بررسی راهکارهای اساسی پیشگیری از حوادث گازگرفتگی

 

همایش ملی ایمنی، آتش نشانی و گاز مونواکسید کربن با حضور مدیران عامل و مسئولین آتش نشانی های بیش از 100 شهر کشور به همت آتش نشانی تهران در مرکز همایش های پژوهشگاه صنعت نفت برگزار شد.

 

به گزارش تاسیسات نیوز، یکی از محورهای همایش، بررسی راهکارهای اساسی در پیشگیری از حوادث ناشی از مسمومیت با گاز مونواکسید کربن بود که در این زمینه در افتتاحیه همایش پس از سخنرانی مقدماتی “آقای مهندس شریف زاده” مدیرعامل آتش نشانی تهران و “آقای دکتر راضی” معاون مدیر کل امور عمرانی سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، “خانم دکتر رحیمی” متخصص طب اورژانس و فوق تخصص سم شناسی بالینی و مسمومیت ها از بیمارستان لقمان و “آقای دکتر نوفرستی” رئیس کارگروه پیشگیری از مرگ های خاموش در انجمن ملی جامعه ایمن سخنرانی کردند.

 

 

در ابتدا “مهندس شریف زاده” با تاکید بر ضرورت توجه هر چه بیشتر به مسائل ایمنی و آتش نشانی اظهار داشت: با رشد جمعیت شهرنشینی و استفاده شهروندان از امکانات و تجهیزات شهری احتمال بروز حوادث و خطرات ناشی از محیط زندگی بیشتر می شود و نیز افزایش هزینه های انرژی شرایطی را فراهم آورده است که منجر به بروز حوادث دلخراشی در زمینه مسمومیت با گاز مونواکسیدکربن و متاسفانه مرگ شهروندان می شود.

 

 

وی ادامه داد: متاسفانه آمار ثبت شده در سال 92 فوت 828 نفر را بر اثر استنشاق گاز مونواکسید کربن نشان می دهد که همین امر سازمان آتش نشانی را بر آن داشت تا با برگزاری این همایش اقدام موثری در جهت فرهنگ سازی ایمنی و همکاری و مشارکت دست اندرکاران متولی ایمنی اعم از شرکت گاز، سازمان جمعیت هلال احمر و سازمان آتش نشانی در کشور برای ارائه برنامه های موثر در راستای کاهش حوادث برداشته شود. مهندس شریف زاده تاکید کرد: برای همایش امروز تلاش کردیم از دانش و تجربه بهترین اساتید برای کاهش خطرات زندگی شهری و ارتقای ایمنی شهروندان بهره مند شویم. مدیرعامل آتش نشانی تهران در ادامه گفت، متولیان ایمنی باید در مسائل ایمنی و پیشگیری وارد زندگی شهروندان شود و این امر بسیار مهم یعنی برقراری ایمنی در زندگی شهری محق نمی شود مگر با مشارکت خود شهروندان.

 

 

در ادامه “دکتر راضی” معاون مدیر کل امور عمرانی سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور با اشاره به چالش ها و راهبردهای پیش رو در آتش نشانی های کشور اظهار داشت: تامین ایمنی شهروندان از وظایف مهم و حاکمیت شهرداری است و این موضوع بسیار مهم شهرداری را مجبور به ایجاد سازمان آتش نشانی کرده است. باوجود توجهی که در دو دهه گذشته به مقوله ایمنی و آتش نشانی کشور شده است، هنوز کمبودهایی از نظر تعداد ایستگاه، ماشین آلات،امکانات و منابع، نیروی انسانی و آموزش و همچنین قوانین آتش نشانی در این باب مطرح است. ایشان بر حمایت همه جانبه سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور در زمینه برگزاری دوره ها و سمینارهای آموزشی توسط سازمانهای آتش نشانی کشور تاکید کردند.

 

 

همچنین “دکتر رحیمی” متخصص طب اورژانس و فوق تخصص سم شناسی بالینی و مسمومیت ها در بیمارستان لقمان درباره مسمومیت با گاز مونواکسید کربن تصریح کرد: درگیری پرسنل بیمارستان با مسمومیت شهروندان با گاز مونواکسید کربن از موارد روزانه است که با شروع فصل سرما بیشتر و برجسته تر می شود.

 

 

دکتر رحیمی همچنین با اشاره به علائم مسمومیت با گاز مونواکسید کربن اشاره کرد و گفت: هر وسیله ای که شرایط احتراق ناقص در آن ایجاد شود یا دودکش درست عمل نکند می تواند تولید مسمومیت کند و علائم این بیماری شباهت بسیار زیادی به بیماری آنفولانزا دارد و علائمی مانند سردرد، تهوع و سرگیجه می تواند پزشک را دچار خطا کند. وی گفت: در مسمومیت متوسط اولین اتفاق، خواب آلودگی و سستی است و در علائم شدید، احساس درد شدید در قفسه سینه، عدم توان تکلم و در نهایت تشنج فرد است که از مهمترین اقدامات خارج کردن مصدوم و قرار دادن وی در هوای آزاد است.

 

 

سپس “دکتر نوفرستی” رئیس کارگروه پیشگیری از مرگ های خاموش در انجمن ملی جامعه ایمن که با موضوع “مدیریت همه جانبه پیشگیری از حوادث گازگرفتگی و مرگ خاموش ناشی از گاز مونواکسید کربن” از دیگر سخنرانان همایش بود تصریح کرد: ما باید دانش ایمنی را در همه سطوح جامعه ترویج دهیم، مردم را با حقوق شان در زمینه ایمنی آشنا کنیم و مطالبه آنان را بالا ببریم. بعنوان مثال، در بحث زلزله، عمده تلفات و خسارتها به کیفیت ساخت ساختمان ها و عدم رعایت موارد ایمنی بر می گردد. در بحث حوادث گازگرفتگی و مرگ های خاموش هم اینگونه است. با بررسی های چند ساله کارگروه که با حضور نمایندگان سازمانهای مختلف مرتبط تشکیل شده است بر اساس مدل 5 حلقه تضمین کننده ایمنی مردم در ساختمانها و همچنین استفاده از ماتریس تحلیل حوادث هادون، علل ریشه ای حوادث و نقش سازمانها و دستگاههای مرتبط (بیش از 15 سازمان، ارگان و دستگاه مختلف و حتی چند وزارتخانه) شناسایی و تحلیل شده و در قالب مدل 100 فرمان مدیریت جامع پیشگیری از گازگرفتگی و مرگ خاموش ارائـه شده است. این مدل تاکید می کند که مسئـولیت خطیر پیشگیری از مرگ خاموش، خارج از توان یک سازمان است و همه سازمانهای مرتبط باید از نقش و مسئولیت شان در این زمینه آگاه باشند و مسولیت شان را بدرستی ایفا کنند وگرنه مسئول بخشی از حوادث خواهند بود. باید پذیرفت که پیشگیری از حوادث و ارتقای سطح ایمنی در کشور نیازمند وحدت فرماندهی از طریق یک متولی متمرکز و مقتدر است که در حال حاضر نداریم.

 

 

دکتر نوفرستی در تشریح 5 حلقه ایمنی ونقش سازمانهای مختلف گفت: حلقه اول “کالا یا محصول حرارتی” تولیدی یا حرارتی است که برای گرمایش و تامین آب گرم در ساختمان ها استفاده می شود. این کالا یا محصول تولیدی باید بهرمند از فناوری روز، دارای کیفیت، گواهی استاندارد معتبر، خدمات پشتیبانی و دارای سیستم ها و تجهیزات ایمنی و متناسب با شرایط محل استفاده باشد. در این زمینه تولیدکنندگان و واردکنندگان، سازمان ملی استاندارد، وزارت صنایع، فروشندگان و … مسئـولیت دارند.

 

 

حلقه دوم، “ساختمان” است که علاوه برمقاوم بودن بعنوان پله اول کیفیت ساختمان، باید ایمن باشد. برای تضمین کیفیت و ایمنی ساختمان، وزارت مسکن، وزارت صنایع، استاندارد، سازمان نظام مهندسی، شهرداری ها، سازندگان ساختمان ها و تمامی متولیان صنعت ساختمان مسئولند. توجه داشته باشیم که چالش و ریشه اصلی مساله ساز و بحران ساز در عمده حوادث منجر به گازگرفتگی همین حلقه، یعنی ساختمان های نا ایمن است. با توجه به اینکه بالاترین علل سهم حوادث ابتدا دودکش ها و سپس تهویه هوا هستند، اهمیت و ضرورت توجه جامع و کامل به مقوله دودکش های تمامی سیستم های حرارتی در ساختمان هاو تهویه هوا در مرحله طراحی و اجرا با مصالح استاندارد با رعایت کامل مقررات ملی ساختمان بیش از گذشته نمایان می شود. بعنوان نمونه، نتیجه عدم طراحی و اجرای دودکش استاندارد (مطابق مقررات ملی ساختمان) با درزبندی مناسب در بدنه دیوار یا داکت مستقل، خروج دودکش های نا ایمن (فاقد عایق و فاقد ارتفاع مناسب تا بالاتر از سطح بام) در نمای ساختمان ها از درب و پنجره ها، نشت گاز مونواکسید کربن از درزهای دیوار یا حتی نشت گاز مونواکسید کربن از موتورخانه از طریق راه پله ها یا فضای عبور لوله های تاسیساتی به داخل واحدهای مسکونی و یا استفاده نا ایمنی از وسایل حرارتی برای گرمایش است.

 

 

حلقه سوم، “نصب و راه اندازی” وسیله یا سیستم حرارتی است که الزاما باید توسط سرویسکاران و نصابان مجاز انجام شود. این حلقه نیز از چالش های جدی در حوادث است. بخش عمده حوادث گازگرفتگی و مرگ خاموش، مرتبط با نصب و راه اندازی و تعمیر وسایل و سیستم های حرارتی توسط سرویسکاران غیر مجاز است که در این زمینه علاوه بر اتحادیه های مربوطه، سازمان حمایت و بخش بازرگانی و اصناف در وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان فنی و حرفه ای و دیگر مراکز آموزشی دارای نقش موثر هستند و می توانند برای کاهش حوادث ایفای نقش کنند.

 

 

حلقه چهارم، “کیفیت سوخت” است. بعنوان مثال می توان به مهمترین بعد آن یعنی افت فشار گاز در ایام سرد سال که همزمان با اوج گرفتن مصرف و مواجه شدن با بحران مصرف گاز در بخش های خانگی رخ می دهد اشاره کرد. افت فشار گاز می تواند باعث احتراق ناقص و تولید گاز مونواکسید کربن در وسایل گازسوز شود و چنانچه دودکش آن درست عمل نکند، منجر به حادثه خواهد شد. در این زمینه، موثرتر و ضروری تر از تلاش وزارت نفت و شرکت گاز برای حفظ پایداری شبکه و عدم افت فشار گاز، مشارکت مردم در بهینه سازی و کاهش مصرف گاز می باشد.

 

 

حلقه پنجم و شاید مهمترین حلقه، “بهره برداری” ایمن توسط مردم است. حفظ شرایط ایمن استفاده از وسایل حرارتی و عدم دستکاری در سیستم لوله کشی گاز، عدم جابجایی محل نصب تجهیزات، استفاده ایمن از وسایل و سیستم های حرارتی، استفاده از خدمات سرویسکاران مجاز برای تعمیر و سرویس های دوره ای، کنترل مستمر سلامت و عملکرد دودکش ها و اتصالات و کلاهک آن، پرهیز از روشهای غیرایمنی برای تامین گرمایش و صرفه جویی گاز، استفاده از سیستم های هشدار دهنده نشت گاز مونواکسید کربن (CO detector)، تعویض بموقع وسایل فرسوده و … بر عهده بهره برداران یعنی مردم است که لازمه آن داشتن دانش ایمنی است.

 

 

بنظر می رسد مسئـولیت ارتقای دانش ایمنی برای پیشگیری از حوادث و سوانح، بیش از همه دستگاهها، بر عهده وزارت بهداشت، بیمه ها و تمامی رسانه های ملی و جمعی است. برنامه های قابل تقدیر آموزشی و اطلاع رسانی و هشدارهای آتش نشانی و شرکت گاز در ماههای سرد سال با وجود گستردگی، کافی نیست و سایر ارگانها و دستگاهها و تمامی رسانه ها و ارگانهای آموزشی، باید کمک کنند بویژه دراین ایام یعنی سردترین روزهای فصل زمستان در پرحادثه خیزترین روزها.

 

 

در کنار بحث آموزش و نشر دانش ایمنی، اجرایی شدن هرچه سریعتر مبحث 22 مقررات ملی ساختمان (مبحث نگهدای) توسط وزارت راه و شهرسازی است که بازدیدهای دوره ای 3 ساله لوله های گاز و دودکش ها در آن پیش بینی شده که مسلما” به کاهش حوادث در ساختمان های موجود کمک بزرگی خواهد کرد.

 

پایان پیام /.