نیاز به مدیریت و آموزش برای استفاده صحیح و بهینه سازی انرژی

زهره حاجیان

 

 

حق با کیست ؟ خانواده ای که خود را ملزم می کند زیر نور یک لامپ کم مصرف زندگی کند و در زمان پیک مصرف برق از هیچ وسیله برقی اضافه ای استفاده نکند و در کمال فروتنی و افتادگی اسمش را بگذارد صرفه جویی یا خانواده ای که به توصیه ها و هشدارهای صدا و سیما و اطرافیان اهمیتی نمی دهند و در خانه هاشان چلچراغی روشن است وپریز همه وسیله های برقی را حتی در زمان اوج مصرف به برق می زنند
اگر از مبلغ پرداختی هزینه های پرداختی آب و برق و گاز بگذریم راستی چه فرقی میان این دو گروه وجود دارد؟ واقعا کسانی که به خود سختی می دهند و همه جوانب صرفه جویی را رعایت می کنند کار درستی می کنند یا کسانی که به جمله دنیا دو روز است اعتقاد دارند و با واژه صرفه جویی کاملا غریبه اند ؟ این نوشتار چند پرده از زندگی خانواده هایی است که معنای صرفه جویی را بد متوجه شده اند.

پرده اول :صرفه جویی یا درست مصرف کردن؟

اینجاخیابان کمیل (باباییان سابق ) است محله ای که شما شاید یک بار هم نام آن را نشنیده باشید شاید هم عده ای که از اهالی منطقه 10 هستند با دیدن و شنیدن این نام خیابان لبخندی گوشه لبانشان بیاید. اینجا گوشه ای ازکلان شهر تهران است و زهرا صدیقی در کنار همسر و دو فرزندش در یکی از خانه های این خیابان زندگی می کند آنها نمونه بارز یک خانواده کاملا صرفه جوهستند.

درواحد مسکونی 40 متری آنها همه می دانند که چگونه باید آب ، برق و گاز را مصرف کنند تا همه مردم شهر از این نعمت استفاده کنند و هم هزینه های قبوض شان سر به فلک نزند.

حالا دیگر سمیرا 25 ساله ، علی 22 ساله و امیر پدر خانواده می دانند که کافی است شعله گاز برای درست کردن چای چند دقیقه روشن باشد وبلافاصله پس از ریخته شدن چای در فنجان ها شعله خاموش می شود.

زهرا خانم همه کاره خانواده است و با سلیقه خاص خودش درزهای در و پنجره ها را با نوارهای مخصوص پوشانده تا از هدر رفتن سرمای کولر و یا گرمای بخاری در زمستان ها جلوگیری کند.

سبد لباس های کثیف دیگر عجله ای برای خالی شدن ندارد و خوب می داند که برای صرفه جویی در آب و برق هفته ای یکبار ماشین لباسشویی خانه روشن می شود.

کار اتو کشی و خیاطی هم برای خودش ساعت دارد و زهرا خانم در ساعات اوج مصرف اجازه نمی دهد که این دو وسیله روشن شود جالب است بدانید که زهرا خانم خیاط است و چرخ های زندگی شان را چرخ خیاطی خانه می چرخاند.(اوج ایثار گری را می توانید در پشت این واژه ها حس کنید .)

اگر نگویید که در این خانه حکومت نظامی برقرار است می گویم که حمام کردن او و اعضای خانواده هم یک روز درمیان و برای مدت 15 تا 20 دقیقه انجام می شود و اهل خانه ملزم هستند آب را فقط به اندازه کافی و ضروری استفاده کنند اما زهرا خانم قصه ما نگران آبگرمکن دیواری هم باید باشد چرا که با هر بار باز و بسته شدن آب گرم شعله آبگرمکن دیواری روشن و خاموش می شود و اگر تا این حد به فکر مردم و فعل صرفه جویی کردن نبود! لابد آبگرمکن اش سالم تر می ماند.

حمام کردن او و اعضای خانواده هم یک روز درمیان و برای مدت 15 تا 20 دقیقه انجام می شود و اهل خانه ملزم هستند آب را فقط به اندازه کافی و ضروری استفاده کنند
تا یادمان نرفته از شستن ملحفه ها و پرده ها بگویم که سالی دو بار در ایام خانه تکانی نوروز و رسیدن ماه مبارک رمضان انجام می شود.

در آشپزخانه زهرا خانم که به طرز وحشتناکی تمیز و مرتب است فقط یخچال و فریزر به پریز برق وصل هستند و خبری از مایکروفر و چای ساز و آبمیوه گیری و چرخ گوشت و همزن نیست نه اینکه نداشته باشند آنها به طرز ماهرانه ای اسستار شده اند و اهالی خانه از آنها استفاده نمی کنند.

پرده دوم : چرا لامپ های کم مصرف سریع می سوزد

اینجا برق الستوم در خیابان ستارخان است و عاطفه رضایی 35 ساله با مادر پیرش در خانه ای بزرگ زندگی می کنند.

آنها از خانواده هایی هستند که پا را از صرفه جویی فراتر گذاشته و گاهی می شنوند که اهالی فامیل از آنها با پیشوند خسیس یاد می کنند.

عاطفه خانه داراست ونگهداری از مادر پیرش را بر عهده دارد و سال ها از او شنیده که روشن بودن یک لامپ برای زندگی کافی است.

عاطفه از تلویزیون شنیده که اگر لامپ های کم مصرف شکست با دست جمع نکنید چرا که بیماری زا است و باید حتما از دستکش و جارو برای جمع کردن استفاده کرد و او را به فکر انداخته که برود بازار و دوباره از همان لامپ های چاق زرد رنگ بخرد و استرس بیمار شدن را از خود دور کند.

او و مادر پیرش از تبلیغات وزارت نیرو برای استفاده از لامپ های کم مصرف ناراحت هستند و معتقدند برخی از این لامپ ها تاریخ مصرف و انقضا دارند و پس از یکی دو ماه می سوزند و باعث می شود که دیگر به تبلیغات اعتماد نکنند.

پرده سوم : برگ های پاییزی را با فشار آب جارو می کنند

آرزو مولایی 24 ساله همراه پدر ، مادر و 2 برادرو پدر بزرگ و مادر بزرگ در خانه ای ویلایی و بزرگ در طرشت زندگی می کند.خانواده آقای مولایی از پرمصرف ترین مشترکان آب و برق و گاز هستند و مبلغ قبوض پرداختی شان همیشه بیشتر از دیگران است .

مادر خانواده هر روز غروب برای اینکه دل مادر بزرگ نگیرد حیاط را آب و جارو می کند و به دلیل اینکه پا و کمر ندارد تمام برگ های حیاط پر درخت شان را با آب جارو می کند . از نظر او مهم نیست که مبلغی اضافه پرداخت کنند مهم این است که در عصر ها درختان و چمن کاری محوطه نفسی بکشند و حیاط حانه برای نشستن روی تخت چوبی و خوردن چای و میوه آماده باشد .

منزل مسکونی آنها با دو منبع انرژی گاز و گازوییل گرم می شود و جالب تر اینکه در زمان سرما و گرما پنجره های بزرگ خانه مرتب باز و بسته می شوند و همه حرارت یا سرما را به محوطه باز خانه منتقل می کنند .

مادر بزرگ خانه از زنان قدیمی است که میانه ای با گرما ندارد و به قول خودش در هر شرایطی قلبش می گیرد و این روزها با گرم شدن هوا حال و روز خوبی ندارد درست برعکس پدر بزرگ که سرمایی است و مدام بر سر روشن و خاموش کردن کولر بحث می کنند .

اگر اغراق نکنیم همه لامپ های منزل مسکونی شماره 25 خیابان طرشت از زمان تاریک شدن هوا روشن می ماند بدون اینکه کسی در اتاق ها باشد .

آرزو نیز به این وضع عادت کرده و زمانی که یکی از لامپ های خانه خاموش باشد دلش می گیرد و با سر و صدا به اتاق می رود و لامپ را روشن می کند و نفس عمیقی می کشد.

برای خانواده مولایی اوج زمان مصرف معنایی ندارد. تلویزیون لاینقطع کار می کنددر حالیکه مادر بزرگ در اتاق خودش استراحت می کند و پدر بزرگ در محوطه سبز خانه قدم می زند و مادر در آشپزخانه مشغول پختن غذاست.

کامپیوتر ،سشوار، و رادیو و … از وسایلی است که در اتاق آرزو استفاده فراوانی دارد و بیشتر شان مرتب روشن است و کار می کند .

با اینکه هوا تا حد زیادی خنک شده مادر بزرگ بلند صدا می زند :یکی برود پشت بام ببیند چرا این کولر جان ندارد ؟

پرده چهارم : صرفه جویی کم مصرف کردن نیست ؛باور کنید

سعید مهرپرور کارشناس سوخت وزارت نیرو با بیان اینکه صرفه جویی تعریف خاص خود را دارد می گوید :«در گذشته از کلمه قناعت کردن به جای واژه صرفه جویی استفاده می شد و وسعت معنایی آن هم بیشتر از کلمه صرفه جویی بود.»

او با تاکید بر اینکه واژه صرفه جویی نوعی حس مقابله و لجبازی را در ذهن ها تداعی می کند ادامه می دهد:«برخی از کلمات و فعل ها مانند نصیحت کردن و صرفه جویی کردن نوعی دافعه دارد و افراد در مواجهه با اینگونه فعل ها مقاومت نشان می دهند اما اگر معنای واقعی صرفه جویی و حتی نصیحت کردن مشخص شود و به جای آنها از کلمات مترادف دیگری استفاده شود وضعیت عوض می شود.»

برخی از کلمات و فعل ها مانند نصیحت کردن و صرفه جویی کردن نوعی دافعه دارد و افراد در مواجهه با اینگونه فعل ها مقاومت نشان می دهند اما اگر معنای واقعی صرفه جویی و حتی نصیحت کردن مشخص شود و به جای آنها از کلمات مترادف دیگری استفاده شود وضعیت عوض می شود
مهرپرور در مورد خانواده هایی که خود را محدود می کنند و استفاده از امکانات و داشته های زندگی را برخود سخت می گیرند و حتی حرام می کند می گوید:« زندگی کردن و استفاده از مواهب و امکانات زندگی حق همه انسانها است و کسانی که زندگی را بر خود و دیگران حرام می کنند سخت در اشتباه هستند.»

او تاکید می کند :« از آب ، برق ، گاز و انرژی های دیگر می توان و باید استفاده کرد اما استفاده صحیح از آنها و بهینه سازی انرژی نیاز به آموزش و مدیریت دارد که متاسفانه بیشتر خانواده ها با آن آشنا نیستند ولزوم دوره های آموزشی در رسانه های جمعی به شدت احساس می شود.»

مهرپرور در باره خانواده هایی که هنوز به فکر صرفه جویی به معنای درست مصرف کردن نیفتاده اند می گوید:«دولتمردان با اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها و برداشتن یارانه برق و گاز و آب تصور می کرد با این کار عمل صرفه جویی در همه خانواده های ایرانی اتفاق می افتد و مردم به علت پرداخت هزینه ها و قیمت های واقعی اقلام و انرژی ها مجبور به صرفه جویی می شوند که البته این اتفاق در مورد بیشتر خانواده های کم در آمد و متوسط جامعه افتاد اما خانواده هایی هم هستند که پرداخت قبوض برای شان مشکل نیست و از دریافت یارانه ها آن را می پردازند اما خانواده هایی هم هستند که مستمری بگیر ارگان های حمایتی مانند کمیته امداد هستند و تنها دریافتی شان همان مبلغ ناچیز است .حال تصور کنید این خانواده مجبور است مبلغ دریافتی یارانه را هم برای امرار معاش استفاده کند و هم هزینه های سرسام آور قبوض پرداخت کند.»

صرفه جویی کم مصرف کردن نیست بلکه صحیح مصرف کردن است
او بر آموزش افراد برای مصرف صحیح تاکید می کند و می گوید:«صرفه جویی کم مصرف کردن نیست بلکه صحیح مصرف کردن است.»

انتهای خبر