تاسیسات نیوز، مهری بهزادپور: «عراق» یکی از مهمترین بازارهای استراتژیک برای ایران است. بازاری که سومین مقصد کالاهای صادراتی ایران است و از سویی تنها کشوری است که به دلایل مختلف توانسته است از تیغ تیز تحریم های ترامپ محفوظ بماند.
هر چند آرایش حضور ایران در بازار انرژی عراق هر روز بیش از روز گذشته در حال کاهش است. استفاده ترکیه، چین و برخی کشورهای اروپایی برای نفوذ به این بازار در حالی رو به گسترش است، که امریکا نیز از اهرم فشار حداکثری از طریق عربستان و و امارات نیز به نحو مطلوبی استفاده می کند و حتی با پیشنهاد فروش «برق رایگان» در صدد کوتاه سازی دست ایران از بازار انرژی عراق است.
البته ایران نیز با درک شرایط با تعیین کمیسیون بهبود روابط ایران و عراق و واگذاری این مهم به شرکت ساتکاب، در صدد توسعه و رونق صادرات به عراق در همه ابعاد است.
گرچه عراق نیز خود به بازار انرژی نیازمند است و «سنکرون شبکه برق ایران و عراق » خود گواه این مدعاست.
به طور قطع، حفظ این بازار با استفاده از تمام ابزارهایی که برای ایران امکان پذیر است، اصل مهمی به شمار می آید که باید در حوزه های «برق»، «فرآورده های نفتی»، «گاز»، «انرژی های نو»، «صادرات کالاهای برق» با اشرافی کامل، همچنان تسلط خود در این حوزه ها حفظ کند.
بررسی چالش های بازار عراق، مشکلات پرداخت معاملات تجاری و پرداختن به مشکلات حمل و نقل از جمله مشکلاتی است که با پرداختن به آن می توان این مشکلات را حل کرد.
محدودیت های تعرفه ای و غیرتعرفه ای برای محصولات ایرانی، تعرفه ترجیحی بین عراق و ترکیه و کشورهای عربی، قوانین متغیر، استراتژی حمایت از تولید داخل در عراق، عدم حمایت از پروسه صادرات در ایران، از جمله مواردی به شمار می آید که با پرداختن مطلوب به آن، کشورمان می تواند حتی با وجود تحریم و مشکل کرونا، همچنان مقتدرانه در بازار انرژی عراق حضور یابد.
همجواری عراق با ایران، و مواجهه با مشکلات ناشی از جنگ خلیج فارس و مشکلات داخلی عراق، با وجود اعمال تحریم های آمریکا، نتوانست وابستگی عراق به ایران در صنایع برق، گاز طبیعی را کاهش دهد.
البته نبود مدیریت بهینه وزارت خانه های نیرو و نفت در این میان و این گمان که بازار عراق، ارثیه ماندگار برای ایران است که هیچ خطری آن را تهدید نمی کند، کم کم جای پای دیگر کشورها مانند ترکیه، عربستان، امارات و … را در کشور عراق باز کرد.
این حضورِ رقابتی در بازار عراق، تا جایی پیش رفت که، عراق خبر قطع واردات برق، گاز از ایران را طی چند سال آینده خبر داد. این در حالی است که ایران حضوری خنثی در بسیاری از میادین نفتی و بهره برداری از گاز برای تبدیل آن به برق و صادرات آن به کشورهای دیگر به ویژه عراق دارد و «خاموش» شاهد کاهش ضربان نبض حیات ایران در بازار انرژی عراق است.
نیاز عراق به گاز طبیعی ایران برای تولید برق، با توجه به زیرساختهای موجود در این کشور با توجه به کمبود برق در سال گذشته و اغتشاشات داخلی این کشور به دلیل قطع و کمبود برق، همچنان باعث تشدید احساس نیاز عراق به «انرژی» ایران و تمدید معافیت های تحریم عراق در این حوزه می شد.
اما هر روز تاثیرات این وابستگی عراق به انرژی ایران، رنگ می بازد و کمتر می شود.
هر چند این گمان نیز وجود دارد که با روی کار آمدن بایدن در انتخابات اخیر امریکا، شاید این فشار و مشکلات موجود کاهش یابد. البته باید دید عراق در میدان مبادلات و رقابت و حضور کشورهای مختلف در کشورش، باز هم وزنه حضور برای ایران را سنگین خواهد کرد یا ….
وزیر نفت عراق در روزهای اخیر اظهار کرد؛ این کشور قادر است هفت میلیون بشکه در روز نفت و حداکثر پنج میلیارد فوت مکعب در روز گاز تولید کند که ۲۰ گیگاوات برق تولید خواهد کرد. با این حال نیاز عراق به برق تا سال ۲۰۳۰ به ۳۵ گیگاوات می رسد.
احسان اسماعیل گفت: به همین دلیل است که عراق به توسعه انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی برای جبران کمبود برق کشور نیاز دارد. عراق می تواند گاز را از کشورهای دیگری به جز ایران در قالب LNG وارد کند.
علی علاوی، معاون نخست وزیر عراق هفته گذشته اظهار کرده بود این کشور اگر بتواند قراردادهای چند میلیارد دلاری که با شرکتهای آمریکایی امضا کرده را اجرایی کند و سرمایه گذاری سعودی را جذب کند، خواهد توانست واردات گاز و برق ایران را در سال آینده کاهش دهد.
از دست دادن بازار انرژی عراق، حتی با وجود بازگشت احتمالی بایدن به «برجام» و افزایش تعاملات تجاری ایران، فرصت سوزی است که احتمال جبران آن بسیار ناچیز خواهد بود و بهتر است با استفاده بهینه از دیپلماسی اقتصادی فرصت توسعه صادرات در سومین بازار صادراتی خود را از دست ندهد.