پیچ تند صدور پروانه ساختمانی

چالش‌های صنعت ساخت‌وساز طی سال‌های گذشته نه تنها کاهش نیافته، بلکه رو به فزونی بوده است. به طوری که بسیاری از فعالان این صنعت، عطایش را به لقایش بخشیدند و به کشورهای دیگر مهاجرت کردند. افزایش تورم، نرخ ارز، مصالح ساختمانی و دستمزد از معدود عواملی هستند که قیمت تمام شده ساخت‌وساز را گران می‌کنند. بگذریم که انبوه‌سازان در همان گام اول باید از هفت‌خوان هزینه‌های عوارض تراکم، بیمه، پروانه عبور کنند.
تاسیسات نیوز: در این میان مدت زمان صدور پروانه به افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز دامن زده است؛ به طوری که سازندگان برای پروژه‌های کوچک در خوشبینانه‌ترین حالت ۴ ماه و بزرگ ۹ماه و یا حتی بیشتر باید در انتظار باشند.
در حالی این معضل به چالش ماندگار ساخت‌وساز تبدیل شده که بنا به اعلام شهرداری تهران، قرار بود در سال گذشته فرآیند صدور پروانه به دوماه کاهش یابد، اما گفت‌وگوی خانمان با سه تن از انبوه‌سازان گواه آن است که این مشکل همچنان به قوت خود باقی است.
این در حالی است که شهرداری و سازمان نظام مهندسی ساختمان ادعا می‌کنند که زمان صدور پروانه را کاهش داده‌اند.
روزنامه «خانمان» در شماره امروز به بررسی چرایی زمان طولانی صدور پروانه و تبعات آن پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

وعده‌ای که تحقق نیافت
در همین زمینه جعفر خزاعی‌ سرچشمه، فعال ساختمانی به «خانمان» گفت: فرآیند صدور پروانه درگیر بروکراسی پیچیده‌ای است که فقط به شهرداری مربوط نمی‌شود، بلکه سازمان‌های دیگر نظیر آموزش و پرورش، سازمان‌های آب، برق و گاز، نظام مهندسی ساختمان و تامین اجتماعی در آن دخیل هستند و صدور پروانه حدود ۹ ماه، یک سال و حتی یک سال و نیم زمان می‌برد. معاون شهردار تهران حدود یک سال پیش وعده داد که این معضل رفع خواهد شد و مدت زمان صدور پروانه به حداقل زمان خواهد رسید، اما هنوز در این زمینه موفقیتی حاصل نشده و همچنان فرآیند صدور پروانه زمان‌بر است.

سازنده متحمل ضرر می‌شود
وی در پاسخ به این سوال که فرآیند طولانی صدور پروانه چه تبعاتی به همراه خواهد داشت، گفت: سرمایه‌گذار در مراحل ابتدایی یک برآورد و برنامه‌ریزی از هزینه‌های ساخت، تکمیل و تحویل پروژه دارد.  وقتی سرمایه‌گذار با فرآیند طولانی صدور پروانه مواجه می‌شود، تمام برنامه‌ریزی‌های او به هم می‌ریزد، به طوری که متحمل ضرر می‌شود. چراکه از یک سو قیمت مصالح ساختمانی به طور مداوم در حال افزایش است و از سوی دیگر وقتی سال به پایان می‌رسد، هزینه‌های مربوط به تراکم هم تغییر می‌کند. به طور مثال اگر تراکم هر متر مربع ۲۰ میلیون تومان بود، در سال جدید این رقم به ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان افزایش می‌یابد. بنابراین بودجه‌ای که سازنده در مراحل اولیه در نظر گرفته، جوابگوی ساخت و اتمام پروژه نخواهد بود. به همین علت سرمایه‌گذاران در چنین شرایطی تمایلی به ورود به این صنعت ندارند.
خزاعی سرچشمه تاکید کرد: تداوم حرکت در این مسیر موجب شده تا در حال حاضر با کاهش ساخت‌وساز و گرانی قیمت واحدهای مسکونی مواجه باشیم، چرا که تقاضا رو به فزونی است و خبری از عرضه نیست.

هماهنگی دستگاه‌های ذیربط ضروری است
این فعال ساختمانی در پاسخ به این سوال که برای رفع این معضل چه راهکاری را پیشنهاد می‌کنید، گفت: از آنجایی که تایید پروانه و تعیین ناظر زمانبر است، باید تمام سازمان‌های دخیل، از شهرداری گرفته تا نظام مهندسی ساختمان، با هم هماهنگ باشند تا پیچ و خم‌های اداری رفع شود و سازندگان بتوانند بر سرمایه‌گذاری خود در زمان مشخصی حساب باز کنند.

قوانین دست‌وپاگیر
همچنین فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان ایران در این زمینه به «خانمان» گفت: وعده شهرداری برای کوتاه شدن زمان صدور پروانه، هنوز محقق نشده و مانند بسیاری از وعده‌ها به شعار ژورنالیستی تبدیل شده است. درواقع وجود قوانین دست و پاگیر موجب شده تا شرایط صدور پروانه سخت و طولانی شود. اگر مستندات کامل باشد، شهرداری می‌تواند ظرف دو روز پروانه را صادر کند، اما از آنجایی که باید مستندات بررسی و استعلامات لازم انجام شود، از سوی دیگر سازمان‌های دیگر هم باید تایید کنند؛ زمان صدور پروانه طولانی می‌شود. البته ناگفته نماند شهرداری مقصر نیست و سازمان‌های دیگر در فرآیند کار خلل ایجاد می‌کنند.

انتظار ۴ ماهه تا یک ساله
این فعال ساختمانی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر زمان صدور پروانه چند ماه طول می‌کشد، گفت: در خوشبیانه‌ترین حالت، صدور پروانه برای پروژه‌های کوچک ۴ ماه و برای پروژه‌های بزرگ حدود یک سال طول می‌کشد. این در حالی است که مدت زمان استاندارد برای صدور پروانه فقط یک ماه است.

بلاتکلیفی سرمایه بخش خصوصی
پورحاجت درباره تبعات طولانی بودن روند صدور پروانه گفت: بخش اعظمی ‌از سرمایه بخش خصوصی که باید در حوزه ساخت‌وساز صرف شود، به علت فرآیند طولانی صدور پروانه بلاتکلیف باقی می‌ماند تا وارد چرخه ساخت‌وساز شود. در این میان هر چقدر پروسه تولید مسکن طولانی‌تر شود، بازگشت سرمایه به بخش خصوصی دیرتر انجام خواهد شد.
وی تاکید کرد: همچنین شرایط حاکم بر اقتصاد به گونه‌ای است که ریسک تولید مسکن بالا است و هر چقدر این پروسه تولید طولانی‌تر شود، هزینه‌ها دوچندان خواهد شد.

چرخه معیوب صدور پروانه
دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان ایران همچنین در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی باید انجام شود تا زمان صدور پروانه کوتاه شود، گفت: نیازی نیست اقدام خاصی ‌انجام دهند، چرا که مسیر صدور پروانه کاملا مشخص است و می‌توان در یک بازه زمانی کوتاه پروانه ساختمان را تعیین تکلیف کرد. متاسفانه شاهد هستیم که یک چرخه معیوب برای صدور پروانه تعریف شده و پنجره‌های واحد الکترونیک هم که راه‌اندازی کرده‌اند، دردی دوا نکرده است.

نگاه سلیقه‌ای دستگاه‌ها
در همین رابطه سیدعبدالهادی طاهری، رئیس انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان استان هرمزگان نیز به «خانمان» گفت: در ظاهر با توجه به سامانه‌هایی که در شهرداری راه‌اندازی شده، به نظر می‌رسد که زمان صدور پروانه کوتاه شده، اما وقتی وارد جزئیات می‌شویم‌، این زمان نه تنها کوتاه نشده، بلکه طولانی‌تر هم شده است.
این انبوه‌ساز در تشریح عوامل اثرگذار بر تطویل زمان صدور پروانه‌های ساختمانی اظهار داشت: عوامل مختلفی موجب زمانبر شدن صدور پروانه می‌شود که از جمله آنها می‌توان به اجرا نشدن ضوابط و عدم شفاف‌سازی قوانین در برخی مناطق اشاره کرد.
همچنین نگاه سلیقه‌ای دستگاه‌ها موجب شده تا صدور پروانه درگیر بروکراسی اداری پیچیده‌ای شود. به طوری که دست سازندگان برای شروع پروژه چندین ماه یا یک سال و حتی بیشتر بسته است. از سوی دیگر بین شهرداری و دستگاه‌های مختلف هماهنگی وجود ندارد و اتلاف وقت از سوی سازمان نظام مهندسی ساختمان هم دیده می‌شود.
از تمام موارد که بگذریم، استعلام از سازمان آتش‌نشانی هم معضل دیگری است که دردسرساز شده است، چراکه این سازمان جزیره‌ای عمل می‌کند و ضوابطش با ضوابط نظام مهندسی مغایرت دارد.
وی ادامه داد: اگر اتوماسیون اداری برای استعلامات تعریف شود، دیگر شاهد زمانبر بودن صدور پروانه ساختمانی نخواهیم بود.
طاهری در پاسخ به این سوال که در حال حاضر صدور پروانه چند ماه طول می‌کشد، گفت: هم‌اکنون زمان صدور پروانه بستگی به متراژ پروژه دارد. این زمان در پروژه‌های متوسط ۳ تا ۴ زمان‌بر است، اما برای پروژه‌های بزرگ حدود یک سال یا بیشتر زمان می‌برد. این در حالی است که شهرداری مدعی شده که روند صدور پروانه در این سازمان کمتر از یک ماه است.

افزایش هزینه ساخت‌وساز
رئیس انجمن انبوه‌سازان مسکن استان هرمزگان در پاسخ به این سوال که طولانی شدن صدور پروانه چه تبعاتی به دنبال دارد، گفت: با توجه به اینکه با تورم پیش‌بینی نشده در اقتصاد کشور مواجه هستیم، طولانی شدن‌ زمان صدور پروانه ساختمان موجب بالارفتن هزینه ساخت‌وساز و برهم خوردن برنامه‌ریزی سازندگان خواهد شد.