ضرورت تداوم فعاليت‌های اكتشافی و توسعه‌ای در خزر
فرهنگ خطیبی
سرپرست شرکت نفت خزر
به گزارش تاسیسات نیوز، با رشد روزافزون علم و فناوري و به دنبال كاهش ذخاير نفت و گاز در محدوده خشكي و آب‌هاي كم‌عمق، روند فعاليت‌هاي اكتشافي در حوزه آب‌هاي عميق و فوق عميق شتاب گرفته و در اين عرصه جست‌وجو براي پي بردن به وجود منابع هيدروكربني در آب‌هايي با عمق بيش از 1000 متر و حتي بيشتر از آن تا 3500 متر مورد توجه متخصصان نفتي جهان قرار گرفته است.
افزايش جمعيت جهان، افزايش تقاضاي جهاني، كاهش ذخاير هيدروكربني، پيشرفت و توسعه فناوري‌هاي جديد در زمينه اكتشاف و توليد از حوزه‌هاي آب عميق و تحولات سياسي كشورهاي توليدكننده نفت و گاز از عوامل موثري است كه دنيا را به سمت بهره‌برداري از منابع هيدروكربني آب‌های عميق ترغيب می‌کند. ضرورت توجه به فعاليت‌هاي اكتشافي در بخش فراساحل به اندازه‌اي است كه حدود 70 درصد از ميادين نفت و گاز جهان كه در 20 سال گذشته كشف شده در بخش فراساحلي قرار داشته‌اند.
همچنین 65 درصد از ذخاير هيدروكربني جهان در مناطق فراساحل واقع شده كه از اين ميزان حدود 35 درصد در مناطق فراساحل كم‌عمق و حدود 30 درصد در نواحي فراساحل عميق قرار گرفته است.
در بخش توليد نيز، ميادين نفت و گاز دريايي حدود 40 درصد از سهم توليد نفت و گاز جهان را به خود اختصاص داده‌اند و اين موضوع ضرورت توجه به توسعه فعاليت‌هاي اكتشافي در درياي خزر را دوچندان کرده است.
خزر نيز به‌عنوان بزرگ‌ترين درياچه جهان با داشتن نزديك به 40 درصد مجموع مساحت درياچه‌هاي دنيا از حيث ذخاير نفت و گاز جزو مناطق به نسبت بكر جهان به شمار مي‌آيد.
پس از تاسيس شركت نفت خزر اين شركت با انجام مطالعات وسيع ژئوفيزيك، زمين‌شناسي و مهندسي نفت به نتايج مثبتي به لحاظ وجود منابع غني هيدروكربن در آب‌هاي عميق درياي خزر در بخش جنوبي آن پي برد، به‌طوري كه بر اساس مطالعات انجام شده، عمده 46 ساختار كوچك و بزرگ شناسايي شده در بخش جنوبي درياي خزر در اعماق بين 500 تا 800 متر این دريا قرار دارند.
بر همين اساس مطالعات مفهومي و اجرايي به منظور ساخت سكوي نيمه شناور ايران اميركبير با قابليت حفاري تا عمق 6 هزار متر زير بستر دريا در آب‌هايي تا عمق هزار متر در دستور كار این شركت قرار گرفت.
ساخت سازه‌اي عظيم با وزني حدود 15 هزار تن يكي از چالش‌هاي نفسگير، پيچيده، زمان‌بر و پرهزينه براي شركت بود كه در نهايت با عبور از مشكلات فراوان در مدار عملياتي قرارمی‌‌گيرد. به دنبال ساخت اين سازه عظيم و بي‌بديل، سه شناور منحصربه فرد و با قدرت كششي بالا برای جابه‌جايي اين سازه و همچنين اجراي عمليات لنگراندازي در پهنه درياي خزر مهندسي و ساخته شد.
پس از اتمام مراحل ساخت اين سكوي عظيم گمان مي‌رفت كه خيلي از مشكلات پايان يافته است در حالي كه با شروع فعاليت‌هاي اكتشافي در راهبري و استفاده از اين سازه و بعدها در عمليات حفاري اكتشافي در ميدان سردارجنگل در عمق 728 متري دريا، خاص بودن موضوع آب‌هاي عميق عيان مي‌‌شود.
پس از تلاش خستگي‌ناپذير متخصصان و كسب دانش كاري در اين حوزه، جمهوري اسلامي ايران و صنعت نفت كشور براي اولين بار در سطح كشورهاي منطقه در حوزه ساخت و بهره‌برداري از سازه‌هاي عظيم نفتي و به‌كارگيري دانش و تكنولوژي، وارد باشگاه فعاليت‌هاي نفت و گاز در آب‌هاي عميق شد. مسيري كه به‌رغم مشكلات فراوان و فرا‌روي آن، به مسيري غيرايستا و بازگشت‌ناپذير تبديل شده است.
موضوع توسعه و توليد از ميادين آب عميق درياي خزر به‌عنوان يك اولويت، با چالش‌ها و پيچيدگي‌هاي متعددي مواجه است كه دستيابي به فناوري‌هاي خاص آب عميق از جمله ضرورت‌هاي ورود قاطعانه به اين عرصه است. اين درحالي است كه اكثر ميادين موجود در مناطق نفتخيز كشور در نيمه دوم عمر توليد خود قرار گرفته‌اند و لزوم فعاليت‌هاي اكتشافي و دستيابي به ساختارهاي جديد در بخش شمال كشور و درياي خزر ضروري به نظر مي‌رسد.
در حال حاضر روند سرمايه‌گذاري شركت‌هاي بزرگ در بخش تامين انرژي‌هاي فسيلي نشان مي‌دهد كه به‌رغم وجود چالش‌ها، هزينه‌ها و ريسك بالاي فعاليت در آب‌هاي عميق سرمايه‌گذاري در اين مناطق به موضوعی توجيه‌پذير از منظر اقتصادي مبدل شده است. به همين منظور تلاش‌هاي فراواني طي اين چند سال در زمينه توسعه فعاليت‌هاي اكتشافي در درياي خزر درحال انجام بوده است.
با حفاري دوحلقه چاه در ميدان نفتي سردار جنگل و كشف نفت در آب‌هاي عميق درياي خزر، براي اولين بار در تاريخ صنعت كشور، ضمن كسب تجارب ارزنده در زمينه عمليات در آب‌هاي عميق، اين صنعت در كشور بومي شده و ايران عنوان تنها كشور دارنده دانش و تكنولوژي در آب عميق را در منطقه از آن خود کرده است.
بنابراین ضرورت دارد با هدف تحقيق برنامه‌هاي توسعه‌اي تدوين شده، به تداوم فعاليت‌هاي اكتشافي و توسعه‌اي در درياي خزر توجه جدي داشت، امري كه شركت نفت خزر در سايه حمايت‌هاي شركت ملي نفت ايران و وظايف تكليفي وزارت نفت در دستور كار خود قرار داده است و براساس سند راهبردي اكتشاف منابع نفت و گاز و برنامه جامع اكتشافي اين منابع تا افق 1404 در چشم‌انداز توسعه صنعت نفت قرار دارد.
انتهای خبر