جوهر کمرنگ خودنویس برای املاکی ها
تاسیسات نیوز: هنوز حواشی خودنویس در بازار اجاره به پایان نرسیده که شنیده‌ها حاکی از ورود خرید و فروش ملک به این سامانه است و ازخردادماه نخستین معامله ثبت خواهد شد.
هنوز حواشی خودنویس در بازار اجاره به پایان نرسیده که شنیده‌ها حاکی از ورود خرید و فروش ملک به این سامانه است. بر اساس اعلام معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی، خردادماه ۱۴۰۲ نسخه اولیه قرارداد اجاره در سامانه خودنویس رونمایی شد و این وزارتخانه در صدد است تا خرداد ماه ۱۴۰۳ نسخه اولیه خرید و فروش در این سامانه ثبت شود. ناگفته نماند که اطلاعات در سامانه معاملات املاک و مستغلات حذف نمی‌شود، بلکه داده‌ها وارد سامانه جدید خواهد شد.
در حالی که مشاوران املاک از راه‌اندازی سامانه خودنویس ناراضی هستند و معتقدند به بیکاری آنها منجر خواهد شد که مسئولان و صاحب‌نظران بر این باورند که با راه‌اندازی این سامانه، خللی در فعالیت املاکی‌ها پیش نمی‌آید و فقط اندکی درآمدشان پایین می‌آید. به عبارت دیگر، تمام معاملات مسکن از اجاره گرفته تا خرید و فروش در سامانه ثبت خواهد شد و دولت به راحتی می‌تواند به تمام داده‌ها دسترسی داشته باشد. از طرف دیگر املاکی‌های غیرمجاز به این سامانه دسترسی نخواهند داشت.
خودنویس به نفع دولت تا مردم
در همین زمینه حسن محتشم، کارشناس بازار مسکن به «خانمان» گفت: ثبت قراردادهای خرید و فروش در سامانه خودنویس، موجب ارائه آمار دقیق و شفاف از وضعیت معاملات مسکن و نقل و انتقالات می‌شود و به مرور زمان با ثبت اطلاعات، دولت می‌تواند جلوی فرار مالیاتی را هم بگیرد. به این ترتیب می‌توان گفت راه‌اندازی این سامانه به نفع دولت است، تا مردم.
عضو هیئت مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان استان تهران خاطرنشان کرد: البته راه‌اندازی این سامانه موضوع جدیدی نیست و از سال گذشته مطرح شده بود که با ثبت قراردادهای اجاره کار خود را آغاز کرد.
محتشم در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه بار حقوقی و امنیتی ثبت قرارداد در این سامانه بر عهده خریدار و فروشنده است؛ آیا این مسئله در آینده مشکل‌ساز نخواهد بود، گفت: همواره در ابتدای امر مشکلاتی به چشم می‌خورد که در آینده رفع خواهد شد و سامانه ارتقا پیدا خواهد کرد.
سامانه خودنویس دردی دوا نمی‌کند
این کارشناس بازار مسکن تاکید کرد: باید توجه داشت هرچند ثبت قراردادها در سامانه خودنویس مزایایی دارد، اما دردی از مشکلات مسکن دوا نخواهد کرد، چراکه طی چند سال گذشته قیمت مسکن چنان افزایش یافته که خرید ملک به‌خصوص برای خانه‌اولی‌ها و دهک کم‌درآمد جامعه به رویا تبدیل شده است.
محتشم ادامه داد: از سوی دیگر زمانی که قیمت ملک ناشی از تورم و کاهش ارزش پول بالا برود، عده‌ای به علت ناتوانی مالی قدرت خرید خانه را نخواهند داشت و به سمت اجاره ملک می‌روند. این افزایش تقاضای اجاره‌خانه موجب گرانی اجاره‌بها هم خواهد شد، چراکه تقاضا از عرضه پیشی گرفته است. بنابراین راه‌اندازی سامانه خودنویس و یا حتی تعیین سقف برای اجاره آثار موقتی خواهد گذاشت، چرا که شاهد بودیم تعیین سقف ۲۵ درصدی افزایش اجاره که سیاستی دستوری بود، به سرانجام نرسید و نتوانست باری از دوش مستاجران بردارد.
وی افزود: از دیگر اقدامات دولت در بازار اجاره، افزایش وام ودیعه مسکن بود که حتی اگر از نرخ بالای سود تسهیلات بگذریم، از یک سو بانک در پرداخت وام همکاری نمی‌کنند؛ از سوی دیگر مبلغ وام در برابر افزایش افسارگسیخته قیمت مسکن بسیار پایین است. بنابراین مشکلات بازار مسکن و اجاره باید به صورت ریشه‌ای رفع شود.
باید منتظر ماند
محتشم همچنین در پاسخ به این سوال که آیا ثبت قرارداد خرید و فروش و اجاره در این سامانه، تاثیری بر درآمد مشاوران املاک خواهد گذاشت یا خیر، گفت: طبیعتا وقتی قرار است خرید و فروش و اجاره ملک توسط خریدار و فروشنده ثبت شود تا حدودی تاثیر خواهد گذاشت، باید منتظر ماند و دید که مردم چقدر از این سامانه استقبال خواهند کرد، اما به نظر می‌رسد با توجه به گستردگی مشاوران املاک در سطح خیابان‌ها کمتر کسی به طور مستقل معامله خواهد کرد، چرا که خیابان‌ها در محاصره املاکی‌ها است و کمتر معامله‌ای از چشمشان دور خواهد ماند.
وی یادآور شد: از طرف دیگر عده‌ای تمایل دارند که مبایعه‌نامه و یا قولنامه در دفاتر مشاور املاک تنظیم شود، چرا که به نظرشان وجه قانونی بیشتری خواهد داشت.
دیگر حقی ضایع نخواهد شد
همچنین فرشید ایلاتی، کارشناس بازار مسکن در این زمینه به «خانمان» گفت: ثبت قراردادهای خرید و فروش در سامانه خودنویس موضوع جدیدی نیست و از سال ۱۳۸۸ که سامانه ایران املاک راه‌اندازی شد، بیش از ۹۶۰ هزار مشاور املاک به آن دسترسی داشتند و معاملات مسکن ثبت می‌شد.
وی ادامه داد: از آنجایی که در این سامانه امکان ثبت معاملات توافقی وجود نداشت (معامله بدون واسطه) و مردم بابت ثبت قرارداد و صدور کد رهگیری متحمل هزینه می‌شدند، پس از ۱۴ سال در سامانه جدید (خودنویس) این امکان فراهم شد که قراردادهای توافقی اجاره و یا خرید، کد رهگیری رایگان دریافت کنند؛ بدون اینکه هزینه‌ای پرداخت شود. در حال حاضر این امکان برای رهن و اجاره مهیا شده و دیگر حقی از مردم ضایع نخواهد شد. در خرداد ماه امکان خرید و فروش هم در سامانه فراهم خواهد شد.
دست غیرمجازها کوتاه می‌شود
وی در پاسخ به این سوال که آیا راه‌اندازی این سامانه تاثیری بر درآمد مشاوران املاک خواهد داشت یا خیر، گفت: اینکه عده‌ای ادعا می‌کنند مشاوران املاک حذف می‌شوند، نظر درستی نیست؛ چرا که به نظر بنده فقط اندکی درآمدشان پایین می‌آید. درواقع با راه‌اندازی این سامانه املاکی‌ها مجبور می‌شوند فعالیت‌های خود را به‌روزرسانی کنند و ارتقا بدهند. همچنین فقط مشاوران املاکی به سامانه متصل خواهند شد که مجوز داشته باشند. بنابراین سامانه خودنویس راهی برای کوتاه کردن دست املاکی‌های غیرمجاز از بازار مسکن است.
این کارشناس بازار مسکن در پایان تاکید کرد: سامانه خودنویس فرآیند اجاره را شفاف‌تر، کارآمدتر و مقرون به صرفه‌تر می‌کند و با حذف واسطه‌ها، مستاجران می‌توانند مستقیماً با صاحب‌خانه در ارتباط باشند و اطمینان حاصل کنند که بهترین معامله ممکن را منعقد می‌کنند. همچنین دیگر شاهد حضور دلالان و سوداگران در بازار اجاره و مسکن نخواهیم بود.