نقش مهم CNG در کاهش آلایندگی

شهریار خاشع

دبیر انجمن و عضو هیات مدیره انجمن صنفی سازندگان تجهیزات مصرف و سایرسوخت‌های جایگزین CNG

به گزارش تاسیسات نیوز به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، توسعه صنعت CNG از ابتدای دهه 1380 آغاز شد و باوجود تغییر شدید سیاست‌ها، نهادهای مسوول و مدیریت‌ها به دستاوردهای ارزنده‌ای دست یافته است و اكنون مصرف روزانه CNG حدود بیست میلیون مترمكعب و سهم آن 23درصد سبد سوخت ناوگان سبك كشور است. جایگزینی این فرآورده نقش كلیدی در تامین سوخت خودرو به سبب كمبود و محدودیت واردات بنزین طی دوره 92-1385 داشته و صرفه‌جویی ارزی بالغ بر 30 میلیارد دلار ایجاد کرده است.

 

تاكنون 2295 جایگاه CNG با ظرفیت نصب شده بیش از 60 میلیون مترمكعب در روز احداث شده است. 3/ 3 میلیون خودرو گازسوز تولید یا تبدیل شده است.

كارخانه‌های خودروسازی ظرفیت تولید سالانه 400 هزار خودرو گازسوز را ایجاد نموده‌اند. موتور پایه گازسوز در كشور تولید می‌شود.

ظرفیت تولید داخلی مخازن CNG بالغ بر 850 هزار مخزن در سال است. ورق فولاد آلیاژی این مخازن در كشور تولید می‌شود. انواع كیت‌های گازسوز، شیرآلات و سیستم‌های كنترلی در كشور تولید می‌شود. نظام بازرسی جایگاه‌ها فعال شده و بازرسی خودروهای گازسوز در مراحل نهایی اجرا است و با این همه دستاوردهای این بخش به این فهرست محدود نمی‌شود،گازطبیعی به‌عنوان مزیت اقتصادی یكی از عوامل پایه‌ای این موفقیت‌ها است.

ذخایر گازطبیعی ایران در رتبه نخست جهان قرار دارد و بخش عمده‌ای از این ذخایر با همسایگان مشترك است. به لحاظ حفظ منافع ملی برداشت متناسب از میادین مشترك از اولویت بالایی برخوردار است و عملكرد وزارت نفت در این زمینه در سال‌های اخیر با توجه به محدودیت‌ها قابل تقدیر است.

صادرات گازطبیعی با محدودیت‌های فناورانه، سرمایه‌ای و ترانزیت از دیگر كشورها روبه‌رو است و در نتیجه جایگزینی گازطبیعی به‌جای فرآورده‌های نفتی امری ناگزیراست.

سهم گازطبیعی در مصرف انرژی كشور از 8درصد در سال 1357 به 64درصد در سال 1392 افزایش یافته و در حال حاضر نیز طرح‌های متعددی برای افزایش بیشتر سهم گاز در مصرف انرژی در دست اجرا است.

آلایندگی گازطبیعی از دیگر سوخت‌های فسیلی كمتر است و جایگزینی بیشتر آن می‌تواند راهی برای كاهش بحران زیست محیطی ناشی از آلایندگی هوا به‌ویژه در كلانشهرها باشد. این صنعت نیز با ركود بازار، محدودیت‌ها و هزینه سنگین تامین مواد اولیه و قطعات، كمبود نقدینگی، محدودیت صادرات و دیگر مشكلات صنعتی كشور مواجه است، ولی چالش‌های دیگری هم فراروی آن هست.

در گذشته تغییر سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه CNG و توقف پروژه‌ها مشكلات زیادی برای این صنعت ایجاد کرده كه برخی از پیامدهای آن هنوز ادامه دارد.

پرسش كلیدی این است كه چشم‌انداز آینده این صنعت چیست؟ از یكسو این انتظار وجود دارد كه مصرف CNG در یك دوره پنجساله تا دو برابر افزایش یابد، ولی به‌رغم افزایش تعداد خودروهای گازسوز و جایگاه‌های سوختگیری CNG در سال‌های اخیر و كاهش قیمت در تابستان امسال میزان مصرف افزایش محسوسی نداشته است و این موضوعی است كه باید در كانون توجه این صنعت و نهادهای مسوول قرار داشته باشد.

سیاست‌های قیمت‌گذاری سوخت تاثیر زیادی بر بازار صنعت CNG و صنایع مشابه دارد و همچنین كسب رضایت خریداران خودرو گازسوز به همان میزان اهمیت خواهد داشت، هر چند میزان مسافت طی شده خودرو گازسوز با یك مخزن پر نسبت به گذشته افزایش یافته است ولی هنوز كمتر از پیمایش خودروهای بنزینی است.

مخزن بخش عمده فضای صندوق عقب را اشغال می‌كند و هزینه نگهداشت و تعمیر این نوع خودرو هم بیشتر است.

در كلانشهرها كمبود جایگاه سوختگیری وجود دارد و در شهرهای كوچك نسبت خودرو به جایگاه متناسب نیست.

در سال‌های اخیر اقدامات مساعدی در جهت بهبود وضعیت اقتصادی جایگاه‌های CNG به‌عمل آمده ولی هنوز مشكلاتی در این زمینه وجود دارد و جایگاه‌ها توان مالی برای تعمیر و نگهداشت مناسب را ندارند.

اجرایی نشدن بازرسی خودرو گازسوز نیز نگرانی‌هایی ایجاد می‌کند. ایجاد یك مرجع حرفه‌ای تخصصی مستقل برای حل و فصل موضوعات فنی بین ذی‌نفعان این صنعت نیز یكی دیگر از كاستی‌های این حوزه است.

با توقف تبدیل سوخت خودرو به CNG عملا بازار سازندگان تجهیزات CNG به كارخانه‌های خودروسازی محدود شده و شرایط خرید و نحوه پرداخت خودروسازان موقعیت دشواری برای سازندگان این تجهیزات ایجاد کرده است.

در برخی از موارد دیدگاه‌های مشتركی بین دو طرف وجود ندارد. اكنون كشور ما بزرگترین بازار CNG جهان است و از لحاظ ظرفیت‌های صنعتی در این بخش در موقعیت جهانی برتری قرار گرفته است.

تثبیت این موقعیت و تبدیل آن به ظرفیت‌های صادراتی نیازمند توسعه فناوری‌های برتر در خودرو، تجهیزات و جایگاه و كسب حوزه‌ها نقش راهبری فناورانه در این صنعت است تا بتوان كسب بازارهای صادراتی را هدف قرار داد و در اختیار داشتن منابع نخست گاز جهان را به موقعیتی جهانی بدل کرد.

تحقق این اهداف نیازمند همسویی و همكاری صنایع خودروسازی، صنعت CNG و نهادهای مسوول در بخش‌های انرژی، تجارت و اقتصاد است. انجمن‌های صنعت CNG تلاش كرده‌اند با ایجاد انسجام در درون این صنعت و تعامل سازنده با دیگر ذی‌نفعان این زمینه حیاتی را فراهم آورند و در عین حال با ایفای نقشی هر چه فعال‌تر در عرصه بین‌المللی زمینه‌های لازم جهت توسعه صادرات را فراهم آورند.

برگزاری كنفرانس و نمایشگاه ANGVA 2017 در ایران یكی از دستاوردهای این فعالیت‌ها است. دستیابی به همسویی و همكاری‌ موثر نیازمند كسب شناخت مشترك حرفه‌ای، زبانی مشترك و اعتماد بین ذی‌نفعان است.

انتهای خبر