دلالی و تقلبى فروشی در بازار قطعات آسانسور

به گزارش تاسیسات نیوز، در سال‌های اخیر صنعتگران ایران در تولید برخی کالاها به موفقیت‌های چشمگیری دست یافته و توانسته‌اند نیاز بازار کشور به واردات را کاهش دهند. تولید آسانسور و تجهیزات صنعتی آن در داخل کشور به‌ویژه در دهه۹۰، تا حد زیادی از وابستگی کشور به واردات کاست اما هنوز بخشی از نیاز این صنعت از خارج از کشور تامین می‌شود، این در حالی است که تقاضا برای نصب آسانسور به‌دلیل نبود ساخت‌و‌ساز در سال‌های اخیر بسیار کمتر از تولید داخلی است. خودکفایی نسبی ایران در تولید آسانسور و قطعات آن، در کنار آزادبودن واردات قطعات و کالاهایی که تکنولوژی یا صرفه اقتصادی تولید آن در کشور وجود ندارد و همچنین حجیم‌بودن قطعات آسانسور، باعث می‌شود سود اقتصادی واردات غیررسمی آن به اندازه کالاهای دیگر نباشد اما به‌نظر می‌رسد این حوزه نیز به دلایل خاصی از گزند قاچاق در امان نیست.
هفته گذشته رئیس هیأت‌مدیره سندیکای فروشندگان آسانسور و پله ‌برقی تهران از قاچاق سازمان‌یافته قطعات آسانسور به کشور خبر داد. محمدرضا زهره‌وندی در گفت‌وگو با رسانه‌ها یکی از چالش‌های صنعت آسانسور و قطعات وابسته را ورود قطعات آسانسور به کشور بدون ثبت‌سفارش دانست و مهم‌ترین دلیل آن را نیز جلوگیری از تخصیص ارز برای نیازمندی‌های این صنعت بیان کرد. وی‌گفت: به تازگی در انباری در اطراف تهران، هزار دستگاه موتور گیربکس آسانسور که به‌صورت قاچاق وارد شده بود، کشف شد، این در حالی است که کل آسانسورهای تولیدی و نصب‌شده سال۹۸ در کشور حدود ۲۸‌هزار دستگاه بوده‌ است. زهره‌وندی قاچاق هزار دستگاه آسانسور به کشور در شرایطی که نیاز بازار حتی از تولید داخلی نیز کمتر است را «قابل‌توجه» و مواردی از این دست را در صنعت آسانسور «زیاد» عنوان کرد. به اعتقاد او، افزایش مشکلات تخصیص ارز در کشور بحث قاچاق در این صنعت را پررنگ کرده‌ است.
دلیلی برای قاچاق وجود ندارد
اما رئیس اتحادیه کشوری آسانسور، پله‌برقی و خدمات وابسته، با احتیاط بیشتری در این زمینه صحبت می‌کند. عباس ابریشمی، در گفت‌وگو با همشهری از آنچه با عنوان قاچاق سازمان‌یافته از آن یادشده ابراز بی‌اطلاعی کرد و گفت که نمی‌تواند موضوعی را که از آن اطلاعی ندارد، تأیید یا درباره آن اظهارنظر کند. وی تنها به بیان این نکته اکتفا کرد که «در خبرها خواندم یک پارتی کالای حوزه آسانسور شامل موتورهای گیربکس قاچاق به کشور وارد و توقیف شده است». ابریشمی معتقد است که با توجه به حجیم‌بودن قطعات آسانسور، اگر کسی قصد سود بردن از مسیر قاچاق را داشته باشد، کالاهای بسیار دیگری به‌صرفه‌تر از آسانسور و قطعات آن است. او افزود: قاچاق، محصول سودجویی یا نیاز به ورود کالاهایی است که واردات رسمی آنها ممنوع شده باشد اما درحوزه آسانسور واردات هیچ کالایی ممنوع نشده و تنها محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد، درنتیجه نیازی به قاچاق احساس نمی‌شود.
واردات؛ فقط قطعات خاص
گفته می‌شود در زمینه تولید آسانسورها و قطعات مربوط به کابین‌های ۸نفره و کمتر، نیاز کمی به واردات وجود دارد و توان تولیدکنندگان داخلی تقاضای بازار مصرف را تامین می‌کند اما با این حال درصدی از وابستگی در این حوزه نیز وجود دارد. ابریشمی درباره تامین قطعات مورد نیاز تولیدکنندگان گفت: در حوزه آسانسور ۲گروه تولیدکننده داریم؛ گروه اول، تولیدکنندگان قطعات هستند که به برخی مواداولیه و قطعات خارجی برای ادامه روند تولید نیاز دارند. در حوزه این قطعات وارداتی، مقداری کمبود وجود دارد ولی این کمبود به معضل تبدیل نشده است. گروه دوم، تولیدکنندگان آسانسور کامل هستند، این دسته از تولیدکنندگان به‌دلیل اینکه برندسازی در کشور انجام نشده، تا پیش از این آسانسورهای تولیدی خود را با مارک موتوری که روی آن نصب می‌کردند، به فروش می‌رساندند اما با توجه به اینکه امروز برای آسانسورهای با ظرفیت کمتر از ۸نفر، موتور خارجی وارد نمی‌شود، تولیدکنندگانی که از اسم برندهای خارجی استفاده می‌کردند با معضل مواجه شده‌اند. این فعال صنفی در زمینه نیاز به واردات موتور گیربکس افزود: شاید لازم باشد برای ساختمان‌هایی که آسانسورهای خاص نیاز دارند یا ارتفاع خیلی بلندی دارند، موتور گیربکس وارد شود ولی برای آسانسورهای معمولی با ظرفیت ۴، ۶و ۸نفر، تولیدات داخلی جوابگوست. اما آمار و ارقام دقیق‌تر این حوزه را نایب‌رئیس اتحادیه کشوری آسانسور بیان کرد. به گفته علیرضا سخاوت، اکنون در تولید کابین‌ها و در‌های آسانسور، حدود ۸۰‌درصد تولیدات، داخلی‌سازی شده اما در موتور و گیربکس و همچنین آسانسورهای هیدرولیک وابستگی ۵۰‌درصدی به خارج وجود دارد و این وابستگی در موتورها بیش از ۸۰‌درصد است. وی میانگین وابستگی ارزی در تولید هر آسانسور را نیز بین ۴تا ۸هزار دلار عنوان کرد؛ ارزی که واردکنندگان، آن را از سامانه نیما تامین می‌کنند.
فولادسازان ورق نمی‌دهند
تولیدکنندگان آسانسور به‌دلیل اینکه تیراژ خرید پایینی دارند در تامین ورق برای ساخت کابین با مشکل مواجهند. مهدی هادوی، رئیس مرکز ساخت داخلی صنایع ماشین‌سازی و تجهیزات وزارت صنعت، معدن و تجارت، در نشستی که با اعضای هیأت مدیره اتحادیه کشوری آسانسور داشت، گفت: هم‌اکنون تولید برخی محصولات همچون ورق‌های فولادی آسانسور در کشور امکان‌پذیر است اما از آنجا که فولادسازان تولید ورق کربنی اتاق خودرو را اقتصادی‌تر می‌دانند از تولید ورق آسانسور خودداری می‌کنند، به همین دلیل بخشی از تجهیزات صنعت آسانسور همچنان وارداتی باقی مانده است. رئیس اتحادیه کشوری آسانسور نیز ضمن تأیید مشکلات دسترسی به برخی مواداولیه مثل فولاد به‌دلیل تیراژ‌پایین تولید، خوشه‌سازی را راهکار پیشنهادی اتحادیه برای این مشکل عنوان کرد و ‌افزود: طی روزهای گذشته این موضوع را در برگزاری جلساتی با وزارت صنعت پیگیری کردیم و درنظر داریم با خوشه‌ای‌کردن تولیدکنندگان زمینه تامین آسان‌تر مواداولیه را برای آنها فراهم کنیم. به این معنی که چند تولیدکننده برای تامین نیاز مواداولیه خود با هم درخواست بدهند، یا اینکه با گرفتن کد بورسی، مواداولیه را دریافت کرده و یک تولیدکننده بین بقیه توزیع کند.
بازار داغ قطعات تقلبى
به گفته کارشناسان، در زمینه قطعات آسانسور کمبودی در بازار وجود ندارد اما تقلب و فیک‌فروشی معضلی است که هم خریداران و هم تولیدکننده داخلی را متضرر می‌کند. گفته می‌شود برخی از محصولات تولید داخل کشور، توسط دلال‌ها در انبارها و کارگاه‌های دیگری تعویض نشان و به نام کالای خارجی به متقاضیان فروخته می‌شود. ابریشمی در این زمینه گفت: دلال‌ها موتوری را که تولیدکننده ایرانی به قیمت ۱۵میلیون تومان می‌فروشد، با عوض‌کردن نشان و ایجاد تغییرات مختصری که هزینه بسیار کمی برای آنها دارد، با قیمت ۵۰میلیون تومان می‌فروشند. درحالی‌که تولیدکننده داخلی نهایتا ۱۰تا ۱۲درصد سود برده است. ما از طرف اتحادیه به اعضای خود اعلام کردیم آنچه می‌خرید، با هر برند و مارکی که به شما فروخته می‌شود ایرانی و تولید داخل است.
بازار داغ قطعات تقلبى
به گفته کارشناسان، در زمینه قطعات آسانسور کمبودی در بازار وجود ندارد اما تقلب و فیک‌فروشی معضلی است که هم خریداران و هم تولیدکننده داخلی را متضرر می‌کند. گفته می‌شود برخی از محصولات تولید داخل کشور، توسط دلال‌ها در انبارها و کارگاه‌های دیگری تعویض نشان و به نام کالای خارجی به متقاضیان فروخته می‌شود. ابریشمی در این زمینه گفت: دلال‌ها موتوری را که تولیدکننده ایرانی به قیمت ۱۵میلیون تومان می‌فروشد، با عوض‌کردن نشان و ایجاد تغییرات مختصری که هزینه بسیار کمی برای آنها دارد، با قیمت ۵۰میلیون تومان می‌فروشند. درحالی‌که تولیدکننده داخلی نهایتا ۱۰تا ۱۲درصد سود برده است. ما از طرف اتحادیه به اعضای خود اعلام کردیم آنچه می‌خرید، با هر برند و مارکی که به شما فروخته می‌شود ایرانی و تولید داخل است.