گرمایش اورژانسی
سیستم‌های گرمایشی در ساختمان‌های تجاری به‌طور مرموزی معمولاً در بدترین زمان ممکن خراب میشوند. در این مواقع، مدیران مهندسی و نگهداری ساختمان‌ها تحت فشار و استرس قرار دارند تا همه چیز را به وضعیت نرمال برگردانند. آن‌هایی در این موقعیت‌ها موفق عمل کرده‌اند که قبل از وقوع خرابی، برنامه‌ای برای مواجهه و عبور از آن در دست داشته‌اند. بهترین راه حل برای گرمایش اضطراری اجتناب از نیاز به آن است.
گرچه ممکن است خرابی‌های سیستم گرمایش به‌طور اتفاقی و بدون پیش آگهی به نظر رسند، اما واقعیت این است که در اکثر موارد چنین نیست. همانند بیشتر سیستم‌های مکانیکی و الکتریکی ساختمان، سیستم‌های گرمایشی هشدارهای نامحسوسی فراهم می‌کنند. افزایش مقتضیات نگهداری، نیاز به تنظیمات مداوم و بای‌پس کنترل‌ها و سن سیستم که از عمر سیستم اسمی گذر کرده باشد همگی علائم هشدار دهنده زودهنگام حاکی از افزایش احتمالی خرابی سیستم هستند.
اولین گام در هر برنامه گرمایش اضطراری آگاهی از تجهیزات نصب شده و وضعیت آن‌هاست، در غیر این صورت، تکنسین‌هایی که در نیمه شب یک درخواست سرویس مبنی بر از کار افتادن گرمایش در یک ناحیه از ساختمان دریافت می‌کنند ممکن است ندانند که چه سیستمی به آن ناحیه سرویس می‌دهد یا سیستم کجا مستقر شده است.
مدیران و تکنسین‌های تاسیسات باید لییست روزآمدی از تجهیزات گرمایشی و محل آنها، نواحی تحت سرویس آنها نوع سیستم و وضعیت کلی آنها تهیه کنند. این لیست باید شامل سیستم‌های سرویس‌دهنده به نواحی حساس باشد که از دست رفتن گرما در آنها میتواند باعث آسیب به لوله‌کشی یا اختلال در فعالیت‌ها شود. داشتن این لیست نه‌تنها باعث واکنش سریع‌تر می‌شود، بلکه اطلاعات ارزشمندی را برای مدیران تاسیسات در خصوص اولویت‌بندی تعویض‌های سیستم فراهم می‌کند.
- گزینه‌های گرمایش موقتی
مدیران تاسیسات برای تامین گرمایش موقتی در فضاهای ساختمان گزینه‌های متعددی در اختیار دارند؛ رایج‌ترین گزینه‌ها عبارتند از: هیترهای شعله مستقیم، هیترهای شعله غیرمستقیم، هیترهای الکتریکی و پمپ‌های گرمایی قابل حمل. هر یک از این گزینه‌ها دارای مزایا و محدودیت‌هایی هستند و همه آنها برای استفاده در همه نواحی مناسب نیستند.
- هیترهای شعله مستقیم
کارآمدترین گزینه گرمایش موقتی هستند که معمولاً با راندمان نزدیک ۱۰۰ درصد کار می‌کنند. آنها با کشیدن هوا از یک فضا، عبور آن از یک شعله باز و سپس برگرداندن آن به داخل فضای عمل می‌کنند. هیترهای شعله مستقیم می‌توانند از کروزن (نفت سفید)، پروپان، گاز طبیعی یا سوخت دیزلی استفاده کنند و ظرفیت آنها بین ۲۰٫۰۰۰۰ تا ۱٫۵۰۰٫۰۰۰ BTU بر ساعت است.
بزرگ‌ترین نقطه ضعف هیترهای شعله مستقیم این است که مدیران تاسیسات نمی‌توانند از آنها در فضاهای سربسته استفاده کنند. این دستگاه‌ها در اثر فرآیند احتراق، گاز مونوکسید کربن تولید می‌کنند و برای جلوگیری از تجمع این گاز خطرناک به تهویه کافی نیاز دارند. آنها برای استفاده در فضاهای باز از قبیل سایت‌های ساختمان‌سازی مناسب‌ترند.
- هیترهای شعله غیرمستقیم
پروپان، گاز طبیعی یا گازوئیل را در یک محفظه احتراق سربسته می‌سوزانند. یک مبدل حرارتی به طور غیرمستقیم هوایی که توسط یک فن از فضا یا خارج به داخل دستگاه کشیده می‌شود را گرم می‌کند. دستگاه، هوای گرم شده را با کانال به فضا ارسال می‌کند و اگزاست حاصل از احتراق را نیز با کانال به خارج هدایت می‌کند.
این هیترها برای عملکرد به برق نیاز دارند و راندمان آنها به اندازه هیترهای شعله مستقیم نیست. از آنجا که این هیترها تمامی گازهای احتراق را توسط کانال از فضای اشغالی دور می‌سازند، برای استفاده در فضاهای سربسته مناسبند. این دستگاه‌ها در ظرفیتهای ۱۰۰٫۰۰۰ تا ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ BTU بر ساعت عرضه میشوند.
بزرگ‌ترین نقطه ضعف هیترهای شعله غیرمستقیم نیاز به کانال‌کشی گازهای اگزاست تا بیرون ساختمان و کانال‌کشی هوای گرم به ناحیه نیازمند گرمایش است.
- سیستم الکتریکی
این سیستم یک جایگزین غیراحتراقی برای هیترهای شعله مستقیم و غیرمستقیم است. سیستم‌های الکتریکی در دو پیکربندی اصلی عرضه میشوند؛ هوای اجباری و تابشی.
این سیستم‌ها توسط عبور جریان برق از یک کویل الکتریکی گرما تولید می‌کنند. سیستم‌های هوای اجباری از یک بادزن برای توزیع گرما به فضا بهره می‌برند و ظرفیت آنها بین ۳۰٫۰۰۰ تا ۵۰۰٫۰۰۰ BTU بر ساعت است. سیستم‌های تابشی بادزن ندارند و سطوح موجود در فضا را از طریق انرژی تابشی گرم می‌کنند.
این سیستم‌ها عمدتاً برای گرمایش موضعی به کار می‌روند و دارای ظرفیتهای گرمایشی بسیار کمتری هستند.
سیستم‌های گرمایشی الکتریکی تابشی و هوای اجباری از این مزیت برخوردارند که هر جا برق کافی در دسترس باشد قابل استفاده هستند. این سیستم‌ها از احتراق استفاده نکرده و گرمای تمیز را بدون انتشار آلاینده تولید می‌کنند.
آنها برای استفاده بر روی مدارات ۱۲۰، ۲۰۸، ۲۳۰ و ۴۶۰ ولت عرضه میشوند و به همین دلیل دامنه کاربرد وسیعی دارند.
بزرگ‌ترین نقاط ضعف سیستم‌های الکتریکی هزینه عملکرد و نیاز آنها به برق است. هیترهای الکتریکی گران‌ترین گزینه گرمایش موفتی هستند.
هیترهای بزرگ‌تر با ولتاژ و جریان‌های بالاتری کار می‌کنند که ممکن است در محلی که این دستگاه‌ها باید نصب شوند، موجود نباشد و در نتیجه، نصب سرویس الکتریکی را ایجاب خواهند کرد.
- پمپ‌های گرمایی قابل حمل (پرتابل)
شکل دیگری از گرمایش الکتریکی موقتی هستند. این پمپ‌ها به همان شیوه وناحدهای سرمایش موضعی عمل می‌کنند؛ اما در جهت مخالف.
به جای تامین هوای خنک برای فضا و دفع گرما به خارج، این دستگاه‌ها گرما را به داخل ساختمان هدایت کرده و هوای خنک را با کانال به خارج ارسال می‌کنند.
اکثر پمپ‌های گرمایی پرتابل بر روی مدارات ۱۲۰ تا ۱۴۰ ولت کار می‌کنند و دارای ظرفیتهای تا ۱۰۰٫۰۰۰ BTU بر ساعت هستند. سیستم‌های بزرگ‌تر به‌‌صورت اسپلیت عرضه میشوند و بسیاری از آنها می‌توانند به عنوان واحدهای سرمایش موضعی طی فصل سرمایش مورد استفاده قرار گیرند.
پمپ‌های گرمایی پرتابل همان مزایای واحدهای گرمایش موقتی الکتریکی را ارایه می‌دهند: عدم احتراق و عدم انتشار آلاینده. مزیت اضافه آنها بر سایز سیستم‌های گرمایش الکتریکی این است که راندمان بالاتری دارند و مقرون به صرفه‌ترند.
یک پمپ گرمایی پرتابل برای تولید مقدار گرمای یکسان، فقط به یک سوم انرژی مورد نیاز سایر سیستم‌های گرمایش الکتریکی نیاز دارد.
بزرگ‌ترین نقطه ضعف پمپ‌های گرمایی پرتابل این است که راندمان عملیاتی آنها با پایین آمدن دمای خارج افت می‌کند. وقتی دمای هوای خارج به ۳۵ تا F40 می‌رسد، راندمان پمپ گرمایی بهتر از راندمان گرمایش مقاومتی نخواهد بود.
- درک نیازهای گرمایشی سراسر ساختمان
تمامی گزینه‌های گرمایش موقتی که در بالا به آنها اشاره شد برای گرم کردن نواحی محدودی در داخل ساختمان مناسبند و چند دستگاه می‌توانند به نواحی بزرگ‌تر سرویس دهند.
اما اگر ساختمان دارای یک سیستم گرمایش مرکزی با یک بویلر مرکزی باشد، این واحدهای گرمایش موقتی در بهترین حالت می‌توانند از انجماد نواحی حساس جلوگیری کنند. حتی در این شرایط نیز شاید ضروری باشد که سیستم‌های آبی تخلیه شوند تا از آسیب ناشی از انجماد لوله‌ها پیگیری شود.
مدیرانی که با از دست دادن بویلر مرکزی طی فصل گرمایش مواجه میشوند ممکن است اجاره یک بویلر موقتی را در نظر بگیرند تا اینکه بویلر موجود تعمیر یا تعویض شود.
این بویلرها در ظرفیت‌ها و پیکربندی‌های مختلفی عرضه میشوند تا با نیازهای گرمایشی ساختمان منطبق شوند. در صورت لزوم، این بویلرها می‌توانند تمامی تجهیزات جانبی مورد نیاز از جمله پمپ‌ها و سختی‌گیرها را به همراه خود داشته باشند.
اکثیر بویلرهای اجاره‌ای با گاز طبیعی یا گازوئیل کار می‌کنند. نصب یک بویلر موقتی کار چندان ساده‌ای نیست. مدیران تاسیسات باید مطمئن شوند که اتصالات بین بویلر موقتی و تمامی سرویس‌های مکانیکی و الکتریکی ساختمان وجود دارند.
برای کاربردهای حساس بدون بویلر یدکی، مدیران تاسیسات باید نصب اتصالات شیردار برای کلیه سرویس‌های مکانیکی و همچنین یک پانل الکتریکی مجزا برای تغذیه بویلر موقتی را در نظر بگیرند. این آماده‌سازی میتواند زمان لازم برای تغییر وضعیت به سیستم موقتی را به طور چشمگیری کاهش دهد.
- نتیجه‌گیری
سیستم‌های گرمایش موقتی، چه خریداری و چه اجاره شوند، در مواقع خرابی سیستم گرمایش گزینه‌هایی را در اختیار مدیران تاسیسات ساختمان‌ها قرار می‌دهند؛ گزینه‌هایی که اجازه می‌دهند تا فعالیت‌های ساختمان تداوم یابند یا از آسیب رسیدن به سیستم‌ها و عملکردهای ساختمان جلوگیری شود.
آنها همچنین به مدیران اجازه می‌دهند تا گرمایش مکمل را در قسمت‌هایی که سیستم گرمایشی نصب شده ناکافی است یا هنگامی که شرایط خاص گرمایش اضافی را طلب می‌کند، فراهم کنند.
ترجمه: دکتر سید علی اکبر طباطبایی