شوک نفتی ایران در پسا تحریم

به گزارش تاسیسات نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، کمتر از یک هفته به پایان ضرب‌الاجل دستیابی به توافق جامع بین ایران و گروه 1+5 بر سر برنامه هسته‌ای ایران زمان باقی است و با نزدیک شدن به زمان تعیین شده گمانه‌زنی‌ها درخصوص تاثیر رفع تحریم‌ها و تاثیر آن روی بازار نفت افزایش یافته است. در داخل کشور مسوولان نفتی بر این باورند بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی تاثیر منفی بر قیمت‌ها نخواهد گذاشت؛ اما تحلیلگران خارجی نظری خلاف این دارند و معتقدند با رفع تحریم‌های ایران قیمت نفت کاهش خواهد یافت. روز گذشته سایت خبری«مارکت‌واچ» طی گزارشی به انتشار برخی اظهار نظرها در این خصوص پرداخت. کارشناسان در این گزارش با تکیه به نفتی که ایران روی آب ذخیره کرده است، بر کاهش قیمت نفت بعد از رفع تحریم‌های ایران در کوتاه مدت تاکید کردند.

نفت ایران بازار را به هم می‌ریزد؟

تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان این روزها به صورت فشرده‌ در حال مذاکره با گروه 1+5 برای دستیابی به توافق جامع است. هر چه به ضرب‌الاجل تعیین‌شده (10‌تیر) نزدیک می‌شویم احتمال رسیدن به توافق جامع تقویت می‌شود. در بازار نفت نیز برخی با توجه به تقویت گمانه حصول توافق به بررسی وضعیت بازار نفت و تاثیر بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی پرداخته‌اند. تحریم‌های یکطرفه و ظالمانه غرب علیه کشورمان از سال 2011 تشدید شده است. در بخش نفت آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل با تحت فشار قرار دادن کشورهایی که از ایران نفت می‌خریدند، فروش نفت کشورمان را محدود کردند. همچنین آمریکا و اتحادیه اروپا شرکت‌هایی را که در صنعت نفت و گاز ایران فعالیت می‌کردند تهدید به تحریم کردند و با خروج این شرکت‌ها، سرمایه و تکنولوژی نیز در صنعت نفت ایران کاهش یافت و به مرور به کاهش تولید منجر شد. در این بین وزارت خزانه‌داری آمریکا با تحریم بانک مرکزی ایران مبادله پول نفت فروخته شده را با مشکل مواجه کرد و به مشکلات صادرات نفت افزود. همه عوامل بالا به صورت تدریجی باعث شد که میزان تولید و صادرات نفت کشورمان به شدت کاهش یابد به‌طوری‌که صادرات از رقمی بیش از دو میلیون بشکه در روز در سال 2011 در ماه‌های آخر دولت دهم به حدود 700 هزار بشکه در روز رسید که در دولت یازدهم با رسیدن به توافق موقت قدری صادرات نفت ایران تسهیل شد و میزان صادرات به حدود یک میلیون بشکه کنونی رسیده است. به تازگی وزیر نفت ایران، بیژن زنگنه اعلام کرده است که در مرحله اول یک ماه بعد از رفع تحریم‌ها ایران 500 هزار بشکه به تولید روزانه خود اضافه خواهد کرد و در مرحله بعد 6 تا 7 ماه بعد از رفع تحریم این میزان به یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

علاوه بر این زنگنه و برخی دیگر از مسوولان نفتی کشورمان بارها تاکید کرده‌اند که بازگشت نفت ایران تاثیر منفی بر قیمت نفت نخواهد داشت. در این خصوص دو استدلال ارائه می‌شود؛ برخی بر این باورند که عربستان و دیگر اعضای اوپک وادار خواهند شد که تولید خود را کاهش دهند چراکه در غیر این صورت اوپک به‌طور کل تاثیر و قدرت خود را از دست خواهد داد و این موضوعی نیست که اعضای اوپک خواهان آن باشند. استدلال دیگری که در این خصوص ارائه می‌شود بر افزایش تقاضای نفت تاکید دارد، در واقع با وجود تقاضای رو‌به رشد نفت خام به اعتقاد برخی کارشناسان تنها لازم است که کشورهای اوپکی تولید خود را افزایش ندهند تا ایران به مرور با افزایش تولید تقاضای جدیدی را که در بازار شکل می‌گیرد، تامین کند. هرچند که استدلال‌های ارائه شده از سوی کارشناسان نفتی کشورمان منطقی به نظر می‌رسد اما تحلیلگران خارجی عموما نظری مخالف این دارند و معتقدند در آینده با افزایش تولید نفت ایران شوک دیگری به بازار نفت وارد شده و شاهد کاهش قیمت‌ها خواهیم بود. قیمت نفت در ژانویه امسال به کف 6 ساله خود رسید اما از آن پس روند رو به رشدی داشت و 50 درصد افزایش یافت. در حال حاضر بیش از یک ماه است که بازار نفت به تعادل رسیده است و نفت آمریکا حدود 60 دلار نوسان می‌کند. هرچند تولید نفت آمریکا رو به کاهش گذاشته است اما کشورهای اوپکی به تولید خود افزوده‌اند و به اعتقاد تحلیلگران درصورت حصول توافق ایران و گروه 1+5 بازار نفت با شوک دیگری مواجه خواهد شد. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش قیمت نفت نسبت به آخرین قیمت معامله شده در روز پیش قدری افزایش یافت. به گزارش «دنیای اقتصاد»، قیمت نفت خام آمریکا تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت 14 به وقت تهران) با 39 سنت افزایش به 4/ 61 دلار در هر بشکه رسید. هر بشکه نفت برنت نیز با 31 سنت افزایش قیمت 79/ 64 دلار به فروش رسید.

مارکت واچ: افت قیمت نفت در کوتاه مدت با رفع تحریم‌های ایران

پایگاه خبری مارکت واچ نیز روز گذشته گزارشی درخصوص رفع تحریم‌های ایران وتاثیر آن بر بازارهای بین‌المللی نفت منتشر کرد. به اعتقاد این سایت خبری رفع تحریم‌های ایران موجب می‌شود قیمت نفت آمریکا به سطح 50 دلار بازگردد. در این گزارش بیش از هر چه به نفت ذخیره شده ایران در نفتکش‌های روی آب تاکید شده است، مساله‌ای که بارها توسط مسوولان نفتی کشورمان رد شده است.

زنگنه چند ماه پیش در اولین نشست خبری خود اعلام کرد که مقداری نفت روی آب داریم اما این میزان برای تجارت نفت، معمولی است؛ با این وجود محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت که یکی از مسوولان اصلی فروش نفت ایران است بارها به‌طور کل این قضیه را رد کرده و اعلام کرده است که ایران هیچ نفتی روی آب ندارد.

در گزارش سایت خبری «مارکت‌واچ» آمده است: در حال حاضر بازار نفت بر روی آمارهای عرضه آمریکا متمرکز شده، اما هفته آینده همه توجه‌ها به ایران و ضرب‌الاجل تعیین شده برای مذاکرات هسته‌ای جلب خواهد شد. اگر توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی تا ضرب‌الاجل 30 ژوئن به‌دست آید، ایران به سرعت می‌تواند میلیون‌ها بشکه نفت به بازارهای جهانی وارد کند و قیمت نفت خام آمریکا را به 50 دلار در بشکه برساند. بایرون کینگ، سردبیر خبرنامه سرمایه‌گذاری «آوت‌استندینگ اینوستمنت» مدعی شده است که ایران حداقل 34 نفتکش پر از نفت روی آب دارد که بیش از 50 میلیون بشکه نفت را در خود جای داده است. این مقدار نفت آماده است تا در صورت لغو تحریم‌ها به فروش برسند. این کارشناس همچنین اظهار کرده حتی ممکن است ایران بخشی از این میزان نفت را پیش‌فروش کرده و قراردادهای آنها را امضا کرده باشد. این گزارش می‌افزاید: تحلیلگران در حال بررسی این هستند که ایران چه میزان نفت ذخیره شده روی آب دارد، اما همگی آنها معتقدند این ذخایر می‌تواند تاثیر فوری‌ بر بازار بگذارد. همچنین میکائیل لینچ، رئیس موسسه «تحقیقات استراتژیک انرژی و اقتصاد» به این سایت خبری گفته است: مقدار نفت ذخیره شده ممکن است چیزی حدود 30 تا 40 میلیون بشکه باشد، اما می‌تواند خیلی سریع بازار را به‌هم بریزد. وی افزود: در صورت رسیدن به توافق جامع حتی اگر تحریم‌ها بلافاصله لغو نشوند، برخی خریداران نفت ایران مثل هند و چین ممکن است تصور کنند که اجرای تحریم‌های به‌جا مانده چندان جدی گرفته نمی‌شود و اقدام به افزایش خرید نفت از ایران کنند. به گفته وی این اتفاق ممکن است حدود یک هفته پس از حصول توافق رخ دهد. لینچ در ادامه افزود در صورت وقوع چنین مساله‌ای ممکن است دیگر صادرکنندگان حاشیه خلیج فارس بازارهای نفت خود را در خطر از دست رفتن ببینند و این کشورها نیز با اعمال تخفیف در قیمت نفت خود موجب شوند قیمت نفت خام آمریکا به حدود 50 تا 55 دلار برسد.

در این بین جیمز ویلیامز، اقتصاددان انرژی در WTRG اقتصاد به مارکت‌واچ گفت: عربستان سعودی در حال حاضر بیش از 10 میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند و هیچ اراده‌ای از سوی این کشور برای کاهش تولید و جا باز کردن برای تولید نفت ایران دیده نمی‌شود. وی افزود: درصورتی که ایران نفت ذخیره شده در تانکرهای نفت خود را روانه بازار کند، در کوتاه مدت شاهد افت 5 تا 10 دلاری در قیمت نفت خواهیم بود. این گزارش می‌افزاید اما در دراز مدت کارشناسان بر این باورند ایران نمی‌تواند تولید نفت خود را به سرعت افزایش دهد. سردبیر روزنامه کینگ بر این باور است که ایران به چندین سال زمان نیاز دارد تا بتواند به شکل قبل در صنعت نفت خود سرمایه‌گذاری کند. اما لینچ معتقد است بازگشت تولید ایران به پیش از تحریم‌ها(افزایش یک میلیون بشکه‌ای) تنها 6 ماه زمان نیاز دارد، اما ایران برای افزایش عمده و چشمگیر در تولید خود به زمان بیشتری نیاز دارد.

در این بین پیش‌بینی افزایش تقاضای نفت خام در آمریکا موجب رشد قیمت‌ها در روز گذشته شد و از سوی دیگر موسسه نفت آمریکا API اعلام کرد که حجم ذخایر نفتی این کشور در هفته گذشته 2/ 3 میلیون بشکه کاهش یافته است