الگوی چینی مبارزه با آلودگی

حسن كريمي‌سنجری

 

كارشناس صنعت خودرو

به گزارش تاسیسات نیوز، محدوديت‌ها و مشكلات ناشي از آلودگي سوخت‌هاي فسيلي وروند رو به افزايش گرمايش زمين در كنار آسیب دیدن لایه اوزن در اثر استفاده بيش از حد از سوخت‌هاي فسيلي و همچنين گران بودن اين سوخت‌ها، از سال‌ها پيش شركت‌هاي بزرگ خودروسازي را بر آن داشته تا براي جايگزين کردن سوخت پاك در خودروها، راهكاري نو بينديشند. بهره‌مندي از موتورهاي برقي يكي از همين راهكارها است كه ايده گسترش توليد آن به اواخر سده بيستم ميلادي بر‌مي‌گردد.

البته به‌دليل عدم اشراف به منابع نفتي، خودروهای برقي در سال‌های 1920 و قبل از آنكه توليد خودروهاي با سوخت فسيلي گسترش يابد، دوران پر رونقي را داشته است، به‌گونه‌ای كه تا قبل از همه‌گير شدن استفاده از خودروهاي با سوخت فسيلي نزديك به 34 هزار دستگاه تنها در ایالات‌متحده آمریکا توليدشده و به‌فروش رسيده است. در واقع آمریکا به‌عنوان نخستين کشوری که در توليد خودروهاي برقي سرمایه‌گذاري کرده مطرح است؛ به‌طوری‌که در سال 1992 بيش از 1600دستگاه و در سال 2002 چيزي نزديك به 35 هزار دستگاه و در سال 2008 بيش از 55 هزارخودرو برقي در اين كشور به‌فروش رسيده است.

شرکت تویوتا نيز به‌عنوان يكي از دو شرکت‌ بزرگ توليد كننده خودرو در جهان به کمک چند شرکت دیگر از سال 1997 پا به عرصه تولید چنین خودروهایی گذاشته و ركورددار فروش اين قبيل خودروها طي يك‌سال است؛ به‌گونه‌ای که 18 هزار دستگاه را فقط در سال اول تولید خود به فروش رساند. در واقع بعد از این موفقیت ژاپنی‌ها بود كه دیگر شرکت‌های خودروسازی در جهان شروع به تولید خودروهای برقي کردند؛ اگرچه هيچ‌يك نتوانستند به موفقیت تویوتا دست یابند.

البته در سال‌هاي پر رونق منابع نفتي در دنيا كمتر شركتي روي گسترش خودروهاي برقي سرمایه‌گذاري کرد؛ اما به مرور و در اثر مشكلات زيست محيطي و تاكيد دولت‌ها بر جايگزيني انرژي‌هاي پاك، كشورهاي پيشرو از جمله آمريكا، ژاپن، آلمان و فرانسه تصميم گرفتند تا براي دستيابي به تكنولوژي‌هاي مدرن در ساخت خودروهاي برقي تلاش مضاعفي داشته باشند.

البته مشكل استفاده از خودروهاي الكتريكي به‌دلايلي از جمله گراني باتري، ضرورت شارژ متوالي در فواصل كوتاه در مقايسه با بنزين و البته قیمت بالایشان در مقایسه با خودروهای بنزینی، باعث می‌شد كه نرخ نفوذ در بازار اين خودروها به‌اندازه كافي اقتصادي نباشد.

شايد ايده توليد خودروها با پيشرانه هيبريدي به‌عنوان جايگزين خودروهاي الكتريكي از اينجا نشات گرفته شد. خودروهاي هيبريدي به وسایل نقلیه‌ای اطلاق می‌شود که ساختار مكانيكي آنها از ادغام دو یا چند موتور انتقال نیرو که يكي از آنها قطعا الكتريكي است و به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به گيربكس وابسته هستند، تشكيل شده است.

بیشتر خودروهای هیبریدی تولید شده تاکنون از نوع بنزینی/ الکتریکی هستند، گرچه بعضی شرکت‌های خودروسازی مانند پژو-سیتروئن خودروهای هیبریدی از نوع دیزل/ الکتریکی نیز تولید کرده‌اند.

باتوجه به ابعاد اثربخشي استفاده از خودروهاي برقي/ هيبريد به سبب مزايايي كه نسبت به خودروهاي با سوخت فسيلي دارد؛ تقاضا براي اين خودروها در دنيا رو به افزايش است؛ به‌طوری‌که در سال‌هاي اخير توليد و فروش اين قبيل خودروها از روند رو به رشدي برخوردار بوده است؛ به‌گونه‌ای كه در سال 2015 با فروش 189.311 دستگاه خودروي برقي/ هيبريد در دنيا رشد فروش اين خودروها نسبت به سال پيش از آن با 94 درصد رشد مواجه بوده است.

این در حالی است که در سال 2014 نيز نسبت به سال قبل از آن 50 درصد رشد فروش در این خودروها مشاهده می‌شود. پیش‌بینی می‌شود که فروش خودروهای برقی تنها در اروپا در سال جاري ميلادي به بیش از 100 هزار دستگاه برسد. در حال حاضر این خودروها 3/ 1درصد از کل خودروهای فروخته‌شده در اروپا را شامل می‌شوند.

وقتي صحبت از خودروهاي برقي و هيبريدي به ميان می‌آيد، نبايد از چيني‌ها غافل شد. در حال حاضر یک شرکت چینی به‌نام BYD که نخستین خودروی برقي/ هیبرید خود را در سال 2008 میلادی وارد بازار کرده، به‌عنوان پرفروش‌ترین شركت تولید‌کننده خودروهای الکتریکی شهرت یافته است.

اين شركت چینی در حوزه تولید ماشین‌های الکتریکی سدان كوچك و هیبریدهای برقی همانند سدان‌های کامپکت و كراس اورها فعال است.

براساس آماری که در انتهای سال 2015 میلادی منتشر شده، فروش اين شركت در مجموع 61722 دستگاه خودروي برقي/ هيبريد بوده است. درواقع اين شركت کوچک چینی از برندهایی همانند نیسان یا تسلا فروش بالاتری داشته است. این شرکت همچنین اتوبوس‌های برقی را تولید می‌کند که در بخش حمل‌ونقل عمومی آمریکا با استقبال خوبی مواجه شده است.

در حال حاضر شرکت‌هاي خودروساز چيني تحت يك مدل مشترك و با سیاست‌گذاري دولت خود قصد دارند تا در آينده نزديك در تولید خودروهاي الکتریکی رتبه نخست جهان را ازآن خود کنند. در واقع چین براي مقابله با معضل آلودگی هوا، به شدت به‌دنبال افزایش فروش خودروهایی است که از سوخت‌های پاك استفاده می‌کنند. به همين دليل مشوق‌های مالی را برای خریداران این خودروها ارائه می‌کند.

اين كشور همچنين فرآیند ثبت سفارش برای خرید خودروهاي برقي/ هيبريد را تسهیل و در مقابل، ثبت درخواست برای خرید خودروهایی را که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، محدود کرده است.

به‌نظر می‌رسد طي 15 سال آينده ميزان تقاضا براي خريد خودروهای الکتریکی سالانه دست‌كم 27 درصد رشد داشته باشد، اما از آن‌جا كه قیمت هر خودروی الکتریکی به‌طور متوسط 30 درصد بالاتر از يك خودروی بنزینی مشابه است، مي‌توان گفت تنها مانع در مسير روند رو به رشد استفاده از خودروهای الکتریکی، قيمت تمام‌شده آن است.

با توجه به توضيحات رفته آنچه مشخص است اينكه تقاضا براي استفاده از خودروهاي برقي/ هيبريد در دنيا رو به افزايش است؛ به‌طوری‌که مي‌توان اين دسته از خودروها را خودروهای نسل آینده بشر به‌شمار آورد؛ به همین دلیل تمام شرکت‌های خودروسازی به‌دنبال يافتن جايگاهي در این عرصه هستند. هم‌اکنون رقابت اصلي در توليد خودروهايي با تکنولوژی‌ بالا و قيمت تمام‌شده پايين است كه بايد ديد آينده اين صنعت و تجارت را به كدام سو سوق می‌دهد.

با تمام اين تحولاتي كه در زمينه توسعه خودروهاي الكتريكي در دنيا در حال رخ دادن است، شركت‌هاي خودروساز داخلي كه از تكنولوژي‌هاي پيشرفته دنيا عقب‌تر هستنددر اين زمينه نيز تاكنون نتوانسته‌اند حرفي براي گفتن داشته باشند. در حالي که توسعه فناوري ماژول‌هاي برقي/ هيبريد حداقل از 3 دهه قبل احيا شده و به‌نظر می‌رسد دست‌كم 50 درصد بازار خودرو در 10 سال آينده مربوط به اين دسته از خودروها باشد، شرکت‌هاي خودروسازي ايران هنوز به‌طور جدي درگير توليد و حتي مونتاژ چنين خودروهايي هم نشده‌اند.

از ديگر سو رشد سرسام‌آور مصرف بنزين در ايران و افزايش آلودگي هواي ناشي از مصرف سوخت‌هاي فسيلي فاقد کيفيت، همتي می‌طلبد تا دولت با سیاست‌گذاري متمركز و قابل اجرا و با ارائه مشوق‌هاي لازم چه در طرف عرضه يعني توليد خودروهاي برقي/ هيبريد يا در طرف تقاضا، فروش اين قبيل خودروها را در كشور توسعه دهد.

امروزه اگرچه سهم استفاده از خودروهاي هيبريدي در دنيا ناچيز است، اما با توجه به جميع فعاليت‌هايي كه در حوزه تكنولوژي و توليد اين قبيل خودروها همچنين فرهنگ‌سازي درخصوص استفاده از آن در دنيا در حال وقوع است، قطعا تقاضا براي اين خودروها در آينده نزديك با رشد فزاينده‌اي مواجه خواهد بود.

بنابراین شركت‌هاي خودروساز داخلي به‌جاي پيگيري پروژه‌هايي نظير طراحي پلت‌فرم اختصاصي كه به لحاظ زماني فعاليت روي آنها دچار تاخير شده؛ به‌گونه‌ای كه به لحاظ اقتصادي و استراتژيك كار روي آنها توجيه ندارد، بهتر است فعاليت‌هاي حوزه تحقيق و توسعه خود را روي توليد خودروهاي برقي/ هيبريد متمركز کنند.

البته فعاليت‌هاي غيرمتمركزي در سطح وزارتخانه و نيز شهرداري تهران در زمينه رشد استفاده از خودروهاي هيبريدي كه بيشتر جنبه وارداتي اين خودروها را دنبال می‌كند در حال پيگيري است، اما با توجه به وضعيت آلودگي هوا در کلان‌شهرهاي ايران كه بالغ بر 80 درصد آن ناشي از منابع متحرك و عمدتا خودروها و موتورسيكلت‌ها است و نيز تغيير جهت زنجيره تامين شركت‌هاي بزرگ خودروسازي دنيا به سمت توليد محصولات با قواي محركه برقي/ هيبريد، باید تلاش روي توسعه خودروسازي ايران در زمينه طراحي و توليد اين قبيل خودروها بيشتر و البته متمركز شود؛ به‌طوری‌که حتي در مشاركت‌هاي جديد خودروسازان با شركاي خارجي نيز سرفصلي براي اين موضوع ديده شود.

منبع: دنیای اقتصاد

 

 

 

 

 

انتهای خبر