هزینه های اقتصادی و محیط زیستی طرح برق امید

 تعرفه های پایین برق در کشور سبب شده است تا محاسبات مربوط به هزینه های رایگان کردن برق امید صرفا معطوف به هزینه های مالی آن باشد. اما از دیدگاه اقتصاد ملی برق برای همه مصرف کنندگان با صرف هزینه های اقتصادی و محیط زیستی تولید می شود. اگرچه در آمدهای از دست رفته وزارت نیرو از رایگان کردن برق امید در حدود ۳۰۰ میلیارد تومان در سال تخمین زده میشود اما هزینه اقتصادی و محیط زیستی برق امید برای اقتصاد کشور از دیدگاه ملی در حدود ۶۰۰۰ میلیارد تومان است
به گزارش تاسیسات نیوز، وزارت نیرو در طرحی با رایگان کردن برق مصرف کنندگان کم مصرف سعی دارد تا مصرف کنندگان خوش مصرف که در حال حاضر در محدوده الگوی مصرف قرار دارند را تشویق به ورود به جرگه کم مصرف ها نماید. برآوردهای اعلام شده نشان می دهد که در حال حاضراین گروه در حدود ۳۰ میلیون نفر درکشور هستند که در حال مصرف ۵ میلیارد کیلووات ساعت برق هستند. وزارت نیرو پیش بینی می کند که با این روش و ارائه آموزشهایی به مشترکین “خوش مصرف”که در محدوده الگوهای تعیین شده توسط وزارت نیرو مصرف می کنند. آنها را تشویق به ورود به گروه کم مصرف کرده و از این کار سبب صرفه جویی در مصرف برق شود. با احتساب تعرفه  ۶۰ تومان برای هرکیلووات ساعت،  اجرای این طرح حداقل سالانه در حدود ۳۰۰ میلیارد تومان  از درآمدهای وزارت نیرو کم خواهد کرد.

اما هزینه های اقتصادی و محیط زیستی این برق امید چه میزان است؟
بیش از ۹۰ درصد از برق تولیدی کشور از نیروگاه های حرارتی تولید میشوند که برای تولید برق به طور گسترده از انواع سوحتهای فسیلی استفاده می کنند. در کشور ما این نیروگاه ها با راندمانی در حدود ۳۴% قادرند به طور متوسط از هر مترمکعب گاز یا هر لیتر گازوئیل ۳ کیلووات ساعت برق تولید کنند. در عین حال این نیروگاه ها به هنگام  تولید برق انواع گازهای آلاینده هوا و گازگلخانه ای تولید میکنند که در ابعاد ملی و جهانی هزینه هایی را ایجاد می کنند .براساس برآوردهای انجام شده در خصوص هزینه های اقتصادی و محیط زیستی هرکیلووات ساعت برق در کشور شامل سرمایه گذاری اولیه، هزینه های نگهداری و بهره برداری ،سوخت و هزینه های محیط زیستی کمترین قیمت محاسبه شده مربوط به نیروگاه های سیکل ترکیبی است در حدود ۱۲۰۰ تومان به ازا هر کیلووات ساعت است سهم  قابل توجهی از این هزینه،  مربوط به هزینه سوخت مصرفی نیروگاه است . هزینه های تولید برق در نیروگاه های گازی و بخاری حتی بیش از این مقدار است. این محاسبات با توجه به آخرین آمارهای اعلام شده توسط منابع معتبر در خصوص هزینه های سرمایه گذاری، راندمان نیروگاه هی حرارتی و نرخ های سوخت محاسبه شده است و نرخ ارز نیز از سامانه سنا برداشت شده است. با این محاسبه، هزینه اقتصادی ۵میلیارد کیلووات ساعت برق رایگان امید برابر با ۶۰۰۰ میلیارد تومان سالانه است. به نظر می رسد باید حداقل نتایج اجرای این طرح، برگرداندن این هزینه به درآمدهای ملی کشور باشد.
بخشش های قطعی و درآمدهای احتمالی
براساس آنچه که مدیر عامل توانیر عنوان کرده است انتظار می رود با این طرح میزان مصرف برق در کشور در حدود ۹ میلیارد کیلووات ساعت کاهش یابد. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که این بخشش و عدم دریافت هزینه ها(چه ازدیدگاه مالی و چه از دیدگاه اقتصادی آن) قطعی و بلافاصله بعد از اجرای طرح، ولی امکان بازگشت آن از محل صرفه جویی در مصرف برق و یا افزایش تعرفه ها احتمالی و در در صورت موفقیت در طی دوره بلند مدتی خواهد بود. چرا که نمی توان انتظار داشت  طرح به یکباره به کلیه اهداف خود برسد. لذا وزارت نیرو باید در این خصوص نیز برنامه ریزی لازم را داشته باشد بخش دیگر از هزینه های قطعی این طرح هزینه هایی است که در طی دوماه آینده تا اجرائی شدن طرح توسط وزارت نیرو انجام میگیرد(آموزش،تبلیغات،تغییرات احتمالی شیوه های اطلاع رسانی به  مشترکین در خصوص میزان مصرف)  که در صحبتهای مسئولان هیچ اشاره ای به آن نشده است.
احتمال افزایش مصرف در  گروه مشترکین کم مصرف
نکته دیگر که حائز اهمیت است امکان افزایش مصرف برق در مشترکین کم مصرف است. اگر مصرف ۵ میلیارد کیلوات ساعت را به عنوان مصرف سالیانه کم مصرف ها در نظر بگیریم و برتعداد۸٫۵ میلیون مشترک تقسیم کنیم این مشترکین در حال حاضر به طور متوسط ۵۰ کیلووات ساعت برق در ماه مصرف می کنند. با توجه به طرح برق امید  و عدم پیش بینی های لازم در آئین نامه های اجرائی این طرح، می توان انتظار داشت تا به سبب رایگان بودن میزان مصرف  این گروه مصرف کنندگان تا  ۱۰۰ کیلووات ساعت در ماه افزایش یابد و این خود به معنی افزایش دوبرابری مصرف برق این گروه بوده که میتواند در این طرح مورد توجه باشد. چرا که در صورت بروز چنین شرایطی بیش از نیمی از میزان صرفه جویی مورد انتظار این طرح در اثر افزایش مصرف کاهش خواهد یافت.