ایران فرو ریخت!

هشدار کارشناسان در باره فرونشست جنوب دشتِ ورامین و زمین های زراعی، اشتهارد در منطقه زیرِ دکل های برق، در محدوده شهری اصفهان و زیرِ بناهای تاریخی، از جمله مواردی است که به حد بحرانی رسیده اندو متاسفانه دامنه بحران هر روز گسترده و گسترده تر می شود.

و آنچه که بیش از پیش قابل توجه می باشد این است که فرونشست زمین پدیده ای غیرقابل برگشت است و در پی این فرآینده مواد مغذی روی خاک که در طول میلیون ها سال ایجاد شده اند، ظرف مدت کوتاهی از بین می روند و ناگهان «مرگ آبخوانها» آوای مرگِ کشاورزی و زراعت و باغداری را سرخواهد داد و دشتهای وسیع تبدیل به کویری لم یزرع خواهد شد که عوارض اجتماعی و اقتصادی بسیاری را دامنگیر کشور خواهد کرد.

لازم به ذکر است؛ بنا بر آمار موجود در ۶۰۹ منطقه آبی کشور با وقوع پدیده فرونشست مواجه هستیم که در برخی از آن نواحی نرخ فرونشست زمین به مرز بحرانی رسیده است.

بسیار واضح و روشن است که اگر همین روند ادامه دار باشد و تلاشی برای بهبود شرایط صورت نگیرد، کلیه دشت های کشور در آینده ای نه چندان دور، دچار بحران کم آبی و تعدادی از آنها سیمای کویری به خود خواهند گرفت. موضوع فرونشست به طور قطع با پایین رفتن سطح آب سفره های زیرزمینی مرتبط است، بنابراین ضرورت دارد تا تمامی تلاش ها و اقدامات کنترل فرونشست زمین منجر به کنترل مصرف آب زیرزمینی شود، آب های زیرزمینی که از طریق چاه های عمیق و نیمه عمیق بیرون کشیده می شود و بخش اعظمی از آن هدر می رود.

چه باید کرد؟

مسدود کردن چاه های غیرمجاز که تعداد آنها فقط در استان تهران بالغ بر ۵۰ هزار حلقه چاه می شود، مدیریت کشت و زرع و ممانعت از کشتِ محصولاتی که آبِ زیادی نیاز دارد، اصلاح شبکه فرسوده آب، و تعامل وزارت جهاد و وزارت نیرو جهت اصلاح سیستم آبیاری مزارع و باغات کشاورزی از جمله راهکارهایی که به شمار می آید که می تواند از استحصال بیشتر آب های زیرزمینی ممانعت کند و همچنین از فرونشست هایی که در صورت بی توجهی به این امر، ایران و به ویژه تهران را در کامِ خود خواهد کشید، جلوگیری کند.

الگوبرداری از کشورهایی که در این زمینه موفق بوده اند، مانند؛ امریکا و ژاپن که به نتایج مطلوبی نیز دست یافته اند می تواند سرعتِ فرونشست در کشور را کاهش دهد و در انتظار وقوع حادثه و اتخاذ اقداماتی مقطعی که البته تاثیری در بهبود شرایط نخواهد داشت نباشیم.

آب، خاک و دیگر منابع طبیعی میراثی هستند که به تمام، از آنِ ما نیست و باید در صیانت این امانات الهی کوشا باشیم.