آیا LPG سوخت سوم خودرو ایران می شود؟
تجربه روسیه نشان می‌دهد که با توجه به مزیت‌های موجود در هر کشور میتوان بخشی از LPG را صادر کرد و بخشی را به عنوان سوخت سوم خودرو مورد استفاده قرار داد و مقداری را نیز به عنوان خوراک پتروشیمی‌ها در نظر گرفت.
به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، با استفاده از LPG به عنوان سوخت جایگزین در خودروها، میتوان گوگرد و ذرات خروجی از اگزوز و انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داد. به گزارش انجمن جهانی LPG یعنی (World Liquefied Petroleum Gas Association) در سال ۲۰۱۸، ۲۵ کشور جهان LPG را در سطح قابل محاسبه در سوخت خودرو استفاده کرده اند و ۸۳ درصد از کل سوخت اتوگاز (گازمایع مصرفی در خودرو) در دنیا در این ۲۵ کشور استفاده شده است. در بسیاری از این کشورها از LPG در خودروهای سبک استفاده می‌کنند، اما کشورهایی مانند چین، کره جنوبی،کانادا، آمریکا و انگلیس این سوخت را جایگزین دیزل در اتوبوس‌های خود نیز کرده‌اند تا به انتشار کمتر آلاینده‌ها در هوا به خصوص در فصل‌های سرد سال کمک کنند.
*بیش از ۳ میلیون خودرو در روسیه LPG سوز هستند
روسیه یکی از عمده‌ترین مصرف‌کنندگان اتوگاز در دنیا است که پس از ترکیه و کره‌جنوبی سومین بازار بزرگ اتوگاز دنیا را در اختیار دارد. استفاده از اتوگاز در روسیه از سال ۲۰۰۰ شروع شد. تا قبل از این سال بنابر سیاست‌های اجتماعی دولت، استفاده از اتوگاز در این کشور ممنوع بود. در اواخر دهه ۲۰۰۰ استفاده از LPG در خودرو در روسیه افزایش چشمگیری یافت. یکی از دلایل افزایش تقاضای این سوخت، ارزان‌تر بودن آن نسبت به سایر سوخت‌های خودرو بوده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد مقدار اتوگاز استفاده شده در سال ۲۰۱۸ به ۳٫۱۵ میلیون تن رسید که ۳۰ درصد مصرف LPG در همه بخش‌های این کشور بود (۲). شکل ۱ روند تغییرات تعداد خودروهای LPG سوز و مقدار مصرف آنها را از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید
شکل ۱- مقدار مصرف اتوگاز و تعداد خودروهای LPG سوز روسیه از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸
در حال حاضر بیش از ۳ میلیون وسیله در روسیه وجود دارد که از LPG استفاده می‌کنند. بیشتر خودروهایی که در این کشور اتوگاز می‌سوزانند، خودروهای بنزینی تبدیل شده هستند. هرچند خودروهای LPG سوز کارخانه‌ای نیز در این کشور وجود دارد.
*معافیت مالیاتی خودروهای LPG سوز در روسیه
بیشتر مصرف اتوگاز در روسیه در خودروهای سبک و تاکسی‌هاست که اکثر آنها بیش از ۱۰ سال عمر دارند. با گذشت چندین سال از استفاده از گاز مایع در خودروها، تقاضا برای تبدیل وسایل نقلیه بنزینی، همچنان روز به روز در حال افزایش است. ۴۹۰۰ جایگاه تحویل سوخت اتوگاز در روسیه وجود دارد. نکته قابل اهمیت این است که LPG و CNG در این کشور در کنار هم و در یک جایگاه عرضه می‌شوند.
رقبای اصلی اتوگاز در روسیه گازوییل و CNG هستند. در سال‌های اخیر استفاده از CNG در حال افزایش است اما هنوز هم مصرف CNG بسیار کمتر از اتوگاز است. در سال ۲۰۱۲ قانونی با هدف افزایش استفاده از LPG و CNG در روسیه به تصویب رسید. در چند سال اخیر نرخ مالیات غیرمستقیم سوخت‌های دیزل و بنزین افزایش داشته است اما اتوگاز بدون تغییر بوده و فاقد مالیات است. این عامل خود انگیزه‌ای برای استفاده از اتوگاز است. در سال ۲۰۱۸ قیمت اتوگاز در روسیه، ۵۵% قیمت بنزین و دیزل بوده است. از دلایل ارزان بودن LPG و در نتیجه تقاضای این محصول برای خودروها، تولید این سوخت در کشور روسیه است. کشور روسیه جزو کشورهای صادر کننده عمده LPG نیز می‌باشد (شکل ۲). در سال ۲۰۱۷ مقدار تولید گازمایع این کشور ۱۶ میلیون تن بوده است (پی نوشت ۴).
شکل ۲- نمودار پیش‌بینی صادرات گازمایع بزرگترین صادرکنندگان این سوخت از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۵
در مجموع بررسی تجربه روسیه در استفاده از سوخت‌های جایگزین بنزین و دیزل نشان می‌دهد که با وجود منابع فراوان گاز طبیعی، دولت این کشور برای کنترل قیمت و مصرف سوخت، سیاست تنوع سبد سوخت خودروها را در پیش گرفته است و برای عملی کردن این هدف اقداماتی از جمله معافیت مالیاتی خودروهای LPG سوز را انجام می‌دهد. شاید جایگزینی این سوخت به عنوان سوخت سوم خودرو قابل بررسی باشد.
*غفلت وزارت نفت از ظرفیت‌های LPG در صنعت حمل‌ونقل و پتروشیمی
در این راستا رضا رحیمی، کارشناس انرژی با اشاره به ظرفیت‌های موجود در کشور برای توسعه صنعت LPG گفت: «با توجه به اینکه ۲۵ کشور در دنیا از اتوگاز در خودرو خود استفاده می‌کنند و همچنین علیرغم انتظارات عموم مردم و با در نظر گرفتن این نکته که ایران منابع تولید گازمایع فراوانی در اختیار دارد؛ اما هنوز هم در کشور اجازه فعالیت رسمی برای LPG سوز کردن خودروها وجود ندارد».
وی در ادامه اظهار داشت: «خودروسازی‌ها مجوز دوگانه‌سوز کردن خودرو بر مبنای LPG را ندارند و حتی اگر شخصی خودروی استاندارد LPG سوز را از کشورهای خارجی وارد کند امکان سوخت‌گیری قانونی برای او وجود ندارد. بنابراین نیاز به راهکارهایی از جمله به رسمیت شناختن LPG در سبد سوخت خودروهای کشور احساس می‌شود».
در مجموع تجربه روسیه نشان می‌دهد که در حوزه LPG سیاست صرفا صادرات یا صرفا مصرف داخل این سوخت سیاست درستی نبوده و با توجه به مزیت‌های موجود در هر کشور میتوان بخشی از LPG را صادر کرد و بخشی را به عنوان سوخت سوم خودرو مورد استفاده قرار داد و مقداری را نیز به عنوان خوراک پتروشیمی‌ها در نظر گرفت. اما در ایران وزارت نفت تاکنون راحت‌ترین و کم‌بازده ترین سیاست را در پیش گرفته و صرفا از LPG برای صادرات و ارزآوری در کشور استفاده کرده است و از دیگر ظرفیت‌های این سوخت غافل بوده است.
منبع
خبرگزاری فارس