انرژی تجدیدپذیر در دستان کشورهای خلیج فارس
خیز کشورهای خلیج فارس به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر
طبق گزارش بلومبرگ نیو انرژی فاینانس، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۲۰ خاورمیانه و شمال آفریقا ۲۴.۱ گیگاوات ظرفیت بادی و خورشیدی داشته باشند.
به گزارش زیست آنلاین، انرژی خورشیدی به اندازه‌ای ارزان شده که حتی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که سرشار از ذخایر نفت خام هستند، به انگیزه فروش بیشتر سوخت‌های فسیلی و کنترل میزان آلایندگی کربن به منابع تجدیدپذیر روی آورده‌اند.
کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با داشتن ۳۰ درصد از ذخایر نفت جهان و همچنین برخورداری از پایین‌ترین هزینه تولید، احتمالا در سال‌های آینده به صادرات نفت به عنوان رکن اصلی رفاه‌شان متکی خواهند بود. اما بهبود فناوری خورشیدی به معنای آن است که بهره‌برداری از نور فراوان خورشید این منطقه به جای سوزاندن نفت و گاز طبیعی برای فعالیت نیروگاه‌های برق، مقرون به صرفه خواهد بود. این امر به آنها اجازه خواهد داد صادرات بیشتری داشته باشند و درآمد خود را بالا ببرند.
چرا کشورهای نفت‌خیز به انرژی تجدیدپذیر روی آورده‌اند؟
به گفته آدا پرنیسنی از شرکت مشاوره A.T. Kearney، استفاده از برق در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به طور متوسط از سال ۲۰۰۰ به میزان شش درصد در سال رشد کرده است که تحت تاثیر رشد جمعیت و رشد صنایع انرژی‌بر بوده است. دولت‌ها به دنبال راه‌های موثرتری برای برآورد این تقاضای رو به رشد هستند و افزایش توان مالی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، انرژی خورشیدی و بادی را بخش بزرگ‌تری از سبد انرژی منطقه می‌سازد.
طبق گزارش بلومبرگ نیو انرژی فاینانس، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۲۰ خاورمیانه و شمال آفریقا ۲۴.۱ گیگاوات ظرفیت بادی و خورشیدی داشته باشند که تقریبا شش برابر ۴.۲ گیگاواتی است که تا سال گذشته نصب شده بود. این میزان ظرفیت مستلزم ۲۷.۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است.
ریسک اینکه قیمت‌های نفت کاهش پیدا کند، به فشار بر تولیدکنندگان خلیج فارس برای حداکثر کردن درآمدشان از طریق صادرات بیشتر نفت به جای مصرف آن افزوده است. استفاده عربستان سعودی از برق و همچنین آب تصفیه شده به اندازه‌ای بالا است که این کشور برای تامین نیمی از تقاضای آب و برق داخلی نفت مصرف می‌کند. اگر این کشور تقاضا را محدود نکرده یا در منابع انرژی جایگزین سرمایه‌گذاری نکند، نیازهای داخلی ممکن است عمده تولید هیدروکربن این کشور در ظرف ۱۰ تا ۲۰ سال آینده جذب کند.
رویکرد به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر از سوی شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس به متنوع کردن اقتصادهای آنها نیز کمک خواهد کرد. عربستان سعودی تحت برنامه استراتژیک افق ۲۰۳۰ که شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، اعتبار خود را روی آن گرو گذاشته، به دنبال محدود کردن وابستگی خود به صادرات نفت است.
کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس چه برنامه‌هایی برای انرژی‌های تجدیدپذیر دارند؟
کشورهای شورای همکاری خلیج فارس اقداماتی را برای بهره‌برداری از منابع سبز انرژی در پیش گرفته‌اند که به این شرح است.
عربستان سعودی: بزرگترین صادرکننده نفت جهان قصد دارد تا سال ۲۰۲۰ حدود ۳.۴۵ گیگاوات نیروگاه خورشیدی و بادی احداث کند. این کشور تا سال ۲۰۲۳ قادر خواهد بود ۹.۵ گیگاوات یا حدود ۱۰ درصد از ظرفیت تولید نیروی خود را از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کند. وزارت انرژی عربستان سعودی ۳۰ تا ۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر را ظرف شش سال آینده هدف گرفته است.
امارات متحده عربی: امارات متحده عربی قصد دارد تا سال ۲۰۵۰ سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی خود را به حدود ۴۴ درصد افزایش دهد در حالیکه گاز، زغال سنگ و انرژی هسته‌ای باقی این سبد را تشکیل خواهد داد. این کشور ۶۰۰ میلیارد درهم (۱۶۳ میلیارد دلار) برای متنوع کردن تامین انرژی خود اختصاص داده است. امیرنشین دبی در مارس فاز دوم پروژه‌ای که گفته می‌شود بزرگترین پارک خورشیدی جهان تا سال ۲۰۳۰ خواهد بود را تکمیل کرد.
کویت: وزارت برق و آب کویت سه برابر شدن تقاضای داخلی برای انرژی تا سال ۲۰۳۰ را پیش بینی کرده و تولید ۱۵ درصد از برق خود از طریق انرژی بادی و خورشیدی تا آن زمان را هدف گرفته است.
قطر: بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی مایع جهان قصد دارد ۱.۸ گیگاوات یا ۱۶ درصد از تولید نیروی خود را تا سال ۲۰۲۰ از انرژی خورشیدی تامین کند و این ظرفیت را تا سال ۲۰۳۰ به ۱۰ گیگاوات افزایش دهد. این کشور در حال حاضر پروژه‌های خورشیدی در مقیاس تولید برق ندارد.
بحرین: کوچکترین کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس بایستی ظرفیت تولید نیرو را شش درصد در سال افزایش دهد تا بتواند از عهده تامین تقاضای رو به رشد بربیاید. بحرین سهم پنج درصدی انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق این کشور تا سال ۲۰۲۰ را هدف گرفته است.
عمان: عمان پروژه‌های خورشیدی متعددی در دست اجرا دارد که شامل برنامه تشویق استفاده از پنل‌های خورشیدی سقفی است. شرکت آمریکایی گلاس پوینت سولار یک تاسیسات حرارتی-خورشیدی یک گیگاواتی برای تبدیل آب به بخار به منظور تزریق به میادین نفتی برای افزایش برداشت نفت احداث می‌کند.
چرا رقابت منطقه‌ای برای ارزان‌ترین انرژی‌های تجدیدپذیر وجود دارد؟
عربستان سعودی ارزان‌ترین پیشنهاد جهان برای تامین انرژی خورشیدی را دریافت کرده است. شرکت برق فرانسه و مصدر ابوظبی برای فراهم کردن برق از یک نیروگاه فتو ولتائیک ۳۰۰ مگاواتی به قیمت ۱.۷۹ سنت برای هر کیلووات ساعت پیشنهاد مشترک داده‌اند. اگر این پیشنهاد پذیرفته شود، رکورد ارزان قبلی که ۲.۴۲ سنت برای هر کیلووات ساعت بود و در ماه مارس در ابوظبی ثبت شد، شکسته خواهد شد. پیشنهاد ابوظبی به نوبه خود رکورد قبلی متعلق به دبی را شکسته بود که در ماه مه سال ۲۰۱۶ برای نیروی خورشیدی به قیمت ۲.۹۹ سنت برای هر کیلووات ساعت ثبت شده بود. این نرخ‌ها ممکن است هزینه کامل تامین نیرو در فصل پیک تقاضا در تابستان را پوشش ندهند، اما منعکس کننده بهبود در فناوری هستند که به صرفه جویی در هزینه بهتر در سطح جهانی منجر می‌شود.
رقابت در میان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس برای تامین قراردادهای ارزان برای نیروی خورشیدی ممکن است تامین کنندگان را برای دادن پیشنهادهای ارزان قیمت تحت فشار قرار دهد. در عربستان سعودی شرکت‌ها به دنبال انرژی خورشیدی به عنوان راهی برای تامین انرژی ارزان در برابر ریسک افزایش قیمت‌های برق هستند زیرا بیم آن می‌رود که در راستای اصلاحات اقتصادی برنامه‌ریزی شده، یارانه‌های انرژی از سوی دولت قطع شود.
کشورهای خاورمیانه‌ای واردکننده نفت چه برنامه‌ای دارند؟
کشورهای واردکننده نفت نیز در خاورمیانه به دنبال انرژی‌های تجدیدپذیر هستند تا هزینه واردات سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند. مصر که پرجمعیت‌ترین کشور عربی است قصد دارد ۲۰ درصد از برق خود را تا سال ۲۰۲۲ از محل انرژی‌های تجدیدپذیر تولید کند و فراهم کردن ۱۲ درصد نیروی بادی، ۵.۸ درصد هیدروپاور و ۲.۲ درصد نیروی خورشیدی را هدف گرفته است. صنعت خورشیدی مصر به تنهایی ۱.۸ میلیارد دلار سرمایه گذاری را جذب کرده است. اردن در صدد افزایش ظرفیت تجدیدپذیر خود به میزان پنج برابر در سه سال آینده است. مراکش قصد دارد ۴۲ درصد انرژی از منابع تجدیدپذیر تا سال ۲۰۲۰ تولید کند که عمده آن نیروی بادی خواهد بود و تا سال ۲۰۳۰ این میزان به ۵۲ درصد خواهد رسید.