استاندارد آسانسورها از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا این اتاقک های فلزی و یا گاها شیشه ای قرار است انسان ها را با سرعت به بالا یا پایین منتقل کنند؛ غیراستاندارد بودن این آسانسورها می تواند به قیمت از دست رفتن جان آدمی رقم بخورد پس باید مراقبت کرد، نکاتی در این گزارش آمده است که هم گذری به حوادث ناشی از استفاده از آسانسور در نقاط مختلف کشور زدیم هم رییس اداره استاندارد رفسنجان توضیحاتی در این خصوص ارائه کرده است که جالب است بخوانید.
به گزارش تاسیسات نیوز، در سال های اخیر که بلند مرتبه سازی ( ساختمان های چند طبقه ) و به دنبال آن نصب آسانسور افزایش پیدا کرده است، حوادث ناشی از آن نیز رو به فزونی گذاشته است.
مروری بر چند حادثه تلخ سقوط آسانسورهای غیراستاندارد؛
الف) گرفتاری اساتید دانشگاه صنعتی شریف در آسانسور و مصدوم شدنشان
دوشنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۵ بود، جلسه کاری و ناهار جمعی از استادان و کارکنان دانشگاه شریف به پایان رسیده؛ وارد آسانسور غذاخوری دانشگاه صنعتی شریف می‌شوند که ناگهان حادثه سقوط آسانسور رخ می دهد و حادثه ای دلخراش اتفاق می افتد؛ آسانسور به طبقه منفی ۲ سقوط کرده!
امدادرسانان وارد صحنه حادثه می‌شوند مجبورند که کابین و دیواره را سوراخ کنند و خروج حادثه‌دیدگان از کابین‌های آسانسور ۲ ساعت زمان می‌برد؛ استادان دانشگاه شریف، مجروح و خونین، از داخل کابین فقط صداهای نامفهومی می‌شنوند، تاریکی مطلق است؛ نفس کشیدن دشوار است؛ خوشبختانه این شش استاد جان سالم به‌در می‌برند اما شدت آسیب‌ها جدی‌ست؛ به بیمارستان منتقل می‌شوند.
به گفته تجربه‌کنندگان این حادثه که از اساتید بنام دانشگاه صنعتی شریف هستند به محض بسته شدن در، ناگهان اتاقک به‌شدت تکان خورد. وحشت‌زده و درمانده، این استادان تلاش کردند که در را باز کنند شاید تصور تحمل چنین تجربه هولناکی برای ما ممکن نباشد. اما ۲ ساعت زمان برد تا امدادگران بتوانند با بریدن بخش‌هایی از سقف و دیواره آسانسور مصدومان را خارج کنند. مصدومان که اکثراً آسیب‌های بسیار جدی‌ای دیده بودند، به بیمارستان امام خمینی منتقل شدند و حال برخی بسیار وخیم بود و نهایتاً برای جراحی‌های بیشتر به بیمارستان‌های فوق‌تخصصی فرستاده شدند.
گفته شده که این آسانسور بارها و بارها خراب شده بود و به‌دلیل فرسودگی، هنگام حادثه، ترمز ایمنی و کابل اضطراری عمل نکرده بود.
ب) برج نرگس چیتگر
۱۳شهریور ۱۳۹۷ بود حسین، مهندس عمرانی که یک سال بود به ایران آمده، برای سرکشی به ملکش، به یک برج در چیتگر می‌رود این ملک متعلق به تعاونی بوده و توسط این مهندس جوان خریداری شده است. اکنون او با یک کابینت‌ساز به دیدن ملکش می‌رود. کابینت‌ها را از آسانسور خالی می‌کنند…
کار ساختمان درحال اتمام است و از آسانسور آن برای حمل و نقل استفاده می‌شود؛ کار تمام شده و اکنون این‌دو، به‌همراه چهار کارگر ساختمان، با آسانسور پایین می‌روند به یکدفعه بالابر از طبقه ۱۳ به طبقه منفی ۴ سقوط می‌کند و متاسفانه در اثر سقوط و فروریختن دیواره چاهک آسانسور هر ۶ نفر جان خود را ازدست می‌دهند و ایمن نبودن بالابر در محفظه آسانسور دلیل این حادثه بوده است.
ج) دختر ۲۸ ساله در آسانسور مسکن مهر فرهنگیان خرم آباد کشته شد
۲۲ آبان ۱۳۹۷ بود، سقوط آسانسور مسکن مهر فرهنگیان خرم‌آباد در منطقه کمالوند و کشته شدن یک دختر جوان ۲۸ ساله در رسانه ها تیتر شد.
مدیرکل استاندارد لرستان بیان داشت که درصد زیادی از آسانسورهای مسکن مهر استاندارد نیستند و با اینکه هشدارهای زیادی در این‌باره داده شده اما بی فایده بوده است و بیان نمود که” آسانسور مسکن مهر فرهنگیان کمالوند سال ۹۴ تاییدیه استاندارد گرفته که این تاییدیه یک ساله بوده است که به پایان رسیده بود و هیچگونه اقدامی برای تمدید انجام نشده است. این آسانسور قرارداد تامین و نگهداری ندارد”.
د ) میدان الغدیر یافت‌آباد
۱۷ مرداد ۱۳۹۷ به سامانه ۱۲۵ حادثه دلخراشی گزارش شده: یک کابین آسانسور در یک ساختمان نوساز هفت‌طبقه در یافت‌آباد سقوط کرده و یک پسر جوان در آن بوده است؛ آتش‌نشانان ایستگاه ۱۲۵ بلافاصله خود را به محل حادثه می‌رسانند. آتش‌نشان‌ها بی‌درنگ، پس از ایمن‌سازی محل با قطع سیستم آسانسور، مصدوم را به امدادگران اورژانس تحویل می‌دهند.
به تایید امدادگران اورژانس مشخص می‌شود که حادثه‌دیده در همان لحظات اولیه حادثه جان باخته است؛ علت وقوع این حادثه و مرگ این جوان “بی‌احتیاطی در نصب و راه‌اندازی آسانسور در ساختمان نوساز و به‌کارگیری آسانسور غیراستانداد برای جا‌به‌جایی مصالح و نفرات به طبقات بالا” تشخیص داده شده است.
این حوادث چه درس‌هایی برای ما دارد؟
از سال ۸۶ تا ۸۷ تعداد حوادث و کشته‌شدگان دوبرابر شده است به عبارتی از سال ۸۱ تا ۸۶ به طور میانگین سالانه حدود ۳۰ نفر بر اثر سقوط آسانسور جان خود را از دست دادند که این آمار در یکسال ۸۶ تا ۸۷ دو برابر یعنی از دست رفتن ۷۰ نفر شده است.
می‌توانیم علل سقوط آسانسور را خلاصه کنیم:
استاندارد نبودن روال نصب و راه‌اندازی آسانسور
پیگیری نکردن استاندارد ادواری سالانه بعد از دریافت استاندارد اولیه
توجه نکردن به ایمن‌سازی آسانسورها و بالابرها حین ساخت‌وساز ساختمان‌ها
نبود قراردادهای سرویس و نگهداری آسانسور برای سرویس دوره‌ای (ماهانه) آسانسور
رعایت نکردن نکات ایمنی توسط استفاده‌کنندگان آسانسور (به‌طور مثال، حمل بار غیرمجاز)
در رابطه با موضوع استاندارد اجباری آسانسورها با رییس اداره استاندارد رفسنجان به گفت و گو نشستیم که در ادامه این گزارش را می خوانید:
رییس اداره استاندارد شهرستان رفسنجان در گفتگو با خبرنگار خانه خشتی اظهار کرد: آسانسور نیاز به سرویس و نگهداری، و تاییدیه سالانه استاندارد دارد، نگذاریم بهایی که حاضر نیستیم برای استانداردسازی آسانسور بپردازیم، با حتی خراشی بر دست یک انسان پرداخته شود!
حسین شریفی بیان کرد: آسانسور به عنوان وسیله ای برای تسهیل رفت و آمد با حفظ ایمنی و سلامت استفاده کنندگان از آن، نیازمند توجه بیشتری است.
شریفی به وجود بیش از ۹۰ آسانسور خصوصی و عمومی در این شهرستان اشاره کرد و ادامه داد: از این تعداد ۳۰ مورد مجوز آسانسور معتبر دریافت کردند. یعنی کمتر از یک سوم آسانسورهای رفسنجان تاییدیه استاندارد دارند.
وی توصیه کرد: برای جلوگیری از حوادث احتمالی در آسانسورها، مالکان پیگیر استاندارد و یا تمدید استاندارد باشند.
شریفی با اشاره به اینکه نظر به اهمیت و مخاطرات ایمنی آسانسورها، شورای عالی استاندارد، تولید آسانسور و بازدیدهای دوره ایی آن را در نود و هفتمین اجلاس خود، مورخ ۰۵/۱۰/۱۳۷۸ مشمول استاندارد اجباری اعلام نموده است، گفت: هدف از تدوین استاندارد آسانسور، تدوین قواعد ایمنی با دیدگاه حفاظت از افراد و اجسام در برابر خطراتی است که ممکن است هنگام کار عادی آسانسور، عملیات سرویس و نگهداری و یا نجات اضطرای پیش بیاید.
وی با بیان اینکه استانداردهای ملی مربوطه برای آسانسور کششی ۱-۶۳۰۳ و برای آسانسور هیدرولیکی ۲-۶۳۰۳ می باشد تصریح کرد: آسانسور کششی آسانسوری است که در آن قدرت بالابری با کشش طناب های فولادی یا زنجیرهای آویزان شده توسط سیستم محرکه آسانسور تامین می شود و ضمنا آسانسور هیدرولیکی هم آسانسوری است که در آن قدرت بالابری از طریق یک الکتروپمپ که مایع هیدرولیک را به جک منتقل می کند، تامین می گردد.
حسین شریفی به خبرنگار خانه خشتی گفت: عرضه کنندگان آسانسور (اشخاصی حقوقی که کلیه مسوولیت های طراحی، محاسبه، نصب، اجرا و تامین خدمات پس از فروش آسانسور را بر عهده دارند) موظفند پس از دریافت پروانه طراحی و مونتاژ از وزارت صمت، نسبت به دریافت مجوز از سازمان ملی استاندارد اقدام نمایند.
وی افزود: مالکین آسانسور که جانمایی آسانسور را در نقشه ساختمانی خود دارند، باید نسبت به دریافت تاییدیه استاندارد اقدام کنند.
شریفی ضمن بیان الزام دریافت تاییدیه استاندارد آسانسور توسط مالکین ساختمان های نوساز دارای آسانسور، جهت دریافت پایان کار از شهرداری، و الزام بازرسی های دوره ایی بعدی، روند دریافت تاییدیه استاندارد آسانسور را به این صورت توضیح داد:
برای آسانسورهایی که برای اولین بار متقاضی دریافت گواهی ایمنی و تاییدیه استاندارد می باشند ثبت درخواست استانداردسازی آسانسور در سامانه مدیریت بازرسی آسانسور به آدرس https://lift.inso.gov.ir توسط شرکت فروشنده و نصاب آسانسور (معتبر) صورت می پذیرد و به صورت خودکار توسط سامانه به یکی از شرکت های بازرسی آسانسور در استان ارجاع می گردد.
شریفی تصریح کرد: پس از تشکیل پرونده در شرکت بازرسی، درخواست نوبت بازرسی از سوی شرکت ثبت کننده ارائه و شرکت بازرسی حداکثر ظرف مدت پنج روز کاری، تاریخ و زمان بازرسی را اعلام می نماید.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس استانداردهای مربوطه، آسانسور مورد بازرسی قرار گرفته و در صورت وجود عدم انطباق ها مراتب به نماینده شرکت فروشنده و نصاب تحویل و اعلام می گردد و پس از رفع نواقص مورد بازرسی مجدد قرار گرفته و بعد از تایید نهایی توسط بازرس و تکمیل مدارک، گواهی ایمنی توسط شرکت بازرسی صادر و به اداره کل استاندارد استان ارسال می گردد و پس از بررسی مدارک و مستندات، تاییدیه آسانسور صادر و از طریق سامانه به شهرداری مربوطه ارسال می گردد.
شریفی گفت: برای آسانسورهایی که تاییدیه ایمنی داشته و اعتبار سالیانه آن به پایان رسیده و نیاز به بازرسی ادواری دارند:
مالک و یا سرویس نگهدار آسانسور نسبت به درخواست بازرسی ادواری در سامانه مذکور اقدام می نماید .سپس شرکت بازرسی آسانسور به دلخواه انتخاب و از طریق سامانه به شرکت بازرسی منتخب ارجاع می گردد، شرکت بازرسی پس از بازرسی از آسانسور مربوطه، در صورت مطابقت آسانسور با استاندارد ملی، نسبت به صدور گواهی ایمنی ادواری اقدام می نماید.
به منظور ایجاد ضمانت اجرایی استاندارد آسانسور، وزارت کشور، شوراهای اسلامی شهر و شهرداری های سراسر کشور، صدور گواهی پایان کار ساختمان های دارای آسانسور را منوط به ارائه تاییدیه ایمنی آسانسور می نمایند.
وی بیان کرد: مهندسان ناظر ساختمان ها، در زمان ساختمان سازی در بخشی که در نقشه جانمایی آسانسور شده است، توجه کنند که استانداردهای مربوطه رعایت شود تا هنگام نصب آسانسور با مشکل مواجه نشوند. به طور مثال ساختمان چاه آسانسور باید منطبق بر مقررات ملی ساختمان باشد؛ سازه چاه آسانسور، حداقل باید تحمل نیروهایی نظیر نیروهای وارده از سیستم محرکه و نیرویی که توسط ریل های راهنما در هنگام عملکرد ترمز ایمنی ایجاد می شود و نیرویی که به دلیل توزیع غیر یکنواخت بار در کف کابین به وجود می آید و همچنین نیروهایی که در اثر عملکرد ضربه گیرها و بارگیری و تخلیه کابین به آن اعمال می گردد را داشته باشد.
وی افزود: همچنین موتورخانه باید به شکلی ساخته شود که در برابر نیروها و بارهای وارده مقاوم باشد و از مواد بادوامی که گرد و غبار ایجاد ننماید، ساخته شود و البته کف های موتورخانه باید از مصالح غیر لغزنده مانند بتن ماله کشی شده یا ورق آج دار باشد.
شریفی توصیه کرد: همشهریان گرامی برای استفاده از آسانسور اماکن عمومی، جهت اطمینان از استاندارد آسانسور، شناسه ملی آسانسور نصب شده روی پلاک داخل کابین (که باید قابل دید عموم باشد) را به شماره ۱۰۰۰۱۵۱۷ پیامک نمایند.
ضمنا مالکان ساختمان ها می توانند فهرست فروشندگان(عرضه کنندگان) آسانسور معتبر و تعرفه های بازرسی را از سامانه https://lift.inso.gov.ir دریافت نمایند.
