تاسیسات نیوز – صدیقه بهزادپور: به دنبال سقوط سوریه، علاوه بر تغییرات احتمالی در حوزه سیاسی – امنیتی، ژئوپلتیکی و… تغییرات زیادی را نیز در بخش اقتصادی شاهد خواهیم بود، چرا که سوریه یکی از طرف های مهم تجاری ایران محسوب می شود که بخش زیادی از درآمدهای ارزی کشور را تامین می کرد. ارتباط تجاری ایران و سوریه در بخش انرژی نیز از مطلوبیت ویژه ای برخوردار بوده و بخش زیادی از تفاهم نامه های فی مابین در حوزه صنعت برق، تامین کالاهای آب و برق، پتروشیمی و … بود است. کارشناسان معتقندند؛ با توجه به سقوط سوریه ایران باید نسبت به یافتن بازارهای جدید اهتمام بیشتری ورزد تا اقتصاد آسیب دیده از تحریم کشور بیش از این دچار چالش های جدید نشود.
تعاملات فی مابین ایران و سوریه هرچند با توجه به تحریم ها دچار چالش های در خصوص مبادلات مالی و پرداخت های ارزی – ریالی بوده است، اما ایران طی سالیان اخیرگذشته به سوریه کمک کرده تا زیرساخت‌های برق خود را بازسازی کند و به تأمین برق برای مناطق مختلف این کشور بپردازد، علاوه بر این ارسال تجهیزات و تکنولوژی‌های مرتبط با تولید و توزیع برق و همچنین راه اندازی کارخانه برق نیز از دیگر قراردادهای فی مابین دو کشور به شمار می آید. سرمایه گذاری فعالان بخش خصوصی و دولتی ایران در پروژه‌های مختلف انرژی در سوریه ، با سقوط بشار اسد بلاتکلیف باقی مانده که شامل ساخت نیروگاه‌های برق و توسعه شبکه‌های توزیع برق می‌شود. انتقال دانش فنی و تکنولوژی ها در حوزه برق به ویژه از جمله فرآیندهایی به شمار می آید که سوریه با توجه به سطح دانش کیفی و کمی مطلوب ایران، تمایل به استفاده از آن را داشت .
تاثیر سقوط سوریه بر اقتصاد منطقه
با توجه به بحران های امنیتی وسقوط عجیب سوریه و شکل گیری معادلات جدید، کارشناسان معتقدند، منطقه آبستن تحولات جدیدی است که احتمالاً تحولات اقتصادی – سیاسی بیشتری را نیز به دنبال خواهد داشت. با این حال، چالش‌هایی مانند بحران‌های امنیتی، تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی و… همزمان با از دست دادن بازار صادراتی نسبتاً بزرگی چون سوریه برای ایران، علاوه بر چالش های سیاسی و … باعث ایجاد مشکلات اقتصادی نیز برای ایران به ویژه در حوزه انرژی خواهد شد.
بر اساس این گزارش؛ سهم ایران در بازار پتروشیمی سوریه به ویژه در سال‌های اخیر به دلیل روابط نزدیک اقتصادی و سیاسی بین دو کشور و همچنین نیاز سوریه به بازسازی زیرساخت‌های پتروشیمی خود، افزایش یافته بود، ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی در منطقه، در پروژه‌های پتروشیمی در سوریه سرمایه‌گذاری کرده که این سرمایه‌گذاری‌ها شامل تأسیس و بازسازی کارخانه‌های پتروشیمی و تأمین تجهیزات و تکنولوژی‌های مرتبط می‌شود. علاوه بر این ایران به تأمین بخشی از مواد اولیه پتروشیمی برای صنایع سوریه پرداخته که البته درآمد ارزی مطلوبی را برای کشور به همراه داشت.
این گزارش حاکی است؛ پس از سقوط سوریه؛ مدیرکل دفتر غرب آسیا سازمان توسعه تجارت ایران گفت: ناآرامی‌های سوریه هدف‌گذاری ایران برای صادرات ۵۰۰ میلیون دلاری به سوریه در سال ۱۴۰۳ را ناممکن کرده است. قطعاً برای جبران این خلاء، ایران می‌تواند به تنوع بازارهای خود بپردازد و به کشورهای دیگر در منطقه و فراتر از آن، مانند کشورهای آسیای میانه، عراق، لبنان و حتی کشورهای آفریقایی توجه کند. این کشورها ممکن است به محصولات ایرانی نیاز داشته باشند و بتوانند بازارهای جدیدی برای ایران فراهم کنند.همچنین ایران می‌تواند روابط تجاری خود را با کشورهای همسایه تقویت کند. این کشورها ممکن است به محصولات پتروشیمی، گاز و برق ایران نیاز داشته باشند و این می‌تواند به ایجاد بازارهای جدید کمک کند.قطعاً با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های صنعتی و تولیدی، ایران می‌تواند ظرفیت تولید خود را افزایش دهد و به بازارهای جدید دست یابد. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند شامل توسعه صنایع پتروشیمی، گاز و برق باشد.
تغییر نقشه انرژی سوریه پس از سقوط
سوریه از نظر نفت نیز از جایگاه خوبی برخوردار بود که با توجه به تحولات صورت گرفته، احتمال ایجاد نابسامانی هایی در آن وجود دارد. از نظر ذخایر استراتژیک سوریه در رتبه ۲۷ کشورهای تولید کننده نفت قرار دارد که بیشترین چاه های نفت آن در استان های حسکه و دیر الزور واقع شده است و تولیدات آن توسط دو پالایشگاه حمص و بانیاس تصفیه و به مشتقات نفتی تبدیل می شود. سوریه پیش از جنگ روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت تولید می کرد و اخیرا نیز سفره های نفتی جدید در مناطق ساحلی این کشور کشف شده است. ولی جنگ در سوریه نقشه انرژی در این کشور را تغییر داده به طوری که نیروهای کرد با حمایت آمریکا در سال ۲۰۱۶ و با عقب راندن داعش از مناطق نفتی سوریه، بر چاه های نفت این کشور سیطره یافتند و تاکنون نیز این مناطق تحت اختیار این گروه است و همچنان بیشترین تمرکز انرژی سوریه در منطقه تحت سیطره کردها قرار دارد و سوریه برای تأمین انرژی خود بخشی را از نیروهای کرد و بخشی دیگر را از بازار سیاه انرژی خریداری می کند. در نهایت اینکه؛ ایران با توجه به پتانسیل‌های خود و نیازهای کشورهای دیگر، می‌تواند بازارهای جایگزینی برای سوریه پیدا کند. با این حال، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری و توسعه روابط تجاری با کشورهای مختلف دارد تا بتواند به موفقیت در این زمینه دست یابد.
