تاسیسات نیوز: فقط ما نیستیم که سالهاست با مساله تغییر ساعت در بهار و پاییز درگیر هستیم و نمی توانیم روی یک تصمیم معین بمانیم. مساله تغییر ساعت بهاری تقریبا در همه دنیا موضوع چالش برانگیزی است که به نظر می رسد تفاهم بر سر آن ممکن نیست.
اولین بار، تغییر ساعت در بهار و پاییز را بنجامین فرانکلین در ۱۷۸۴ پیشنهاد داد. تقریبا همزمان با او یک حشره شناس استرالیایی هم پیشنهاد کرده بود که ساعت در اول بهار و اول پاییز دو ساعت جا به جا شود. تغییر ساعت به شکلی که ما می شناسیم برای اولین بار در ۱۸۹۵ پیشنهاد شده است. اولین باری که ساعت به صورت رسمی به مناسبت بهار تغییر کرد، ۱۹۰۸ در شهر تندربای انتاریو در کانادا بود. بعد از آن در ۱۹۱۶، آلمان اولین کشوری بود که به صورت کشوری تغییر ساعت را در دستور کار خود قرار داد. بریتانیا و فرانسه هم ظرف چند هفته به این تصمیم پیوستند. با این حال تا آخر جنگ جهانی دوم بیشتر کشورهای دنیا همچنان از قاعده ساعت استاندارد استفاده می کردند. بعد از جنگ جهانی دوم تغییر ساعت در آغاز بهار و پاییز همه گیر شد و کشورهای بیشتری به این قاعده پیوستند. از آن زمان تا امروز، موافقان و مخالفان تغییر ساعت هر سال در آغاز بهار و آغاز پاییز یک بار دیگر بر سر این که آیا ساعت باید تغییر کند یا نه بحث می کنند.
فقط در ایران قانون هر روز تغییر می‌کند؟
نه! تنها از سال ۲۰۱۵ تا امروز در آمریکا، بیش از ۲۰۰ طرح برای تغییر قوانین مربوط به ساعت تابستانی و ساعت پاییزی ثبت شده است. البته اغلب آنها حتی به مرحله طرح شدن در مجالس قانون گذاران هم نرسیده است، اما این موضوع نشان می دهد که بحث بر سر تغییر ساعت در همه جا ادامه دارد. پارلمان اروپا هم در سال ۲۰۱۹ تصویب کرده است که کشورها باید از خیر تغییر ساعت تابستان بگذرند. تصمیم پارلمان اروپا الزام آور نیست، اما به هر حال به نفع کمپین های مخالف تغییر ساعت در تمام قاره است.
تغییر ساعت مساله جهانی است؟
بله و نه. در حال حاضر حدود ۴۰ درصد از کشورهای جهان ساعت تابستان و زمستانی دارند و باقی کشورهای جهان تصویب کرده اند که ساعت را در تمام طول سال ثابت نگه دارند. آن ۴۰ درصد کشورها که ساعت را تغییر می دهند هم از یک نظم واحد پیروی نمی کنند. برخی از کشورهای جهان ساعت را در آغاز بهار و پاییز تنها نیم ساعت جا به جا می کنند، برخی تنها ۴۰ دقیقه جا به جا می کنند، اما بیشتر کشورهایی که ساعت را تغییر می دهند یک ساعت جلو و عقب شدن آن را پذیرفته اند.
تغییر ساعت همیشه دو بار در سال بوده است؟
نه! در سال ۱۹۰۵، یک دانشمند نیوزلندی و یک مخترع در بریتانیا پیشنهاد دادند که به جای تغییر یک ساعتی زمان در یک روز مشخص، ساعت طی چهار روز آخر هر هفته از ماه اول بهار هر بار ۲۰ دقیقه جلو برود و طی چهار روز آخر هر هفته از ماه اول پاییز هر بار ۲۰ دقیقه به عقب برگردد؛ یعنی درمجموع هشت بار تغییر ساعت در یک سال!
اما امروز
۷۰ کشور جهان در حال حاضر ساعت را در آغاز بهار و آغاز پاییز جابه‌جا می کنند. مدافعان تغییر ساعت می گویند این کار باعث کاهش مصرف انرژی می شود. بعد از ظهرهای طولانی به نفع صنعت توریسم است و مردم وقت بیشتری برای گشتن در تفرج گاه ها و استفاده از روشنایی روز دارند. مخالفان تغییر ساعت می گویند دلیلی وجود ندارد که تغییر ساعت باعث کاهش مصرف انرژی شود، اما آمارهای زیادی وجود دارد که نشان می دهد تغییر ساعت باعث افزایش حوادث رانندگی، افزایش حوادث محل کار، مشکلات خواب، مشکلات خوردن، تشدید افسردگی و حتی افزایش خودکشی می شود.
در ایران
در ایران تغییر ساعت رسمی در آغاز بهار و پاییز اولین بار در سال ۱۳۷۰ تبدیل به قانون شد. با آمدن احمدی نژاد، تغییر ساعت به مدت دو سال به تعویق درآمد ولی در سال ۸۶، مجلس قانونا دولت را مجبور کرد که تغییر ساعت را اجرایی کند. در مجلس یازدهم نمایندگان طرحی را نوشتند که در آن خواهان لغو قانون تغییر ساعت و توقف جا به جایی ساعت در بهار و پاییز شده بودند. این طرح در سال ۱۴۰۰ به قانون تبدیل و قرار شد از اول فرودین ۱۴۰۲ اجرایی شود. با این که امسال بنا بر این قانون قرار نیست ساعت در اول بهار جلو کشیده شود، هیات دولت تصمیم گرفته ساعت آغاز به کار ادارات دولتی، مدارس و بانکها در آغاز بهار و بدون تغییر ساعت خواب مردم جلو برود.
