تاوان نرخ غیرواقعی آب و برق
نظام قیمت‌گذاری ناکارآمد و غیرشفاف آب و برق در ایران، چند سالی است جریان مالی این بخش‌ها را دچار عدم توازن و وزارت نیرو را با کسری بودجه سیستماتیک مواجه کرده است.
به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، به اعتقاد ناظران، این ساختار معیوب نتیجه‌ای جز «عدم تعادل درآمدها و هزینه‌ها»، «انباشت بدهی‌ها» و «مصرف غیربهینه» در پی نداشته است.
اما سیاست‌گذاران و قانو‌نگذاران کشور برای رهایی از آسیب‌‌های شناخته‌شده در ساختار قیمت‌گذاری‌ها، چه مسیرهایی را انتخاب و تا چه اندازه ریسک این آسیب‌ها را کاهش داده‌اند؟
گلایه سکاندار نیرو از تصویب برخی طرح‌ها که در جهت عکس سیاست‌های مدیریتی وزارتخانه متبوعش عمل می‌کند از عدم توجه به اصلاح ساختارها حکایت دارد.
بیشتر بخوانید
«رایگان شدن آب و برق مدارس» طرح تصویب‌شده‌ای است که قرار بود به دلیل سیاست «مدیریت توامان عرضه و تقاضا» از دستور کار بهارستان‌نشین‌ها خارج شود.
اما تصویب این طرح در صحن علنی مجلس، شگفتی رضا اردکانیان را به همراه داشته است، زیرا براساس توافقات و تشریح سیاست‌های وزارت نیرو در جهت اصلاح الگوی مصرف، قرار بوده به این طرح جامه‌عمل پوشانده نشود.
طرحی که به اعتقاد سیاست‌گذار نیرو هرچند کمک‌رسان بودجه آموزش و پرورش است، اما هزینه‌های گزافی را به کشور تحمیل خواهد کرد. این در حالی است که اردکانیان معتقد است برای اصلاح ساختارها یک دست جواب نمی‌دهد و باید تمام ارگان‌ها برای اصلاح روش مصرف بسیج و یک تفکر بخشی بین تمام سازمان‌ها نهادینه شود.
به اعتقاد متولی نیرو عدم تحقق سیاست‌های هماهنگ‌شده و منسجم، در آینده نه‌چندان دور چالش‌های جبران‌ناپذیری بر بدنه اقتصاد کشور وارد خواهد کرد.
«اتحاد همگانی توسط ارگان‌ها» نسخه اردکانیان برای کاهش صدمات وارد شده و اصلاح روش مصرف در کشور است.
تحلیلگران اقتصادی «نظام قیمت‌گذاری ناکارآمد» را شاه‌بیت چالش‌های وزارت نیرو در شرایط امروز کشور می‌دانند.
به اعتقاد آنها قیمت برق و آب برای مشترکان با استفاده از رویه‌ای انجام می‌شود که اولا شفاف نیست، ثانیا بنابر ادعای مسوولان وزارت نیرو، به‌صورت تکلیفی و دستوری است و کمتر از قیمت تمام‌شده آن است.
از طرف دیگر به دلیل نبود شفافیت نظام قیمت‌گذاری، ذی‌نفعان و مخاطبان بر قیمت‌ها صحه نمی‌گذارند و عملا علامت نادرستی از قیمت برق و آب به مصرف‌کنندگان داده می‌شود.
در نتیجه میزان مصرف بهینه نبوده و در بخش مصرف اتلاف زیادی ایجاد می‌شود.
سیاست‌گذاران نیروی کشور برای برون‌رفت از این چالش‌ها، سیاست مدیریت توامان عرضه و تقاضا را دنبال می‌کنند. اما به‌گواه سیاست‌گذاران نیرو، تحقق این سیاست‌ها بدون هماهنگی و انسجام فکری سازمان‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
نتیجه این ناهماهنگی هم تصویب طرح‌هایی شده که نه‌تنها مسیر را برای اصلاح سیاست‌های قدیمی و ناکارآمد هموار نمی‌کند، بلکه کشور را با صدمات غیرقابل جبرانی مواجه خواهد کرد.
گلایه وزیر
وزیر نیرو در حاشیه «یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر»، در نشستی با فعالان بخش‌خصوصی لب به انتقاد و گلایه از تصویب برخی طرح‌ها در مجلس گشود.
به گفته اردکانیان، به‌رغم اینکه قرار شده بود آب و برق مدارس به دلیل سیاست‌های مدیریت وزارت نیرو اجرایی نشود، اما در صحن مجلس این مساله تغییر کرده و طرح رایگان شدن آب و برق به تصویب بهارستان‌نشینان رسیده است.
اردکانیان در این‌باره اینگونه واکنش نشان می‌دهد: متاسفانه برخی از مشکلات به دلیل ساختار اشتباه اصلاح نمی‌شوند. امسال در بودجه بسیار شگفت‌زده شدیم، چراکه از همان ابتدا گفته بودیم که وزارت نیرو مدیریت توامان عرضه و تقاضا را در دستور کار خود قرار داده و به‌رغم همکاری‌هایی که صورت گرفت، یکباره با قانون رایگان شدن آب و برق مدارس مواجه شدیم.
البته این در شرایطی است که در بحث لایحه بودجه سال ۹۸ کمک‌های خوبی از سوی مجلس برای توسعه فعالیت‌های آب و برق صورت گرفت. این در حالی است که اصلاح روش مصرف باید با کمک تمام سازمان‌ها و ارگان‌ها صورت گیرد.
گرچه رایگان کردن آب و برق مدارس می‌تواند کمک‌رسان بودجه آموزش و پرورش باشد، اما باید به این مساله توجه کرد که این موضوع هزینه گزافی را به کل کشور تحمیل می‌کند. به همین دلیل نیز به‌رغم گرفتاری‌های مالی که داشتیم، به وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد دادیم که منبع مورد نیازشان را خودمان تامین کنیم.
اردکانیان ادامه داد: قرار شد ۱۰۰ میلیون از منبع وزارت نیرو به وزارت آموزش و پرورش اختصاص داده شود و این مساله مورد تصویب قرار گرفت.
اردکانیان با اشاره به اهمیت ترویج مسائل فرهنگی در وزارت نیرو، اظهار کرد: اگر نتوانیم موضوعات فرهنگ مصرف را از طریق وزارت نیرو اصلاح کنیم، قطعا در آینده با چالش‌های جبران‌ناپذیری مواجه خواهیم شد و در این راستا لازم است یک اتحاد همگانی توسط ارگان‌های ذی‌ربط صورت گیرد.
وی گفت: رایگان شدن آب و برق مدارس در حالی مصوب شده که باید به فرزندانمان مصرف درست را آموزش دهیم؛ همان‌گونه که اگر آب کشاورزی رایگان باشد، نمی‌توان از کشاورز انتظار صرفه‌جویی داشت.
اما اردکانیان در بخش دیگری از اظهاراتش خبرهای تازه‌ای از افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف آب و برق نقل کرد. به گفته وزیر نیرو با توجه به برنامه‌ریزی و اقدامات صورت گرفته، قطعا تعرفه مشترکان پرمصرف آب و برق تا پیش از شروع سال جدید افزایش می‌یابد.
وی معتقد است بحث اصلاح الگوی مصرف یکی از زمینه‌هایی است که هر اندازه روی آن کار شود به‌معنای بیمه‌کردن و ایمن ساختن کشور در عرصه‌های مختلف خواهد بود.
وزیر نیرو با تاکید بر این موضوع که در حوزه مصرف به‌میزان بخش‌های دیگر الگوهای مناسبی را نداشته‌ایم، ادامه داد: باید زمینه‌هایی فراهم شود که با توجه به این موضوع بتوان این مهم را ارتقا داد.
وزیر نیرو در حالی در سخنانش بارها به ضرورت مدیریت مصرف اشاره کرد که دو روز پیش نمایندگان مجلس به‌منظور فرهنگ‌سازی و مدیریت مصرف آب و شروع این امر ضروری از درون دستگاه‌های اجرایی، قوای سه‌گانه و نهادهای عمومی، تصویب کردند که تعرفه بهای آب مصرفی تمامی دستگاه‌های اجرایی مندرج در ماده ۲۹ قانون برنامه ششم توسعه، معادل قیمت تمام شده اخذ شود.
منبع
دنیای اقتصاد