شهروندان و ذهن‌خلاق

پیروز حناچی

شهردار تهران

بی‌گمان، سرمایه اصلی تهران «شهروندان» و «فکر خلاق» است. فکر خلاق باید در جای‌جای برنامه‌ها دیده شود؛ به‌خصوص برنامه‌های مناسبتی که کم‌عارضه و بسیار تأثیرگذار و التیام بخش‌اند.

از نخستین روز ورودم به شهرداری، تأکید داشتم که ویژگی اصلی برنامه من، واقعی بودن آن است. برنامه‌ای روشن که با توجه به شرایط موجود و آسیب‌شناسی مشکلات و با شناخت چالش‌های شهری تدوین شده است. همچنین معتقدم از چالش‌های پیشِ روی شهرداری که باید در حوزه‌های متفاوت به آن پرداخته شود، ضعف کیفیت زندگی، آلودگی هوا، ضعف تاب آوری و… است و البته این همه در حوزه‌های ورزش و سلامت نیز قابل پیگیری است.

و البته که باور دارم توجه به نگرش مدیریتی به جای مهندسی در مسائلی چون محیط‌زیست، ترافیک، سلامت و ورزش از نشانه‌های بارز خلاقیت در برنامه‌هایی است که باید بر مبنای واقیعات جامعه شهری تدوین شود؛ برنامه‌هایی که می‌تواند بر چالش‌های یادشده فائق آید.

با کمی تأمل در می‌یابیم که مهم‌ترین ویژگی برنامه‌های مرتبط با حوزه سلامت و ورزش، تأکید بر شهروند به‌ جای شهر یا شهرداری است؛ چرا که در برنامه‌های ما، انسان است که بر کالبد و سازمان ارجحیت دارد. ناگفته پیداست که در این راستا، باید از همه ظرفیت‌های شهرداری و محلات استفاده بهینه کرد.

راه‌اندازی پویش‌های مردمی همچون سه‌شنبه‌های بدون خودرو، دوشنبه‌های ورزشی، خیابان ورزش و طرح‌های مشابه، در واقع استفاده از همین ظرفیت‌های مردمی و پاسخی است شایسته به نیازهای شهری که اکنون آماده بهسازی در ابعاد متفاوت کالبدی و روانی است.

ما هرگز ادعا نکردیم که می‌توانیم تهران رابه بهشت بدل کنیم اما با جدیت برآنیم تا از آسیب‌های جدید جلوگیری کرده و از تهران، شهری زیست‌پذیرتر بسازیم.

این مقوله بدون همراهی مردم امکان ندارد. تهران ارزش‌های بسیاری دارد که لازم است آنها را بشناسیم و بشناسانیم تا حس تعلق شهروندان پایتخت به آن، افزایش پیدا کند. اماکن ورزشی همچون سالن‌های ورزشی ویژه بانوان یا زورخانه‌هایی که تعدادشان باید روبه فزونی بگذارد، مجموعه‌های آبی، سالن‌های مخصوص جانبازان و معلولان، ایستگاه‌های تندرستی و نشاط و… پیام‌آور پویایی و نشاط اجتماعی‌اند و گذشته از این، زیرساخت‌های افزایش فعالیت‌های بدنی در راستای پیشگیری از بسیاری از آسیب‌ها و ناهنجاری‌ها و البته ایجاد هنجارهای اجتماعی‌اند.

ورزش همگانی، یکی از بخش‌هایی است که در سازمانی مستقل (سازمان ورزش شهرداری) در قالب وظایف شهرداری تعریف شده است و به‌دلیل دستاوردهای نیکوی آن در برطرف کردن چالش‌های شهری و اجتماعی مورد توجه مدیریت شهری بوده است.

بر همین اساس است که برنامه‌ریزی برای حضور اقشار و سنین مختلف در مسابقات محلات، المپیادهای ورزشی شهری، جشنواره‌ها و همایش‌های ورزشی و… همراه با مناسب‌سازی‌ معابر، اماکن و فضاهای ورزشی در دستور کار قرار گرفته است.

اما برای نهادینه کردن فرهنگ ورزشی، باید به برخی اقشار توجه ویژه داشت: بانوان، جوانان و کودکان.

برگزاری مسابقاتی همچون مهارت‌های کودکان، مسابقات بین‌نسلی، همایش‌های پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، کوهپیمایی، جشنواره بادبادک‌ها، بازی‌های رایانه‌ای، رقابت‌های رالی و… گواه روشنی بر این ادعاست که شهرداری تهران نسبت به بانوان به‌مثابه محورهای خانواده و کودکان در مقام رسولان فرهنگی و آینده‌سازان این جامعه، توجهی خاص دارد.

آن چه جامعه امروز مبتلا به آن است و هزینه‌های درمانی فراوانی بر آن مترتّب است، بیماری‌های غیرواگیر است و برای پیشگیری و حتی درمان آن چاره‌ای جز تغییر سبک زندگی وجود ندارد. بدون شک، ورزش همگانی می‌تواند مهم‌ترین ابزار برای نیل به این مقصود باشد.

افزایش روزافزون چاقی به‌عنوان مادر بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، سرطان، پوکی استخوان و… شهرداری تهران را بر آن داشته است تا از طریق سازمان ذیربط خود، سازمان ورزش، نسبت به آموزش شهروندان در اماکن ورزشی و برنامه‌ریزی برای حضور مستمر آنها در رقابت‌های محلی اقدام کند. با این همه، برای بهره‌مندی از دستاوردهای نیکوی ورزش همگانی یعنی رسیدن به سلامت اجتماعی در ابعاد مختلف جسمی و روحی، باید بسترهای لازم را فراهم کرد؛ این بستر‌سازی‌ تنها فراهم آوردن سخت‌افزارها نیست بلکه موضوع فرهنگسازی نیز به همان اندازه مهم و شاید مهم‌تر باشد.