آتش در تالاب بین‌المللی میانکاله
به گزارش تاسیسات نیوز، بخشی از اراضی تالاب بین المللی میانکاله در شرق مازندران جمعه شب دچار آتش سوزی شد.
آتش سوزی حوالی ساعت ۲۰ در منطقه مرزی میان استان مازندران و گلستان رخ داد و همچنان ادامه دارد.
مدیرکل محیط زیست مازندران در این باره گفت : آتش سوزی در منطقه میان قلعه و خزینی که نقطه مرزی میان مازندران و گلستان است رخ داده است.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی افزود : ماموران پایگاههای آتش نشانی از پارک حیات وحش سمسکنده و تالاب میانکاله با تجهیزات برای خاموش کردن آتش به منطقه اعزام شده اند و در تلاش برای خاموش کردن آتش هستند.
وی از علت وقوع آتش سوزی اظهار بی اطلاعی کرد و گفت که برای تسریع در مهار و خاموش کردن آتش ، از آتش نشانی برخی از شهرداری شهرهای اطراف هم طلب کمک شده است .
مدیرکل محیط زیست مازندران اضافه کرد : به دلیل تاریکی شب امکان سریع خاموش کردن آتش سوزی وجود ندارد ، ولی نیروهای اعزامی تمامی تلاششان را برای این منظور به کار می گیرند.
امسال این چندمین بار است که پوشش گیاهی و جنگلی تالاب میانکاله دچار آتش سوزی می شود .
آخرین آتش سوزی در این منطقه اواسط تیر ماه رخ داد که بر اثر آن دستکم ۲ هکتار از پوشش گیاهی منطقه خاکستر شد.
خرداد ماه امسال هم میانکاله سه بار دچار آتش سوزی شد و دو مورد آن در فاصله کمتر از ۴۸ ساعت با یکدیگر بود که دستکم ۱۲ هکتار از پوشش گیاهی و جنگلی را از بین برده بود .
پارسال هم حدود ۳۰۰ هکتار از اراضی این تالاب به دلیل آنچه که خطای انسانی اعلام شده بود ، دچار آتش سوزی شد.
بوته های گیاهی و درختی مانند سازیل ، تمشک و انار بومی مهم ترین پوشش گیاهی اراضی میانکاله است که پناهگاهی برای تخم گذاری پرندگان مهاجر محسوب می شود.
منابع محلی پیش از این به خبرنگار ایرنا گفته بودند که بیشتر آتش سوزی های اراضی میانکاله مشکوک است و مدعی بودند که دست های پنهانی به صورت عمدی آتش به جان این منطقه می اندازد.
کارشناس مسئول پناهگاه حیات وحش میانکاله نیز خرداد ماه امسال در پی دو فقره آتش سوزی در کمتر از ۴۸ ساعت در این منطقه به خبرنگار ما گفته بود که آتش سوزی در منقطه جلگه ای و نزدیک ساحل مانند میانکاله که از پوشش گیاهی و درختی انبوهی برخوردار نیست و کمتر محل تردد گردشگران و افراد غیرمحلی است ، به خودی خود تا حدودی دور از انتظار است .
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران نیز همان زمان گفته بود که آتش سوزی های در میانکاله دارای منشا انسانی بود ، اگر چه در مورد احتمال عمدی بودن این آتش سوزی ها اظهار بی اطلاعی کرده بود .
شبه جزیره میانکاله با حدود ۶۰ هزار هکتار مساحت در شرق مازندران و در محدوده جغرافیایی شهرستان بهشهر واقع است .
این منطقه به دلیل برخورداری از تالاب میانکاله سالانه در فصل بهار و پاییز پذیرای افزون بر یک میلیون و ۵۰۰ هزار بال پرنده مهاجر از اقصی نقاط ایران و جهان است.
تالاب میانکاله یکی از ارزشمندترین ذخیره گاههای زیست کره و تالاب بین المللی و پناهگاه مطرح کشور محسوب می شود.
پیش تر در تاریخ ۱۲ مرداد ماه ۹۶ نیز خبری مبتنی بر آتش سوزی در تالاب میانکاله انتشار پیدا کرد که مهار آن در بهشت پرندگان ایران به‌خاطر نبود امکانات با لودر صورت گرفت. در ادامه به بخشی آن اتفاق اشاره شده است.
میانکاله، معروف به بهشت پرندگان مهاجر و حیات وحش ایران و نگین تالاب‌های کشور، اولین تالاب بین‌المللی ایران در فهرست کنوانسیون رامسر و شبه جزیره‌ای است در جنوب دریای خزر که هر ساله پذیرای صدها هزار پرنده مهاجر است و یکی از مقاصد مهم گردشگری طبیعی (بویژه در بهار و زمستان) در استان مازندران.
این تالاب از دو محیط آبی به مساحت ۴۵ هزار هکتار و خشکی۲۳ هزار و ۸۰۰ هکتار تشکیل شده و به عنوان یکی از ذخیره گاههای زیست کره، اهمیت خاصی در حفظ و تداوم ذخایر ماهیان دریای خزر دارد. علاوه بر این میانکاله زیستگاه طیف وسیعی از پرندگان آبزی مهاجر و جوجه‌آور چون فلامینگو و پلیکان خاکستری و برخی گونه‌های پرندگان شکاری از جمله سنقر تالابی و عقاب دریایی دم سفید و پرندگان خشک‌زی همانند قرقاول خزری، دراج و زنبور خوار به‌شمار می‌رود.
زیستگاه پرندگان میانکاله در آتش
نهمین آتش‌سوزی سال ۹۶
آتش‌سوزی در این تالاب بی‌سابقه نیست و سالانه چندبار شاهد آتش‌سوزی‌های نه‌چندان وسیعی در محیط خشکی پیرامون این تالاب هستیم، اما در سال ۹۶ این شبه جزیره ۹ بار آتش گرفت که البته وسعت ۸ آتش‌سوزی آن چندان زیاد نبود و مهار شد.
اما نهمین مورد دیوانه وار به جان گیاهان، درختچه‌ها و بوته‌زارهای بهشت مازندران افتاد، خیال رها کردن و رفتن نداشت، تا نیمه‌شب در میان پوشش های گیاهی می‌دوید و همه‌جا را شعلهه ور می‌ساخت، هیچ رحمی هم در کار نبود؛ نه برای گیاهان و نه برای لاک‌پشت‌ها و مارها و قرقاول‌هایی که لابه‌لای بوته‌ها لانه داشتند و در محاصره آتش، زنده زنده سوختند.
آتش سرانجام خاموش و مهار شد، اما نیمه‌شب و با تلی از خاکستر و خسارتی که برجا گذاشت. شبه جزیره میانکاله، منطقه ای پست و هموار و در دسترس است و اطفای آتش در آن چون کوه‌های صعب‌العبور لرستان و ایلام و کردستان سخت و پیچیده نیست، پس چرا مهار آتش در این شبه‌جزیره حدود ده ساعت به طول انجامید و چنین خساراتی برجای گذاشت؟
مهار آتش با لودر
پاسخ مسئولان محیط‌زیست مازندران به این پرسش باز هم نبود امکانات و تجهیزات مناسب بود، مثل سایر نقاط جنگلی و طبیعی کشور.
حسینعلی ابراهیمی‌کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران به جام‌جم گفت: امکانات و تجهیزات ما برای مهار آتش کم و محدود بوده و متناسب با شرایط جغرافیایی منطقه نیست، زیرا شبه‌جزیره میانکاله گرچه صعب‌العبوری مناطق کوهستانی را ندارد، اما شرایط خاصی چون شن زار بودن دارد که هر وسیله‌ای امکان تردد و امدادرسانی در آن را ندارد، و به‌طور مثال ماشین‌های سنگین چون لودرهای بزرگ یا ماشین‌های آتش‌نشانی (که ما به ناچار برای مهار آتش به کار گرفتیم) بسختی می‌توانند در آن تردد و امدادرسانی کنند، از سویی امکانات سبک و مناسب این منطقه نیز در اختیار ما نیست.
وی این را هم اضافه کرد که همین ماشین‌ها و لودرهای به کار رفته در اطفای حریق میانکاله را هم از نهادها و سازمان‌های دیگر استان امانت گرفته‌اند که تا رسیدنشان به منطقه، کلی وقت هدر رفته است، درحالی که اگر اداره حفاظت‌محیط‌زیست که در همه مناطق پاسگاه دارد خودش به این امکانات و ماشین‌ها مجهز باشد، امدادرسانی هنگام لزوم زودتر انجام شده و می‌تواند از گسترش آتش و افزایش خسارت جلوگیری کند.
از ریاست ابراهیمی‌کارنامی بر کرسی اداره حفاظت‌محیط‌زیست مازندران، تا آتش سوزی سال ۹۶ حدود شش ماه بیشتر نمی‌گذشت و او تاکید کرد که در همین چند ماه، به‌طور مکرر با دستگاه‌های ذی‌ربط به منظور تامین اعتبار خرید و تکمیل تجهیزات مناسب برای مهار آتش‌سوزی در میانکاله و سایر مناطق استان رایزنی و مکاتبه کرده که نتیجه‌ای در برنداشته و هر بار با پاسخ «اعتبار نیست» مواجه شده است.
آن‌طور که مدیرکل حفاظت‌محیط‌زیست مازندران اشاره کرد: در نهمین آتش سوزی میانکاله، یک‌بار ساعت یک ظهر که پس از سوختن هزار متر مربع، آتش مهار شد و بار دیگر ساعت ۲ بعدازظهر که باوجود بسیج همه نیروها و امکانات موجود، آتش‌سوزی تا ساعت حدود ۱۲ نیمه شب به طول انجامید و با خسارات هنگفتی که برجای گذاشت، به یکی از بی‌سابقه‌ترین آتش‌سوزی‌های چند سال اخیر و حتی کل تاریخ میانکاله تبدیل شد، زیرا بومیان منطقه نیز چنین آتش‌سوزی مهیب و وسیعی را به یاد ندارند.
باز هم ردپای آدمیزاد
آتش سوزی اخیر میانکاله آنقدر شدید و وسیع بود که گستره ای به طول ۵ کیلومتر در عرض ۳۰۰ متر یعنی ۱۵۰ هکتار را دربرگرفت و علاوه بر سوزاندن و نابود کردن کل پوشش گیاهی و درختچه ای ( از نوع تمشک، انار و سازیل) در منطقه، خسارت هایی نیز به ۴ دامداری وارد کرد؛ ۲ دامداری با آسیب و خسارت شدید و ۲ دامداری با آسیب های نسبی.
علی اکبر یداللهی، رئیس ستاد بحران محیط زیست مازندران برای اینکه میزان و شدت نهمین آتش سوزی میانکاله آشکار شود، به مقایسه آن با ۸ آتش سوزی دیگری که از ابتدای ۹۶ تاکنون در منطقه رخ داده اشاره کرد گفت: درمجموع در کل ۸ آتش سوزی گذشته، ۱۶ هکتار از اراضی میانکاله در آتش سوخت، درحالی که در آتش سوزی اخیر، ۱۵۰ هکتار از پوشش گیاهی منطقه به همراه جانورانش شامل مار و لاک پشت و قرقاول ها و … در آتش سوخت و نابود شد و این درحالی بود که نیروهایی از همه یگانها و نهادهای دولتی در کنار نیروهای مردمی برای مهار آتش به منطقه آمده بودند.
یداللهی عامل انسانی را عامل احتمالی قوی این آتش سوزی و عمده آتش سوزی های میانکاله دانسته و افزود: به احتمال قوی دامدارها برای روییدن پوشش گیاهی و مرتعی انبوه، دست به چنین آتش سوزی هایی می زنند، زیرا سایه درختچه ها در حال حاضر مانع از رشد مرتع دلخواه دامداران می شود، اما با سوزاندن درختچه ها و بوته ها، و پس از بارش باران و تابیدن آفتاب، پوشش علفی و مرتعی تازه و خوبی برای دام ها ایجاد می شود، اتفاقی که دامداران را برای آتش افکندن به شبه جزیره وسوسه می کند.
وی با اشاره به اینکه تاکنون مظنون یا مظنونان احتمالی حادثه دستگیر نشده اند، تصریح کرد: میانکاله قبلا فقط یک ورودی داشت، برای همین نظارت بر رفت و آمد مردم در آن راحت بود، اما با خشک شدن ۶ هزار هکتار از شبه جزیره و باز شدن راه های متعدد دیگر نمی توان براحتی ترددها را کنترل کرد. ضمن اینکه فقط ۲۰ نیروی محیط بان در میانکاله وجود دارد که برای حفاظت کامل از این منطقه ۲۳ هزار هکتاری کافی نیست.
اطفای آتش با دست خالی
رئیس ستاد بحران محیط زیست مازندران، نبود امکانات و تجهیزات مناسب در منطقه را نیز عامل گسترش و تداوم آتش سوزی در منطقه عنوان کرده و گفت: پس از آنکه آتش در حدود ساعت ۱۲ شب به پایان رسید، دوباره از ۲ نیمه شب شعله ور شد و تا ۶ بامداد روز بعد ادامه یافت و این درحالی بود که در تمام این مدت، مردم و نیروها با بیل و دست خالی مشغول مهار آتش بودند.
یداللهی افزود: برای مهار آتش در منطقه ای با مشخصات جغرافیایی میانکاله، نیاز به ماشین الات سبک و همچنین وسیله مخصوصی است که آب را تا یک کیلومتر با مکش از تالاب بیرون کشیده و به منطقه و محل آتش سوزی منتقل می کند، درحالی که ما چنین امکانات و ماشین آلاتی نداریم و ماشین هایی هم که از سایر نهادها گرفتیم، شامل ماشین ها و لودرهای بزرگ و سنگینی بود که در شن زار فرو می رفت و در همین عملیات اطفای آتش میانکاله، فقط ۴ ساعت طول کشید تا ماشین ها را از شن زار در بیاوریم و در تمام این ۴ ساعت، منطقه در حال سوختن بود.
نابودی پناهگاه پرندگان
کوروش ربیعی، مدیر حیات وحش اداره محیط زیست مازندران اما درخصوص میزان آسیبی که به پرندگان میانکاله وارد شده است، گفت: خوشبختانه وقت آشیانه گذاری برای جوجه ها گذشته و همه جوجه ها پروازی شده اند و کل پرندگان تابستان گذران مهاجر بتدریج در حال خروج از کشور هستند و حتی زمان تولید مثل پرندگان بومی مثل قرقاول و دراج ها هم گذشته است، اما به احتمال قوی بسیاری از جانوران و خزندگان مثل مار و لاک پشت و حشراتی که برای چرخه اکولوژیک طبیعت مهم هستند، آسیب دیده اند.
به گفته ربیعی، اگرچه می توان حدس زد که به پرندگان ( چه مهاجر و چه بومی) به خاطر قدرت پروازی آنها و همنین حضورشان در بخش آبی تالاب و نه خشکی، آسیب چندانی نرسیده، اما آنچه نگران کننده است، از بین رفتن پناهگاه آنها یعنی همان بوته زارها و پوشش گیاهی منطقه و محل استراحت و تغذیه شان است که اکنون آسیب جدی دیده است.
تالاب بین المللی میانکاله با ۲۳۰ گونه پرنده و ۱۸۰ گونه گیاه، از سال ۱۳۴۸ مورد حفاظت قرار گرفته، اما از سال ۱۳۵۳ به عنوان پناهگاه حیات وحش شناخته شد و تحت مدیریت مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت و از آن زمان تاکنون از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران اداره می شود.
انتهای خبر