طرح مواجهه با تنش آبی

به گزارش تاسیسات نیوز، وزارت نیرو جزئیات طرح مواجهه با تنش آبی را اعلام کرد. براساس آخرین آمارها در سال جاری ۳۳۴ شهر و ۶ هزار روستای کشور با تنش آبی روبه‌رو است که عامل اصلی آن کاهش بی‌سابقه بارندگی‌ها در مقایسه با سال گذشته است. در راستای مقابله با بحران آب، از یکسو تامین آب شرب اضطراری، ارتقای کیفیت و کمک به طرح‌های تامین آب پایدار شهرها در دستور کار قرار گرفته و ازسوی دیگر پیشنهاد افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف و تعیین الگوی مصرف آب برای هر استان، به هیات دولت ارائه شده است.

تنش آبی به ۳۳۴شهر و ۶هزار روستا رسید تا به این طریق آژیر قرمز بی‌آبی در کشور به صدا درآید. کاهش محسوس بارش‌ها و فقدان توزیع یکنواخت بارندگی‌ها در سال‌های اخیر دو عاملی هستند که به اعتقاد متولیان نیرو به تنش‌های آبی اخیر کشور دامن زده‌اند. اما برای برون‌رفت از وضعیت قرمز آب در ایران، سیاست‌گذاران این بخش چه راهکارها و رویکردهایی را در دستورکار قرار داده‌اند؟

وزارت نیرویی‌ها چندی پیش برای کاهش تنش آبی در ایران حدود هزار میلیارد تومان برای اجرای یک هزار و ۱۹۵ پروژه در ۲۸۰ شهر در نظر گرفتند که این اعتبار به چهار محور تامین آب شرب اضطراری، ارتقای کیفیت و کمک به طرح‌های تامین آب پایدار شهرها و روستاهای کشور اختصاص یافت. همچنین بر اساس این برنامه قرار است ۱۰۱ پروژه در ۱۶۴ شهر کشور با اعتباری بالغ بر ۴۳۲ میلیارد تومان برای اجرای پروژه‌های تامین آب شرب اضطراری و ۵۴ پروژه در ۵۷ شهر به منظور بهبود کیفیت آب شرب با اختصاص اعتباری بالغ بر ۸۰ میلیارد تومان اجرا شود.

آبرسانی روستایی و سیار در میان ۵ تا ۶ هزار روستای کشور با اعتباری بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومان اختصاص و تکمیل ۴۰ پروژه در ۵۹ شهر با اختصاص ۲۸۸ میلیارد تومان از محل اعتبار مصوب شده دولت، بخش دیگری از برنامه‌هایی است که برای کاهش تنش آبی در نظر گرفته شده است.

تخصیص بودجه‌های مالی در حالی برای خروج از تنش آبی در دستور کار دولتمردان قرار گرفته‌ که چندی پیش کارگروه سازگاری با کم‌آبی به دولت پیشنهاد داد که تعرفه پرمصرف‌ها ۴/ ۱ برابر افزایش یابد؛ طرحی که مورد استقبال دولتی‌ها نیز قرار گرفت.

از سوی دیگر متولیان نیرو در چارچوب برنامه‌های کوتاه‌مدت قرار است با به مدار آوردن چاه‌های جدید و استفاده از ظرفیت‌های مختلف همچون مدیریت مصرف در بخش کشاورزی و گاه تنظیم فشار در شبکه آب شهری با تنش آبی مقابله کنند. اما تلاطمات کمبود آب در ایران و ظهور تنش‌های آبی در شهرها و روستاها چه پیامدهایی را به دنبال خواهد داشت؟

ارزیابی‌ها نشان می‌دهد بحران آب در کشور علاوه بر اینکه اولویت‌های تامین آب در کشور را دستخوش تغییراتی کرده، میزان خسارت‌های اجتماعی را نیز با افزایش چشمگیری مواجه کرده است.

یکی از مخاطرات تشدید تنش‌های آبی در کشور کوچ جمعیت است؛ پدیده‌ای که تصمیم‌سازان بخش آب نیز بر آن صحه گذاشته و درمورد تبعات ناشی از افزایش آن هشدار می‌دهند. به اعتقاد متولیان نیرو خطر کوچ بیش از پیش جمعیت ساکن در هر نقطه کشور را تهدید می‌کند و اگر در زمینه مدیریت مصرف و تامین آب به‌صورت کارشناسی و متعادل کاری انجام نشود، افزایش مهاجرت جمعیت امری محتمل و به دور از انتظار نخواهد بود.روز گذشته معاون آب و آبفای وزیر نیرو در نشست خبری به تشریح وضعیت فعلی آب در کشور پرداخت.

عباس سروش در این نشست علاوه بر اینکه به موضوعاتی همچون صادرات آب، بارورسازی ابرها، سدسازی، آب شیرین‌کن‌ها و تنش آبی پرداخت، از موافقت دولت با افزایش تعرفه آب برای پرمصرف‌ها خبر داد و گفت: کارگروه سازگاری با کم‌آبی به دولت پیشنهاد داده است که تعرفه پرمصرف‌ها ۴/ ۱ برابر افزایش یابد. به‌گفته معاون وزیر نیرو این افزایش تعرفه مازاد بر الگوی مصرف به فراخور استان‌ها و الگوی مصرف طراحی شده و این موضوع اکنون در هیات دولت در دستور کار قرار گرفته است.

تصویر آماری آب

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا تغییرات اقلیمی در سطح جهان را عاملی می‌داند که در سال‌های اخیر موجب افزایش دما و کاهش بارش‌ها شده است. در این میان ایران نیز با کاهش متوسط بارندگی‌، افزایش متوسط دما و تغییر رژیم بارش‌ها مواجه و این شرایط باعث شده کشور هم از نظر آب سطحی و هم از نظر منابع آب زیرزمینی دچار تنش شود.

سروش با بیان اینکه آمارها نشان می‌دهد این روند در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت گفت: باید همانند نیاکان‌مان با شرایط سازگار شویم، چرا که سازگاری با کم‌آبی پسندیده‌تر از مقابله با خشکسالی است. معاون وزیر نیرو با بیان اینکه اصلاح روند مصرف فقط از طرف وزارت نیرو محقق نمی‌شود گفت: بیشترین میزان مصرف در بخش کشاورزی وجود دارد که برای اصلاح این روند باید دو وزارتخانه نیرو و جهاد کشاورزی تعامل مستمری داشته باشند.

چرا که در برخی نقاط کشور میزان سهم کشاورزی از مصرف آب به بیش از ۹۴ درصد رسیده است. وی همچنین درمورد بارورسازی ابرها گفت: برای سال آبی جاری با همکاری سپاه، پروازهایی در جهت بارورسازی ابرها انجام شد اما این امکان وجود ندارد که به‌طور مشخص بگوییم از ۱۶۸ میلی‌متر بارش امسال چقدر مربوط به تاثیر بارورسازی ابرها بود، اما طبق تجربه‌های جهانی و برآوردهای صورت گرفته می‌توان اثر موضعی بارورسازی ابرها را بین ۳ تا ۲۰ درصد در میزان بارش‌ها دانست. وی در پاسخ به ابهاماتی که درخصوص صادرات آب مطرح شده گفت: من به‌طور قطع اعلام می‌کنم که ایران از گذشته تاکنون هیچ‌گونه صادرات آبی نداشته و اکنون نیز به هیچ‌وجه صادرات آب نداریم.

کوچ آبی

سروش در ادامه با تاکید بر اینکه اولویت وزارت نیرو تامین آب شرب جمعیت ساکن در هر نقطه کشور است، گفت: خطر کوچ جمعیت وجود دارد و اگر در زمینه مدیریت مصرف و تامین آب به‌صورت کارشناسی و متعادل عمل نکنیم باعث می‌شویم کوچ جمعیت ایجاد شود.

معاون وزیر نیرو در امور آب و‌ آبفا ادامه داد: ما نمی‌توانیم آب جمعیتی که در یک نقطه ساکن شده‌اند را تامین نکنیم و بگوییم این جمعیت باید جابه‌جا شود، اما ممکن است بتوانیم برای توسعه با توجه به طرح‌های آمایش سرزمین نقاط سکونتی را به‌گونه‌ای تامین کنیم که ظرفیت‌های تامین آب برای جمعیتی که ساکن می‌شوند وجود داشته باشد. سروش با بیان اینکه طرح آبرسانی از خلیج فارس و دریای عمان برای شهرهایی که در فلات مرکزی ایران هستند در برنامه قرار دارد، گفت: ما برای شیرین‌سازی و انتقال آب از دریا، آب شرب را خرید تضمینی می‌کنیم، اما برای صنعت خود صنعتگران باید متقبل هزینه‌ها شوند.

دایره تنش آبی

معاون وزیر نیرو درباره آخرین وضعیت آب شهرهای کشور نیز گفت: امسال ٣٣٤ شهر تحت تنش آبی‌اند که این رقم پارسال ٢٨٤ شهر بود؛ امسال به دلیل کاهش بارش‌ها، ٥٠ شهر نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. سروش اضافه کرد: توسعه در بخش آب نیازمند منابع مالی است که در شرایط فعلی کشور وضعیت به‌گونه‌ای نیست که بتوانیم تمرکز بیشتر خود را به تامین و توسعه معطوف کنیم؛ بنابراین باید در پی مدیریت مصرف باشیم.

وی با تاکید بر اینکه در زمینه احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی توفیق چندانی نداشته‌ایم، ادامه داد: اکنون چاه‌های موجود در کشور به ۸۰۰ هزار حلقه رسیده که از این بین ۳۲۰ هزار چاه فاقد پروانه هستند؛ همچنین از این تعداد، حدود ۲۱۶ هزار حلقه چاه پس از سال ۸۵ حفر شده و غیرمجاز محسوب می‌شوند و بقیه چاه‌ها نیز قبل از سال ۸۵ حفر شده و در حال دریافت پروانه هستند. معاون وزیر نیرو اظهار کرد: بهبود وضعیت منابع زیرزمینی با اعمال فشار و پلیس آب امکان‌پذیر نیست و باید با کمک تشکل‌های کشاورزی و مشارکت تمامی ذی‌نفعان، شرایط ذخایر آبی خود را بهبود ببخشیم.

وی تامین آب شرب برای تمامی نقاط کشور را اولویت نخست وزارت نیرو عنوان کرد و افزود: برنامه کوتاه‌مدت برای کاهش تنش آبی در نقاط مختلف کشور به‌طور عمده حفر چاه در شهرها و آبرسانی سیار در مناطق روستایی است و برای برنامه میان‌مدت تامین آب شرب شهرهای فلات مرکزی طرح آبرسانی از دریای عمان و خلیج فارس پیش‌بینی شده است.

معاون آب و آبفای وزیر نیرو ادامه داد: اجرای همه این طرح‌ها در حالی است که اگر فقط ۱۰ درصد در مصرف بخش آب کشاورزی صرفه‌جویی کنیم، حدود سه برابر آب حاصله از طرح‌های انتقال منابع آبی با همین صرفه‌جویی تامین خواهد شد.

همچنین معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری آبفای کشور درمورد وضعیت تنش‌های آبی در کشور گفت: با تدابیر صورت گرفته از سوی کارگروه ملی سازگاری با کم آبی، شهرهای دارای تنش آبی در حوضه زاینده‌رود کاهش یافته است و شرایط این بخش نسبت به گذشته پایدارتر شده است.

حمیدرضا کشفی در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو(پاون)، با اشاره به افت بی‌سابقه بارندگی‌ها در کشور گفت: در حالی به نیمه تابستان سال‌جاری رسیده‌ایم که میزان بارش‌های کشور از ابتدای سال آبی تاکنون به ۱۶۸ میلی‌متر رسیده که در مقایسه با گذشته ۲۷ درصد و در مقایسه با مدت متوسط درازمدت ۳۰ درصد کاهش داشته است.

معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور تاکید کرد: کاهش محسوس بارش‌ها و فقدان توزیع یکنواخت بارندگی‌ها در کشور موجب شده است که در شرایط فعلی ۳۳۴ شهر و ۶ هزار روستای کشور دارای تنش آبی شوند. وی ادامه داد: به این منظور پروژه‌های متعددی در راستای تامین آب کوتاه‌مدت و تامین آب اضطراری در کشور اجرا شده یا در دست اجرا است تا بتوانیم این تنش را به حداقل برسانیم.

کشفی به تشریح جزئیات طرح‌های یاد شده اشاره کرد و گفت: در همین راستا دولت نیز چندی پیش به منظور کاهش تنش آبی در کشور حدود هزار میلیارد تومان برای اجرای یک هزار و ۱۹۵ پروژه در ۲۸۰ شهر در نظر گرفته که این اعتبار در چهار محور همچون تامین آب شرب اضطراری، ارتقای کیفیت و کمک به طرح‌های تامین آب پایدار شهرها و روستاهای کشور اختصاص یافته است.

معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور افزود: بر اساس این برنامه ۱۰۱ پروژه در ۱۶۴ شهر کشور با اعتباری بالغ بر ۴۳۲ میلیارد تومان برای اجرای پروژه‌های تامین آب شرب اضطراری و ۵۴ پروژه در ۵۷ شهر به منظور بهبود کیفیت آب شرب با اختصاص اعتباری بالغ بر ۸۰ میلیارد تومان اجرا خواهد شد.

وی اضافه کرد: آبرسانی روستایی و سیار در میان ۵ تا ۶ هزار روستای کشور با اعتباری بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومان اختصاص و تکمیل ۴۰ پروژه در ۵۹ شهر با اختصاص ۲۸۸ میلیارد تومان از محل اعتبار مصوب شده دولت، بخش دیگری از برنامه‌هایی خواهد بود که برای کاهش تنش آبی در کشور در نظر گرفته شده است.

کشفی با تاکید بر اینکه در تلاش برای مدیریت تنش آبی در کشور هستیم، گفت: با تدابیر صورت گرفته از سوی کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی مناطق دارای تنش آبی در حوضه زاینده‌رود به حداقل رسیده است و شرایط این بخش نسبت به گذشته به مراتب بهتر و پایدارتر شده است.

 

 

 

 

 

انتهای خبر