خداحافظ زغال سنگ، سلام انرژی بادی

سرعت بالای رشد فناوری‌‌های حوزه‌‌ی انرژی‌های پاک، نمی‌‌تواند عقب‌‌ماندگی‌‌های موجود در سایر بخش‌‌های صنایع آلاینده را جبران کند.

به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، طی دو دهه‌‌ آینده، سیستم انرژی جهان دچار یک تحول عظیم خواهد شد. انرژی بادی و خورشیدی  در حال تبدیل شدن به منابع اصلی انرژی الکتریکی هستند. به نظر می‌رسد که اشتهای بی‌رحمانه‌‌ چین در مصرف زغال‌سنگ رو به کاهش گذاشته شده است و میزان مصرف نفت در سوخت اتومبیل‌‌ها، احتمالاً پس از عبور از نقطه‌‌ی اوج، روند نزولی خواهد یافت.

اما یک مشکل وجود دارد: سرعت حرکت جهان به‌‌سوی انرژی پاک، هنوز برای جلوگیری از گرمایش جهانی کافی نیست؛ مگر این که دولت‌ها، اقدامات سیاسی جدیدی را برای کاهش انتشار دی‌اکسید کربن در دستور کار خود قرار دهند.

آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی خط سیر انرژی جهان را تا سال ۲۰۴۰ پیش‌بینی کرده است. این پیش‌بینی‌ها به‌خصوص در شرایط فعلی، امری سخت و دشوار است؛ زیرا بازارهای انرژی جهان که معمولاً دارای روند تکاملی آرامی هستند، امروزه در آستانه‌‌ یک تحول بزرگ قرار گرفته‌‌اند.

اوج گرفتن انرژی بادی و خورشیدی

این گزارش می‌گوید که در سراسر جهان، صنعت برق در حال تجربه‌‌ بزرگ‌ترین تحول تاریخ خود (از زمان پیدایش این صنعت در بیش از یک قرن پیش) است. یکی از عواملی اصلی این تحول، رشد سریع انرژی بادی و انرژی خورشیدی است.

در طول پنج سال گذشته، میانگین هزینه‌‌ انرژی خورشیدی ۶۵ درصد کاهش یافته و همچنین هزینه‌‌ انرژی بادی با ۱۵ درصد کاهش‌ مواجه شده است.  آژانس بین‌‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند که همزمان با پیشرفت تکنولوژی و کاهش یارانه‌‌های دولتی، این هزینه‌‌ها همچنان به روند نزولی خود ادامه خواهند داد. نیروگاه‌های خورشیدی، به‌سرعت جای نیروگاه‌های جدید زغال‌سنگ را در سراسر جهان خواهند گرفت.

آژانس پیش‌‌بینی کرده است که انرژی‌های تجدیدپذیر، تأمین ۴۰ درصد از برق جهان را تا سال ۲۰۴۰ پوشش خواهد داد (این میزان در حال حاضر به ۲۵ درصد می‌‌رسد). به نظر می‌‌رسد این پیش‌‌بینی، اندکی محافظه‌‌کارانه نیز باشد؛ چرا که در گذشته نیز این آژانس، سرعت رشد انرژی‌‌های بادی و خورشیدی را کمتر از نرخ واقعی آن پیش‌‌بینی کرده بود.

فتیح بیرول، مدیر اجرایی این آژانس می‌‌گوید: پیش‌‌بینی ما درمورد رشد انرژی خورشیدی، حدود ۲۰ درصد بیشتر از سال گذشته است. این امر دو علت دارد؛ یکی سیاست‌‌های جدید در کشورهای چین و هند و دیگری افت شدید هزینه‌‌ها.

با این حال، این گزارش هشدار می‌دهد که بسیاری از کشورها باید شبکه‌های برق خود را به‌‌منظور مدیریت انرژی متناوب حاصل از نیروگاه‌های بادی و خورشیدی، بازطراحی کنند. این به معنای بازنگری در قوانین اجرایی بازار برق، استفاده از باتری‌‌ها و نیروگاه‌‌های گازسوز برای ایجاد انعطاف‌پذیری در شبکه و نیز بررسی راهکارهای نوینی مانند ذخیره‌سازی هیدروژن است.

به پایان رسیدن عصر زغال سنگ

برای دهه‌ها، کشورهای در حال توسعه نظیر چین و هند، زغال‌‌سنگ را به‌‌عنوان ارزان‌ترین و راحت‌ترین راه برای تأمین انرژی مورد نیاز برای اقتصاد و نجات کشور خود از فقر، به کار گرفته بودند. این یکی از مهم‌‌ترین دلایل رشد انفجاری انتشار گازهای کربن دی‌اکسید در این دوران بود؛ اما اوضاع در حال تغییر است. چین که تاکنون نیمی از زغال‌سنگ جهان را می‌سوزاند، به‌‌دلیل نگرانی‌ در رابطه با معضل  آلودگی هوا (ناشی از فعالیت نیروگاه‌های زغال‌سنگ)، در حال انجام سرمایه‌گذاری‌هایی کلان در صنایع انرژی بادی، خورشیدی، هسته‌ای و گاز طبیعی است.

آژانس برآورد می‌‌کند که مصرف زغال‌سنگ در چین تا سال ۲۰۲۵ به پایان خواهد رسید و انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۴۰ خواهند توانست با پشت سر گذاشتن زغال‌‌سنگ، عنوان بزرگ‌ترین منابع انرژی الکتریکی این کشور را به‌دست آورند.

در حالی که کشورهای جنوب شرقی آسیا و مناطق دیگر، هنوز طرح‌هایی برای ساخت نیروگاه‌های جدید زغال‌سنگ در دست دارند؛ آژانس انتظار دارد که بعد از سال ۲۰۲۰ این تب ساخت‌‌و‌‌ساز با شدت فروکش کند.

اما انتظار نمی‌رود که زغال‌سنگ کاملا ناپدید شود. با اینکه دوران رشد و شکوفایی زغال‌سنگ در حال افول است، آژانس پیش‌‌بینی می‌‌کند که برای چند دهه، مصرف زغال‌سنگ در جهان ثابت باقی بماند. یکی از دلایل این است که متوسط عمر نیروگاه‌‌های زغال‌سنگ در آسیا کم‌تر از ۱۵ سال است (در مقایسه با متوسط عمر ۴۱ ساله این نیروگاه‌ها در آمریکا).

بنابراین احتمالاً این نیروگاه‌‌ها به‌‌مدت چند دهه‌ دیگر، به انتشار آلاینده‌‌ها ادامه خواهند داد؛ مگر اینکه کشورها تصمیم بگیرند که آن‌ها را زودتر از موعد بازنشسته کرده یا فناوری‌‌های جذب و دفن کربن را در این نیروگاه‌‌ها توسعه دهند.