تاسیسات نیوز: معماری هنری پیچیده است که در آن عمل خلاقانه جهت شکل دادن به فضای زیست انسان نمود می‌کند و درصدد رفع نیازهای انسانی و پیوند محیط و طبیعت است.
در سرزمین کهن ایران شاهکارهایی از هنر معماری وجود دارد، به طوری که تحسین جهانیان را برانگیخته. در فرصت پیش رو با سازه‌هایی آشنا می‌شویم که سال‌های سال از عمرشان گذشته اما هنوز که هنوز مورد توجه قرار دارد.سد کُریت – طبساگر می‌خواهید یک سد ۶۵۰ ساله را ببنید که از جنس سنگ، آجر و ساروج ساخته شده باشد به طبس بروید. این سد ارتفاع ۱۰۰ متری دارد و به عنوان قدیمی‌ترین سد موجود در جهان به شمار می‌آید. نکته جالب این سد عرض کم آن به عنوان باریک‌ترین نمونه در جهان و قوس سد که عامل استحکام آن شده است. این سد از لحاظ ارتفاع تا صد سال پیش به عنوان بلندترین سد قوسی جهان محسوب می‌شد.
سد کریت در طبس
سد کریت در طبس
سازه‌های آبی شوشترهر وقت حرف از تماشایی‌ترین سازه کهن ایران در استان خوزستان به میان می‌آید بی‌درنگ در ذهن همه سازه‌های آبی شوشتر مرور می‌شود. این مجموعه شامل: پل‌ها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های عظیم هدایت آب است که همه به هم وصل و مرتبط هستند. این سازه منحصربه‌فرد در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این مجموعه در دوران هخامنشیان تا ساسانیان احداث‌شده که ساکنان بتوانند مقدار آب بیشتری را برای مصارف خود مدیریت کنند.
سازه های آبی شوشتر
بادگیر چپقی- کرمانیکی از انواع سازه‌هایی برتر ایرانی وجود بادگیرهای متعدد است. همه شهر یزد را به شهر بادگیرها می‌شناسند که الحق بادگیرهای منحصر بفردی هم دارد. اما این بار به سراغ بادگیری می‌رویم که در شهرستان سیرجان در استان کرمان است. بادگیر چپقی که بر فراز خانهٔ دکتر رضوی احداث شده، این سازه در زمان پهلوی به دست یک معمار سیرجانی به نام مهدی شجاعی ساخته شده و یک اتاق جهت نگهداری داروها در زیر این بادگیر احداث گردید، که داروها از گرما و گرد و غبار در امان باشند. نکته جالب در ایده ساخت بادگیر چپقی از یک سفر دریایی در اروپا گرفته شد. معمار بادگیر در حین سفر با کشتی متوجه خنک بودن استراحتگاه کشتی شد. توجه این معمار به شکل دودکش این کشتی ایده ساخت بادگیر را به او داد.
بادگیر چپقی در کرمان
پل گاومیشان – مرز ایلام و لرستانمرز استان لرستان و ایلام پلی وجود دارد که به آن پل گاومیشان گفته می‌شود. این پل باستانی از ملات و آجر و سنگ ساخته‌شده که به دورهٔ ساسانیان برمی‌گردد. گاومیشان پلی دوطبقه بوده که امکان عبور احشام و انسان‌ها را به‌صورت جداگانه درگذشته به عهده داشته است. طول این پل حدود ۱۷۵ متر و عرض آن نزدیک به ۸ متر و ۲۰ سانتی‌متر و دارای ۶ طاق است. از دهانه این پل با ۵۰ متر عرض به‌عنوان بزرگ‌ترین دهانه پل کشور یادشده است.
پل گاومیشان در ایلام
کانال تِرنه – هرمزگانتِرنه یکی از شگفت‌انگیزترین سازه‌هایی است که کاربری بسیار جالبی دارد. در منطقه کوخرد هرمزگان به دلیل نیاز این منطقه به آب شیرین جهت زمین‌های کشاورزی و وجود آب شوری که مانع از استفاده از آب شیرین می‌شده این سازه بناشده تا بدون تداخل آب شیرین و شور بتوانند از آب شیرین برای زمین‌های کشاورزی استفاده کنند. در زمان ساسانیان معماران باهوشی با زدن یک کانال از سنگ و ساروج و گل‌ولای امکان انتقال آب شیرین را برای مزارع مهیا کردند، به‌طوری‌که ذره‌ای آب‌شور در آب شیرین نفوذ نداشته است. نمونه‌های بسیاری از این کانال‌ها ساخته‌شده که تا ۵۰ سال پیش هم وجود داشتند ولی بسیاری تخریب و تنها کانال موجود ترنه است.
کانال ترنه در هرمزگان
غار سنگ تراشان – جهرمدر شهرستان جهرم غاری به وسعت ۵ هکتار وجود دارد که به آن غار سنگ تراشان گفته می‌شود. این غار که توسط دست و ابزاری مانند: پتک، تیشه، سوهان و اره ایجادشده دارای ۱۲ دهانه و ۱۰۰ ستون است و قدمت حفاری‌های صورت گرفته در این غار به ۳۵۰ سال قبل برمی‌گردد. نکته جالب ستون‌های موجود در این غار است که در هنگام تراشیدن این غار ایجاد گردیده.
غار سنگتراشان جهرم
غار سنگتراشان جهرم
پل قلعه حاتم – بروجردپل قلعه حاتم در زمان قاجار احداث‌شده و در ساخت آن از سنگ، آجر و ملات آهکی استفاده‌شده است. این پل ۲۶۱ متر طول و ۵/۲ متر عرض و ۱۴ طاق دارد. قدمت پل قلعه حاتم به ۲۰۰ سال پیش‌بر می‌گردد. نکته جالب در کاربری این پل است که تنها عامل برای برقراری ارتباط دو کناره رودخانه و عبور و مرور مردم نبوده بلکه کار انتقال آب از یک کناره به کناره دیگر رودخانه را به‌وسیلهٔ یک کانال عمیق را بر عهده داشته است.
قلعه حاتم لرستان
منارجنبان – اصفهانبدون شک یکی از شاهکارهای معماری ایران‌زمین منارجنبان اصفهان است. این بنا روی مزار عمو عبدالله در قرن هشتم هجری بناشده است. ارتفاع این دو مناره زیبا هر یک از سطح زمین ۵/۱۷ متر و پهنایشان هم ۹ متر است. نکته جالب این بنا این است که با تکان دادن یک مناره، منارهٔ دیگر آن‌که کاملاً شبیه آن‌یکی است هم می‌جنبد و نیروی واردشده بر یک مناره در تمامی ساختمان پخش می‌شود و همهٔ بنا را به لرزه درمی‌آورد.
منارجنبان اصفهان
قنات مون – لرستاندر شهر کویری اردستان قناتی دوطبقه وجود دارد که به آن قنات مون می‌گویند. این قنات در دوطبقه آب را منتقل می‌کنند بدون اینکه آب یکی از طبقات به دیگری نفوذ داشته باشد. مون را به دوران اشکانیان نسبت داده و قدمت سازه کنونی آن را تا ۸۰۰ سال پیش تخمین زده‌اند. طول این قنات ۴ کیلومتر و عمق چاه اصلی آن ۳۱ متر می‌باشد که میزان آبدهی آن ۶۰ لیتر در ثانیه است و آب موردنیاز محلیان را تأمین می‌کند.
قنات مون اردستان
قنات مون اردستان
شهر زیرزمینی – نوش‌آباد کاشاندر زیرزمین شهری در سه‌طبقه با عمق ۴ تا ۱۸ متری قرار دارد که به آن شهر زیرزمینی اویی نیز گفته می‌شود. باوجوداین عمق به‌طوری هوشمندانه طراحی‌شده است که به‌راحتی می‌توان در آن نفس کشید. این شهر توسط تعدادی از مقنی‌های ماهر با حفر تونل‌های تودرتو در دل زمین بناشده است. شهر زیرزمینی دارای راهروهای فراوان در عمق زمین است. این سازه یک سازه منحصربه‌فرد ازنظر ساختار نظامی و دفاعی در نوع خود است. این شهر در زمان ساسانیان ساخته و در دوره‌های سلجوقیان، صفویان و قاجار در طول ۵۰۰ سال تکامل‌یافته.
