سهم ساخت و ساز در کاهش تورم
تاسیسات نیوز – حسام درودگر، کارشناس بازار مسکن: مدتی طولانی است که تلاش می‌شود بازار مسکن در ایران همانند سایر کشورها یک بازار مصرفی معرفی شود، در صورتی که در باور مردم، این بازار نه تنها مصرفی نیست، بلکه تا بخش زیادی سرمایه‌داری است، چرا که در تجاربی که مردم به دست آورده‌اند، مسکن بازار قابل اطمینانی برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری دارند، معرفی شده است. از طرف دیگر، مردم به این درجه از اطمینان نرسیده‌اند که سرمایه آنها در بازارهای دیگر، دارای امنیت است.
البته تحول بازار مسکن در ایران از حالت مصرفی به سرمایه‌گذاری، نمی‌تواند به طور کامل به یک عامل خاص منتسب شود و ممکن است به عوامل گوناگونی بازگردد. در گذشته، خرید مسکن برای استفاده شخصی و به عنوان محل زندگی اصلی مورد توجه قرار می‌گرفت؛ اما با تغییرات در روند اقتصادی و افزایش ارزش مسکن در سال‌های اخیر، مسکن به عنوان یک سرمایه‌گذاری مطلوب شناخته شده است. سرمایه‌گذاران به دنبال سرمایه‌گذاری در بازار مسکن هستند تا سود قابل توجهی را از افزایش نرخ مسکن و اجاره‌های دریافتی به دست آورند؛ موضوعی که شاید در تمام کشورهای دنیا دیده شود، اما شدتش به اندازه کشور ما نیست.
افزایش شدید نرخ مسکن در ۱۰سال اخیر
در سال‌های اخیر افزایش نرخ مسکن یکی از موضوعات مهم در بسیاری از بازارهای مسکن جهانی بوده و تنها مختص ایران نیست، هرچند رشد نرخ مسکن در کشور ما شیب تندتری را طی کرده و تاثیرات متعددی بر اقتصاد و جامعه گذاشته است.
افزایش نرخ مسکن یک مسئله پیچیده است که به عوامل متعددی برمی‌گردد. تاثیر این افزایش می‌تواند در اشکال متفاوتی مشاهده شود. آمارهای منتشرشده توسط سازمان‌های مربوطه، گویای این است که نرخ مسکن در ۱۰ سال اخیر به‌طور قابل توجهی از تورم تاثیر گرفته و گاهی از تورم هم جلو زده است. این افزایش نرخ در برخی مناطق شهری و حتی روستایی بسیار ناگهانی و نسبت به رشد درآمد بسیار بالاتر بوده است. افزایش نرخ مسکن می‌تواند به عوامل متعددی برگردد؛ به طور کلی افزایش تقاضا، نرخ بهره، تورم، نرخ ارز، سیاست‌گذاری‌های اشتباه، محدودیت در قانون‌گذاری ساختوساز، تصمیم‌گیری‌های یک‌شبه از دلایلی هستند که در این چندساله شکاف بزرگی بین دهک‌های پایین جامعه و بازار مسکن ایجاد کرده‌اند.
افزایش نرخ مسکن منجر به افزایش هزینه خرید یا اجاره برای افراد می‌شود، این موضوع می‌تواند بر امکان دسترسی به مسکن برای بخش‌هایی از جامعه تاثیر منفی داشته باشد. افزایش نرخ مسکن باعث افزایش فشار بر درآمد خانوارها می‌شود، به طوری که اکنون بخش زیادی از جامعه بیشتر درآمد خود را برای پرداخت هزینه‌های مسکن صرف می‌کنند و این موضوع سبب کاهش توان خرید و وقوع نابرابری درآمدی شده است.
ضرورت تغییر سیاست‌گذاری‌ها
افزایش جمعیت و نیاز به مسکن در ایران، تقاضای بیشتری برای خرید و اجاره مسکن ایجاد کرده و این تقاضا باعث افزایش نرخ مسکن و سودآوری بیشتر برای سرمایه‌گذاران شده است. در کشورهای دیگر، تقاضای مصرفی برای بازار ملک با تدوین سیاست‌گذاری‌های مختلف کنترل می‌شود و نمی‌گذارد افسار این بازار پاره شود. در این راستا ضرورت دارد تا برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری بهتری از سوی مسئولان برای بازار مسکن در نظر گرفته شود.
متاسفانه افزایش نرخ و ناپایداری بازار مسکن باعث شده تا بسیاری مردم از بخش مصرفی این بازار خارج شوند، زیرا هزینه‌های زندگی و سهم پرداختی بابت تهیه مسکن در حال افزایش و خانوارها را با ناتوانی روبه‌رو کرده است. اگر زمان مناسب برای تامین سرمایه مسکن حدود ۲۰ تا ۳۰ سال باشد، امروز این زمان به بالای یک قرن افزایش یافته است. واقعیت این است که دوره انتظار برای خرید مسکن در ایران قابل مقایسه با هیچ کشوری نیست و غیرپایدار بودن بازار مسکن در کشور ما نگرانی‌های جدی را به وجود آورده است. تنها موضوعی که باید برای ساماندهی بازار مسکن حل و فصل شود، به کنترل تورم برمی‌گردد. تا وقتی برای مهار تورم برنامه‌ای نداشته باشیم، آسیب‌ها در بازار مسکن همچنان وجود خواهند داشت که این موضوع به روابط بین‌المللی و خنثی‌سازی تحریم‌ها برمی‌گردد.