اخیراً یکی از نمایندگان مجلس با انتقاد از وضعیت توزیع و قیمت بنزین خواستار آن شد که باید در سیاستهای این حوزه تجدید نظر کرد، این هشدار نماینده را می توان تلنگری جدی درباره وضعیت انرژی دانست تا آنجا که اگر سروسامانی قاطع و فوری به آن داده نشود تبعاتی خواهد داشت که شاید جبران آن به سادگی امکان پذیر نباشد. تاسیسات نیوز: ایران سالهاست در خصوص تامین انرژی بنابر آنچه تاثیر تحریم ، عدم صحیح مدیریت توزیع و مصرف خوانده می شود دچار مشکلات اساسی در تولید و مصرف انرژی است تا جایی که هم اکنون شرایط به گونه ای شده است که تنها با محدودیتها می توانیم انرژی را به دسترس همه برسانیم.
تا کنون بنابر برخی ملاحضات، سیاستها بر این اساس بوده است که با سرمایه گذاری بر تولید و یا افزایش قیمت، میزان تولید و مصرف را به سطح هم برسانیم. به باور بسیاری از کارشناسان این روش دویدن به دنبال باد است زیرا روز به روز مصرف افزایش می یابد و کشور با تمام محدودیتهای موجود نمی تواند پاسخگو باشد.
اما راهکار چیست؟ این سئوالی است که اگر فقط یک مرتبه به آن پاسخ داده شود شاید برای همیشه معضل تامین انرژی پایان خواهد یافت ، توسعه حمل و نقل عمومی ، واقعی نمودن قیمت حامل های انرژی ، بهینه سازی وسایل مصرف کننده سوخت، حذف درآمد زایی یا به عبارتی حذف پرداخت یارانه دولت به انرژی می تواند از اولین راهکارها باشد.
بنا بر تحقیقاتی که در سالها اخیر صورت گرفته میانگین مصرف بنزین کشور در حدود سه برابر کشور چین است ، این نشان می دهد ایران در تامین بنزین مشکل ندارد و آنچه گرفتار آن است میزان مصرف است، دلایل مختلفی در خصوص این مصرف افسار گریخته وجود دارد که می توان از قاچاق سوخت ،وسایل حمل و نقل فرسوده و پرمصرف ، سفر های بی مورد و خارج از استاندارد و …نام برد، در این میان دولتهای مختلف بنابر شرایطی که داشتند راه حل قیمتی را برای کنترل مصرف و تا حدی تامین درآمدها و جلوگیری از حجم بسیار سنگین یارانه تعلق گرفته به آن انتخاب کردند که در برخی موارد نتیجه معکوس داشته و موجب
وارد کردن آسیبهایی به کشور نیز شد.
اگر دولت به جای جبران هزینه ها و یا افزایش درآمد یک بار برای همیشه سیستم حمل و نقل کشور را به نحو مطلوب توسعه می داد و یا تولید خودروهای پرمصرف را با یک تصمیم قاطعانه فارغ از تمام محدودیتها و نگرانی های سیاسی متوقف می کرد امروز وضعیت به گونه ای نمی شد که دومین دارنده ذخایر گاز و یکی از بزرگترین کشورهای نفت خیز جهان با کمبود انرژی در تمام سطوح مواجه شود. سال هاست میلیون ها خودروی پرمصرف توسط خودروسازان داخلی ناکارآمد وارد چرخه حمل و نقل شده است اما دریغ از یک توصیه کوچک برای بهبود کیفیت، متاسفانه آنچه برای سیاست خودرو سازی تعریف شده اولویت بر اساس میزان تولید است و مصرف بهینه و کیفیت خودرو در رده های بعدی قرار دارد، همین امر موجب شده است خودور هایی با مصرف بالا وارد بازار شود که همچون چاه بزرگی تمام سوخت کشور را می بلعد.
موارد فوق الذکر مسائلی نیست که بر کسی پوشیده باشد و حتی سیاست گذاران بر آن واقف هستند اما متاسفانه سیستم تصمیم گیری مدیریتی کشور به گونه ای است که به دلیل برخی ملاحضات عمدتا سیاسی تحمل هزینه های به عبارتی جلوی چشم را ندارد و حاضر است چندین برابر هزینه و یارانه پنهان سوخت را بدهد اما به طور مثال چندین هزار اتوبوس مدرن و به روز خریداری نکند و یا جلوی ساخت خودروهای پر مصرف را بگیرد.
اگر بخواهیم واقع بینانه به مسائل و شرایط مصرف انرژی به خصوص سوخت نگاه بیندازیم، وضعیت به هیچ عنوان مطلوب نیست و در حالت بدبینانه بحرانی است، نباید از روی بی تصمیمی و یا مرهم موقت کار را به جایی برسانیم که مجبور به اخذ تصمیم های سخت و هزینه ساز باشیم ، واضح است تصمیم قیمتی راهکار مناسبی نیست اما دلیلی هم وجود ندارد که علیرغم افزایش قیمت تمام کالاها حتی کالاهای اساسی قیمت بنزین را ثابت نگه داریم حداقل می توان در بودجه سنواتی با یک شیب ملایم نرخ سوخت را افزایش داد ، یارانه سوخت سهم تمام افراد جامعه است اما هم اکنون تنها نصیب افراد دارای خودرو می شود و این بی عدالتی نباید ادامه پیدا کند ، تجربه نشان داده است این تعلل تبعات بعضا ناخوشایندی دارد ،بنابر این در این مرحله حداقل می توان یارانه را بصورت صحیح توزیع نماییم، طرحی که بصورت آزمایشی در کیش اجرا شد هرچند دارای اشکلات متعددی بود اما می شود با اصلاح آن دست به اقدامات کوتاه مدت زد و در دراز مدت با تصمیم قاطع ، توسعه حمل و نقل و بهینه سازی مصرف وسایل نقلیه و جایگزینی انرژی های دیگر به جای بنزین از بحران در پیش رو جلوگیری کرد.
دولت سیزدهم نشان داده می تواند تصمیم قاطعانه بگیرد و گام بعدی دولت باید در خصوص این مسئله که به مراتب کوچک تر از حذف ارز ترجیحی است باشد و منابع کشور را بصورت عادلانه در اختیار مردم قرار دهد.
