وقتی طلای کثیف، انرژی می‌شود
تبدیل پسماندهای جامد شهری به انرژی یکی از بحران‌های مدیریتی در هر شهر و کلانشهری است.
به گزارش تاسیسات نیوز، مدیریت مواد زائد جامد از جمله خدمات اساسی و بنیادی است که توسط هر شهرداری ارائه می‌شود تا مراکز شهری را تمیز نگه دارد. با این حال، در شهرهای بسیاری از کشورهای در حال توسعه، زباله جامد شهری به سادگی و به شیوه‌ای غیرعلمی در چاله‌ها، جوی‌ها و چاله‌های خیس یا در حومه شهرها دور ریخته می‌شوند. این زباله‌ها شامل آشغال و زباله‌های خانگی، زباله‌های جارو شده خیابانی، نخاله‌های مربوط به تخریب و ساختوساز، پسماندهای بهداشتی، زباله‌های تجاری و زباله‌های غیرخطرناک صنعتی و… است. رشد بی‌سابقه جمعیت شهری نشان‌دهنده فرصت درخشانی برای شهرداری‌هاست که با استفاده از افزایش مقدار زباله‌های جامد شهری، برای تولید انرژی از طریق تخمیر بی‌هوازی زباله برای تبدیل مواد قابل تجزیه بیولوژیک موجود در آن به بیوگاز اقدام کنند. با وجود این واقعیت که موفقیت و کارایی تکنولوژی تبدیل زباله به انرژی ثابت شده اما کاربرد آن هنوز در سطحی که نشانگر توان بالفعل آن باشد، به واقعیت نپیوسته است. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، این مسئله عمدتاً به این دلیل است که مقامات شهری در زمینه مدیریت زباله و اهمیت جداسازی علمی انواع مختلف زباله‌های جامد شهری در مبدأ آموزش‌های لازم را به جامعه خود نداده و امکانات لازم را ایجاد نکرده‌اند.
اگرچه تبدیل زباله‌های جامد به انرژی دارای مزایای متعددی ازجمله تأمین خدمات کارآمد و مقرون به‌صرفه مدیریت پسماند جامد شهری است که به تولید انرژی و کود شیمیایی و کاهش میزان فضای مورد نیاز برای دفع زباله منجر می‌شود اما پروژه‌های تبدیل زباله به انرژی نیز به‌طور معمول در مقایسه با دیگر روش‌های دفع زباله به سرمایه‌گذاری بیشتر و روش‌های پیچیده‌تری نیاز دارند. بیشترین کاربرد مؤثر از بیوگاز تولید شده از زباله‌های جامد برای اهداف حرارتی است. همچنین می‌توان از آن برای تأمین برق خانگی و صنعتی، تولید همزمان گرما و برق و تولید برق و در عین حال سوزاندن گاز مضر متان استفاده کرد. این موارد ازجمله نتایج بسیار مفید اقدامات تولید انرژی از زباله است که انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داده و می‌تواند موجب جذب سرمایه در پروژه‌های مکانیسم توسعه پاک (Clean Development Mechanism) بشود.
منطقه چهار شهرداری تهران این روزها شاهد تحولی است که فصلی جدید در مدیریت پسماند به‌وجود می‌آورد. شهرداری تهران کار ساخت کارخانه تولید انرژی از زباله را در جاده آبعلی به راه انداخته که به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد. حسن کریمیان، شهردار منطقه چهار در گفت‌وگو با همشهری در این‌باره می‌گوید: ایده جدیدی در شهر تهران مطرح شده و این نخستین کارخانه از نوع هاضم است که در خاورمیانه به بهره‌برداری می‌رسد. کریمیان با اشاره به زمینه‌های برنامه‌ریزی و طراحی این کارخانه تصریح می‌کند: سفیر ایران در چین بازدیدی از کارخانه مشابه این کارخانه در آن کشور به عمل آورده بود و ایده این کارخانه با اندازه‌های بزرگ‌تر و وسیع‌تر در تهران اجرا شده است. البته ماشین آلات کارخانه هاضم از کشور ایتالیا خریداری شده است.
اما نکته اساسی آنجاست که چرا مدیریت شهری به سمت این ایده رفت و زمینه‌های ایجاد آن را در تهران پدید آورد. کریمیان می‌گوید: سال‌های سال بود که مدیریت شهری از نحوه جمع‌آوری، حمل و دفن زباله و نظافت شهر رنج می‌برد زیرا این روش فقط با روش سنتی انجام می‌گرفت؛ به این معنی که ما از شمالی‌ترین نقطه شهر زباله را جمع می‌کردیم و تا جنوبی‌ترین نقطه برای تبدیل و تصفیه، آن را حمل می‌کردیم. این کار مشکلات دیگری نیز به‌دنبال داشت. شیرابه‌ها، منظر شهری، پخش‌شدن زباله و هزینه‌های سنگینی که به مردم تحمیل می‌شد، به‌علاوه مشکلات زیست‌محیطی از تبعات این روش جمع‌آوری بود. اما خوشبختانه با نگاه جامع مدیریت شهری به همه موارد مهم برای آسایش زندگی شهروندان، شهرداری تصمیم گرفت این کارخانه را در چند نقطه شهر ایجاد کند تا در مدیریت پسماند و زباله‌ها، قدمی اساسی برداشته شود.
به گفته شهردار منطقه چهار، بیش از 10درصد زباله تهران در منطقه چهار تولید می‌شود. این منطقه 11درصد وسعت و 12درصد جمعیت شهر را به‌خود اختصاص داده است و با معضل جدی به‌عنوان زباله مواجه است. از این‌رو ایجاد کارخانه تولید برق از زباله می‌توانست باعث کاهش چشمگیر هزینه‌ها و مشکلات متعدد در این حوزه شود. این ایده در سال 89 در منطقه چهار مطرح شد و شرکت‌های مختلف وارد شدند و پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها وارد شد.
کریمیان می‌افزاید: در سال‌های قبل، بیش از 15میلیارد تومان سالانه هزینه جمع‌آوری و امور جانبی مدیریت زباله در منطقه می‌شد که امسال با افزایش هزینه‌ها و قیمت‌ها، این رقم تا دو برابر افزایش یافته است و به عدد شگفت‌آور 30میلیارد تومان رسیده است. این رقم سنگینی است که هر سال به مردم تحمیل می‌شود. اما با آغاز به‌کار این کارخانه که به‌زودی افتتاح می‌شود استفاده بهینه از طلای کثیف صورت می‌گیرد و این کالای نامطلوب به‌عنوان انرژی به چرخه اقتصادی کشور وارد می‌شود. از ابتدای پروژه کارخانه تولید برق از زباله، تا‌کنون تنها 17میلیارد تومان برای این طرح هزینه شده که در شش‌ماه ابتدایی به‌کار‌گیری آن، بازگشت سرمایه‌گذاری اولیه به آسانی ممکن می‌شود.
نویسنده: – سیدمحمد فخار
پایان پیام/.