فاز چهارم / چالش های طراحی گاز از آغاز تا کنون

پایگاه خبری تاسیسات نیوز، در هفتمین قسمت از برنامه فاز چهارم با حضور تنی چند از کارشناسان و مدرسان مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان به بررسی فرآیند طراحی گاز در تهران پرداخت. بحث طراحی لوله کشی گاز از سوی مهندسین دارای صلاحیت طراحی تاسیسات مکانیکی از جمله مقوله هایی است که در ویرایش مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان به آن پرداخته شده و مورد توجه مهندسان فعال در این حوزه نیز قرار گرفته است. اما همچنان ابهامات و سئوالات فراوانی در این خصوص وجود دارد. از این رو پایگاه خبری تاسیسات نیوز در گفت و گویی زنده از طریق صفحه شخصی تاسیسات نیوز در اینستاگرام با مدیریت روح اله واصف مدیر و سردبیر پایگاه خبری تاسیسات نیوز و حضور مسعود کاظمی از فعالان صنفی، محسن جعفری فشارکی، سعید جلوه گران و نوری کوپایی از نویسندگان مبحث ۱۷ و از مدرسان مبحث گاز و عضو گروه مکانیک شورای نظام مهندسی کشور به طرح سئوال و پاسخگویی به ابهامات موجود در این زمینه پرداختند.

روح اله واصف سردبیر پایگاه خبری تاسیسات نیوز، در ابتدای این گفت و گوی زنده با تاکید بر اینکه فاز چهارم قصد دارد با پرداختن به موضوعاتی که برای مهندسان ابهامات فراوانی وجود دارد گوشه های تاریک در صنعت تاسیسات و نظام مهندسی را یافته و با ارائه راهکارهایی چالش های این بخش را رفع کنیم . بحث طراحی گاز در سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران از جمله مقوله هایی است که ابهامات فراوانی در حوزه اجرا ایجاد کرده است، از این رو با حضور برخی از کارشناسان در گفت وگویی زنده در صدد طرح سئوالات و مشکلات مخاطبان و شفاف سازی در این زمینه هستیم.

 

مسعود کاظمی ضمن تشکر از واصف شفاف سازی های صورت گرفته توسط تاسیسات نیوز به بیان تاریخچه کوتاهی از بحث طراحی گاز پرداخت و گفت: حدود سال ۱۳۹۸ در گروه های مجازی عنوان کردیم  که چرا به مهندسان طراحی گاز داده نمی شود و با این مشکل مواجه بودیم و حرف اصلی ما هم این مسئله بود که در بحث طراحی تاسیسات ، آیا لوله کش طراحی را انجام می‌دهد ، یا مهندس برعهده دارد؟ یا در بحث سازه آیا آرماتوربند و اسکلت بند ، طراحی سازه را انجام می‌دهند یا مهندس اقدام‌ می کند؟ و یا در بحث برق آیا سیم کش و برق کش طراحی را انجام داده و یا مهندس برق انجام‌می دهد؟ بدیهی است که باید با مهندس این اقدام را انجام دهد و در ویرایش مبحث جدید هم به صراحت ( چون قبلا شبهه داشته و تفسیرهاتی متفاوتی می شد) اعلام شده مهندس  باید دارای صلاحیت از وزارت راه و شهرسازی باشد. در نتیجه به صراحت اعلام شد که این وظیفه بر عهده مهندسان دارای صلاحیت است، ماهم دنبال همین قضیه بودیم ، شانزدهم دی ۱۳۹۹  به اتفاق دوستان که خیلی زحمت کشیدند ولی چند تن از دوستان که در راس امور بودند کمک  کردند که کارزاری راه بندازیم، بنابراین نامه نگاری شروع کرده و این کارزار با ۱۰۵۶ امضا که در زمان خودش سال ۹۹، بی‌سابقه بود و کارزار آن موقع رونق نداشت راه افتاد. خیلی اتفاق مثبت و بازخورد خوبی داشت وزارتخانه خیلی استقبال کرد و مضاف بر آن نامه ای که تنظیم کردیم که پنج بند داشت و یکیش حق طراحی بود و مورد دیگرش ، حذف ضریب تجمیع بود که سالهای  سال ظلمی در حق مهندسان بود ، بابت اینکه تعداد‌ واحدها زیاد میشد ضریب تجمیع میخورد و هزینه کاهش پیدا می کرد. درخواست‌ها به مسئولان داده شد  و این نکته ای است که هنوز دنبالش هستیم و آن چیزی که مطلوب ماست هنوز اجرایی نشده و همانطور که گفته شد این نامه پنج بند داشت و ۲۵۰ امضای فیزیکی جمع کردیم و از نقاط مختلف شهر و  استان تهران حتی شهرری ورامین امضا کرده  و پیگیری کردند. این نامه در وزارتخانه ، اداره کل ، شورای مرکزی و سازمان نظام مهندسی همه ثبت شد و چندین جلسه در این خصوص برگزار شد و فقط مربوط به مبحث طراحی نبود عین پنج مورد؛ طراحی ، حذف ضریب، مسئولیت، تمدید سالیانه و تعرفه گذاری اشاره شده بود. در هر حال دوستان پیگیری کردند و بارها به کرات نامه زده و دوباره رونوشت و ثبت کردیم. در سال مذکور حدود شش ماه ، کار دوستان رفتن به وزارتخانه و شورای مرکزی بروند و نیز جلساتی با نمایندگان اداره‌کل، شورای مرکزی شاید بعضاً دوبار جلسه با حضور سه رئیس سازمان مهندس میرجعفری،  سعیدیان و جلسه آخر که با مهندس کریمی برگزار شد و در این زمینه زحمات زیادی کشیده شد و دوستان زیادی حمایت کردند و  روند کار به جایی رسید که موافقت‌های اولیه گرفته شد ضمن اینکه  توجیهاتی داشتیم و چنانکه مهندس جباری با عکسهایی که از منازل دچار آتش سوزی گرفته بود، ادامه می داد که با توجه به اینکه  گاز پر ریسک و خطر است این شرایط نمی صرفد و چرا ضریب تجمیع داریم و در نهایت  اما توانستیم اداره کل را قانع و‌مجاب کنیم و حتی شورای مرکزی ( مهندس میر جعفری با پنج آیتم درخواستی ) نامه ای به شورای مرکزی طبق نامه ما با همان پنج آیتم درخواستی زد

بعد از رشد روند ، کمیته چهار نفره در تاریخ ۲۰ اردیبهشت تصویب کرد که حق طراحی باید با ناظرین باشد ،ضریب باید حذف شود اما هنوز مشکل مبحثی داشتیم. اما در ادامه  در شیوه نامه شبهاتی داشتیم که نیاز بود رفع شود که با ویرایش جدید‌ مبحث ۱۷ تمام آن شبهات رفع شد.

با زحمات دوستان و حتی خود اعضای سازمان به جایی رسیدیم که حق طراحی گاز که حق مسلم طراحان گاز بود  به عهده خودشان گذاشته شد واز  ۸۱ درصد افزایش تعرفه برخوردار شدیم. مسلما حق طراحی باید با ناظرین باشد ضریب با ید حذف شود اما هنوز مشکل مبحثی داشتیم.

واصف: آیا با توجه به این توسعه کار و فرایند آن بجز تهران در سایر استانها هم داشتیم ؟ کار طراحی قبلا انجام شده بود یا خیر؟

کاظمی: در استان البرز در جریان بودیم که انجام شده اما هر موقع که به وزارتخانه مراجعه می کردیم جواب می دادند که آنها تخلف میکنند . استان البرز بابت طراحی برای خودش تعرفه‌ای را در کمیته گاز خود تصویب  و چندین سال هست که اجرا می‌کنه و پیشنهاد دادیم که تهران هم اقدامات انجام شود، اما مخالفت شد و اظهار داشتند که تهران  پایتخت و تیررس است. اما اصلی ترین خواسته ما این است که

عدالت رعایت شود و حق به حقدار برسد اما  از طرفی هم، حق می دادیم ‌چون طرف حسابشان وزارت راه و شهرسازی و توجیهات آنها بود. دولت با افزایش هر  گونه تعرفه ای مخالف بودند و این در صورتی است که تورم بالاست و امسال هزینه هر ساختمان دو برابر شد یعنی ساختمان چهارمیلیاردی هزینش ۸ میلیارد شده است. تعرفه گاز طبق شیوه نامه باید در کمیته دو‌نفره تصویب شود و پیرو تعرفه  یا شرح خدمات مهندسی افزایش پیدا کند و چند شهر اجرا میکردند ولی در تهران اجازه نمی‌دادند که در نهایت  با پیگیری‌ها و ویرایش مبحث ۱۷، به نتیجه رسید . هر چند اختلافات در شهرها زیاد است، مهندس مکانیک ۲۱ درصد حق نظارت ساختمان G می گیرد اما در تهران ‌و بسیاری شهرهای دیگر ۱۵/۵ درصد پرداخت می شود. متاسفانه بسیاری از استانها سلیقه ای و جزیره ای عمل میکنند، که اتفاقا به‌همین ‌منظورشورای مرکزی در زمان مهندس خرم تصمیم گرفت که فرمولی تهیه کند حتی در بحث گاز این فرمول کشوری شود ، منتهی یک ضریب منطقه بهش  تعلق گیرد. تا اینکه حدود سه سال پیش دستور العملی از طرف شورای مرکزی نوشته شد که بایکوت شد و دلیلش هم نمیدانیم‌، فرمولی نوشته شد که کل کشور بر مبنای آن چیده شود و عددش هم حداقل عدد تهران بود یعنی فرمول تهران عددی که هست از این کمتر نشود تا مورد اعتراض واقع شود ، به نظر من ایده بدی نبود و ضریب منطقه هم داشت به هر حال ما کلانشهر ، شهرهای کوچک بخش و روستا داریم‌ که ضریب کمتری دارند و قطعا هزینه هایشان کمتر از کلان شهرها است. استانها در این مورد وحدت رویه نداشته و متحد نیستند، ‌هم در بحث تاسیسات و هم کار طراحی را بعصی استانها در حال انجام بودند

واصف: بله سال ۹۹ هم تاسیسات نیوز وارد کارزار شد و آن را منتشر و کمک کردیم تا آن اتفاقات بیفتد و حتی سوالی پرسیده شد که فرایند  قانونی بوده یا نه ؟ جواب این بود که همه چیز صورت قانونی اتفاق  می افتاد. مثلا  ما  در بحث آتش نشانی یک معضلی  داریم که هنوز حل نشده است. در صورتی که حق مسلم مهندس است که از این موضوع منتفع شود چون از زیر ذره بین  مهندسان رد میشود ومساله به این مهمی و توجه به هزینه ساختمان، ودرموردی چندی پیش گروه تغییر و تحویل بیانیه ای منتشر کردند و آقای وزیر طبق یکی ازبندها ماده ۴ یا ۵ قانون و جوانی جمعیت ، هزینه طراحی مهندسان باید کم شود که اصلا درکل این‌ ماجرا اشکال وجود دارد.

واصف: مقصر اصلی که سازمان زودتر کلاسهای آموزشی نگذاشته، هیئت رئیسه و‌گروه تخصصی می دانم. چرا گروه تخصصی یک‌ نشست به صورت زنده برگزار نکرد که طراحی و فرایند به چه صورت است وچه اقداماتی انجام ‌می دهیم.

جلوه گران : تقریبا یکماه قبل از اینکه دکتر کریمی بخواهد رسماً زمان جاری شدن قانون را اعلام کنند ، دوستان سوالاتی داشتند که آنها را منتقل کرده و آنها را جزو برنامه های تخصصی قرار دادم که پاسخگو و پیگیر باشند، ولی متاسفانه بعضی از دوستان استیضاحم ‌کردند و حتی خواستار استعفا شده بودند. قرار نیست کار خاصی انجام دهیم به همان روال  قبل است و به  اساسنامه، سیستم ، بند و ماده مبحث ۱۷ و .. وارد نمی شویم . فقط خواستار حق طراحی مهندسان بودیم ولی خواستار بودند که ادامه ندهیم که حرفشان قابل قبول نبود به دلیل اینکه هر کار و روشی با این زحمات به نتیجه رسیده حتما روش اجرایی و سیستم میخواهد. قبلا هم مهندسان طراح کار خودشان را انجام میدادند ولی مجریان ناظر وقتی با کروکی و… کارشان انجام میدادند صحیح نبود کار به شورای حل اختلاف می‌رسید و درگیری بین مالک ، مهندس ناظر و مجری بروز میکرد، به هر صورت وقتی این هجوهای بسیار زیاد از طرف دوستان مطرح شد که باید چکار کنیم و روش چیست، دوستان با یک چرخش ۱۸۰ درجه بیانیه ای نوشتند و مواردی مطرح کردند. خوشبختانه از طرف ریاست سازمان روش کار به صورت آموزش تعیین شده که ثبت نام کنند و آموزشهای مربوطه را در روند این کار ببینند.

فشارکی:  تا الان مهندسان سازمان برای همه کنتورها در واقع طراحی ذهنی  میکردند  ( به طور مثال سر ساختمان با مجری گاز همان‌موقع سایزینگ و‌چک کرده اما عملا آن زمان نقشه طراحی وجود نداشت و این بود که وقتی سر ساختمان می‌رفتیم به عنوان بازرس یا ناظر گاز  باید قانون اجرا را با نقشه انطباق میدادیم‌، ولی عملا در جریان کار اینطوری نبوده و لوله کش، با کمک مهندس مسیر ، سایزینگ ومتریال راچک و لوله‌کش کارش را انجام‌میداد  و قانون هم تایید کرده و مجری یا پیمانکار در تمام نقش های مهندسی نظر داده است.

واصف:  گروه تخصصی قبل از مبحث ۱۷ به این کار ورود نکردند و ضمنا مثلا در مسایل آبفا ما مهندسان را هدایت کردیم به سمت آبفا و جلسه ای که ریاست سازمان برگزار کرد و خودم در جلسه حضور داشتم  و مقرر کرد که مهندسان برای کنترل آبفا بروند پس ما اینجا یک نتیجه جدی میگیریم مثل مسأله آبفا که مهندسان را…..و این مسأله که عنوان میکنم قبلا در هفته نامه تاسیسات نیوز در این خصوص مقاله نوشتم واز نظر من یک ‌منتقد باید تریبون داشته باشد و تریبون بنده تاسیسات نیوز است واین مسأله مهمی است که در جلسه آبفا مطرح کردم و همان موقع که ….

 جلوه گران : مساله چک آبفا با توجه به نام آگاهی ما، کار اشتباهی بود که متاسفانه در بحث طراحی گاز نیز همان ماجرا تکرار شده است. ما بیشتر دنبال اجرای بحث طراحی گاز بودیم چون‌ که سیاست کلی حاکمیت بود که در استان تهران اجرا نشود و به‌خاطر توافق نامه اشتباهی که امضا شده بود و اساسش برخلاف قانون بود  .

فشارکی: فکر میکنند تورم را سازمان نظام مهندسی با تعرفه کنترل میکند و مسئولان دو دو تا چهار تا میکنند که مثلا هزینه خدمات مهندسی در برابر  عوارض شهرداری، چیزی نیست وته آن را بخواهیم حساب کنیم درسته که تهران بزرگترین شهر کشور است اما باز هم رو مهندسان تهران تمرکز کنید.

جلوه گران : ما باید به یک زیر بنای غلطی وارد بشیم ‌که  کلا حدود ۶ ساله ادامه دارد. در پنج سال پیش که مراحل قانونیش طی نکرده است، یعنی از طریق ریاست سازمان به شورای مرکزی،  نرفته و سپس به اداره کل مراحل تصویب گذراند و منتقل و ابلاغ شد. اما توجه داشته باشید که تمام کارهایی که در سازمان توسط هر  کمیته ای  تشکیل و یا تصویب می‌شود و مسیرش باید از گروه تخصصی باشد واینکه کمیته های مختلفی را به استناد اون شیوه نامه تشکیل دادیم مثل کمیته گاز، اطلاعی از روند کارشان نداریم  و این یکی از اشکالاتی است که در کمیته تخصصی به استناد آن شیوه نامه  وجود دارد.

فشارکی: کمیته گاز مستقل عمل میکند و هیچ گزارشی به سازمان نمی‌دهد. طی این چند سال شفاف سازی نداشتیم در صورتیکه استانهای دیگر دستور العمل و نظامنامه دارند

واصف: گروه تخصصی در اقلیت قرار گرفته است.