جایگاه ایمنی در صنعت نفت کجاست؟
محمداسديان
کارشناس مهندسی ایمنی و حفاظت محیط‌زیست
به گزارش تاسیسات نیوز، انفجارهای پی‌در‌پی در صنعت پتروشیمی در حالی از چند هفته گذشته خبرساز شده‌اند که آخرین انفجار هشتم مرداد ماه جاری در مخزن پتروشیمی کرمانشاه رخ داد. پیش از این حادثه که خسارت جانی به همراه نداشت، یک حادثه دیگر در محل يكي از شهرهاي شمال غرب كشور به علت انفجار كپسول گاز، با وجود رسیدگی‌های درمانی باعث فوت چند تن از هموطنانمان شد. یکی دیگر از حوادثی که اواسط تیرماه سال جاری خبرساز شد، نشت در يكي از مخازن مجتمع بوعلي سينا در ماهشهر بود که حدود 60 هزار يورو خسارت برجا گذاشت.
اما از نظر مديريتي می‌توان به اين حادثه و حوادث مشابه آن با دو رویکرد نگاه كرد؛ نخستین رويكرد می‌تواند فقط به تحليل حادثه بپردازد؛ در اين رويكرد موضوع اصلي بررسي و يافتن دليل يا دلايل، مقصر يا مقصران اين حوادث است. اجراي اين امر بسيار ضروري است.
ولي قطعا براي حل مشكلات چاره ساز نخواهد بود. رويكرد دیگر، رویکر تحليلي حادثه به‌لحاظ پيدا كردن مشكلات است. در اين رويكرد شناسايي نواقص اجرايي و در نهايت پيدا كردن راه حل مناسب براساس اجماع متخصصان و تجربه مورد توجه قرار می‌گيرد.
از نظر نگارنده رويكرد دوم در بررسي حوادث بسيار مهم و ضروري است و لازم است مقامات مسوول با چنين رويكردي به بررسي حوادث اخير بپردازند. در شرايط موجود و به اميد قراردادهاي بزرگ نفتي آن هم با شركای خارجي قطعا آمادگي در برابر شرايط اضطراري يكي از مهم‌ترين موارد در قراردادها خواهد بود كه تاكنون نمره خوبي از آن كسب نکرده‌ايم. درضمن دست يافتن به اين مهم با كار يك هفته و يك ماه آن هم با گروه كوچكي از كارشناسان ممکن نخواهد بود.
به نظر می‌رسد اجرايي کردن موضوع مهمي چون مديريت بحران و آمادگي در شرايط اضطراري يك عزم ملي با رويكرد سيستمي هدفمند مي‌طلبد. قطعا حمايت مستقيم وزیر نفت در رابطه با این موضوع نقش بسيار پرنگي را ايفا خواهد کرد. واقعيت آن است كه نگاه به مقوله HSE (مهندسی ایمنی و حفاظت محیط زیست برای حفاظت از سلامت منابع انسانی) بسيار افول كرده است و اين مقوله مهم به جايگاه 20 سال قبل خود بازگشته است؛ در حالي‌كه براي حضور پررنگ و مقتدرانه در عرصه بين‌المللي صنعت نفت چاره‌اي جز اعتقاد قلبي و عملي به مقولهQHSE نداريم.
در پايان به مواردي اشاره مي‌شود كه مي‌تواند تحت عنوان يادگيري از حوادث اخیر به‌صورت تخصصي و عملياتي مطرح شود تا در آينده با مشكلات کمتری مواجه باشيم.
1- حادثه اخیر در پتروشيمي بوعلی سينا در خشكي و در مركز قطب پتروشيمي ايران در ماهشهر رخ داد. دسترسي به منابع در اين نقطه بسيار مهم و حائز اهميت بوده است. حال جاي اين سوال باقي است كه اگر حادثه در نواحي مرزي و دور از مركز به‌وقوع مي‌پيوست، تكليف چه بود؟ چه امكاناتي در اين خصوص فراهم شده است؟
2- حادثه اخير خوشبختانه تلفات جاني خاصي نداشته است؛ اما اگر آمار سوانح سوختگي در حد 50 نفر بود آيا امكان مديريت درمان وجود داشت؟ آيا منطقه يا مراكز سوانح سوختگي داراي اين ظرفيت هستند؟
3- اگر اين حادثه پيشروي مي‌کرد، تيم حاضر در منطقه امكانات لازم برای كنترل را داشت؟
4- آموزش‌هاي مرتبط با افراد مسوول در چه حدي بوده است؟ آيا آموزش‌ها به لحاظ كيفي و كمي كفايت داشته است؟
5- اگر براي يكي از سكوهاي نفتي ما در خليج فارس حادثه بزرگ رخ دهد، چه امكاناتي براي مهار آتش، نشت مواد نفتي يا انتقال مصدومان احتمالی از دريا به خشكي و از خشكي به مراكز درماني بزرگ وجود دارد؟ آيا امكانات كافي درخصوص انتقال استاندارد وجود دارد؟ فرض کنید حادثه در ساعات نيمه شب رخ دهد.
آيا امكانات لازم برای انتقال مثلا 30 حادثه ديده حاد را در شب داريم؟ ناوگان دريايي ما چه تجهيزات استانداردي دارند؟ چند فروند كشتي آتش‌خوار داريم؟ آيا تجهيزات مهار آلودگي موادنفتي وجود دارد و اگر وجود دارد كافي هستند؟ ( ERP (EMERGANCY RESPONS PLAN يكي از مقوله‌هاي مهم در صنعت نفت‌وگاز به‌ويژه حفاري است كه حتي شركت‌هاي بزرگ نفتي هم به‌رغم سرمايه‌گذاري‌هاي زيادي كه انجام داده‌اند در مديريت آن با مشكل مواجه شده‌اند، پس توجه به فرهنگ‌سازي، آموزش، تمرين‌هاي منظم و منسجم تحت عنوان مانورهای آموزشی بسيار الزامي است.
انتهای خبر