قنات زارچ، بخش مغفول در گردشگری یزد

به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، «قنات زارچ»، قدیمی‌ترین و طولانی‌ترین قنات جهان است که در یزد واقع شده است. قدمت این قنات که با ۲۱۱۵ حلقه چاه دارای ۲۵۰ کیلومتر طول است، حدود ۱۲۰۰ سال برآورده شده و از آنجایی که برخی از میله‌های این قنات در محل کنونی مسجد جامع یزد واقع شده، قدمت آن را قبل از اسلام نیز روایت می‌کند.

این قنات که تا چندین سال پیش به دلیل برخی ناملایمتی‌ها و بی‌توجهی‌ها در حال نابودی بود، اینک و پس از ثبت جهانی آن، در حال آماده‌سازی برای تبدیل شدن به محلی تخصصی برای گردشگری قنات است.

براساس طراحی‌های صورت گرفته، گردشگران پس از ورود به این قنات به درون یکی از پایاب‌ها وارد می‌شوند و پس از گذشتن از مسیر آبی آن، وارد یک آسیاب آبی قدیمی می‌شوند و حتی امکان استفاده از نان طبخ شده در پای آسیاب این قنات برایشان مهیا می‌شود و در ادامه‌ی مسیر نیز از پایاب دیگر این قنات خارج خواهند شد.

یکی از ویژگی‌های جالب قنات زارچ، مقطع مربعی آن است چرا که دیگر قنوات عمدتاً مقطعی بیضوی یا دایره‌وار دارند و همین ویژگی نشان می‌دهد که قدمت این قنات به دوران قبل از اسلام بازمی‌گردد.

هرچند میزان آبدهی قنات زارچ تا نیم قرن پیش افزون بر ۱۵۰ لیتر در ثانیه بوده اما در حال حاضر به دلیل حفر بی رویه‌ی چاه‌های عمیق و نیمه عمیق در حریم قنات، آبدهی آن به شدت کاهش یافته است.

یکی از نکات قابل توجه این قنات، مسیرهایی است که با اختلاف ۱۰ متر ارتفاع بهم رسیده‌اند، در حالی که تراز این قنات صفر است و این شگفتی را برای بازدیدکنندگان به دنبال دارد که این اختلاف تراز چگونه مدیریت شده است.

مظهر این قنات در شهر زارچ واقع شده و دارای سه شاخه یا تونل زیرزمینی جدا شامل شاخه‌های شیرین، شور و ابراهیم خویدکی است. البته دو شاخه‌ی شیرین و ابراهیم خویدکی جزو شاخه‌های خشک شده قنات هستند و اکنون تنها شاخه‌ی شور به طول ۷۲ کیلومتر از آبدهی ۶۰ لیتر در ثانیه برخوردار است.

البته احیای دوباره و جریان یافتن مجدد آب در این قنات نیز مدیون تلاش‌های چهار ساله‌ی اداره کل میراث فرهنگی استان بوده که با مسدود کردن و مبارزه با فاضلاب‌های متصل به این قنات که شاید بیش از ۱۰۰ مورد بوده، صورت گرفته است.