آنچه که از ایمنی موتورخانه‌ها در فصل سرما باید بدانیم

امروزه ایجاد ایمنی در موتورخانه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر نکات ایمنی در آنها رعایت نشود به علت کارکرد با گاز طبیعی همواره خطراتی مانند انفجار، نشت گاز شهری، نشت گاز مونواکسید کربن و به خطر افتادن جان ساکنین این ساختمان‌ها وجود دارد.

بهروز وحیدی کارشناس ایمنی  درباره ایمنی موتورخانه‌ها و خطر نشت گازها، گفت:‌ گاز یکی از حالت‌های ماده است، که گاهی وجودش باعث وقوع حادثه شده و مخاطراتی را در پی خواهد داشت. این حوادث از قیبل حریق، انفجار، مسمومیت با مونوکسید کربن و… هستند.

وی  گفت: موتورخانه یکی از فضاهایی است که احتمال نشت گاز از آن وجود دارد؛ به همین دلیل باید نسبت به ایمنی آن و بررسی و بازبینی تاسیسات آن توجه کنیم.

وی ادامه داد: به دلیل وجود تاسیسات امکان نشت گازهای متفاوتی از موتورخانه‌ها وجود دارد. بر همین اساس توصیه می‌شود که در این مکان‌ها از دتکتورهای گاز استفاده شود تا نشتی‌های احتمالی شناسایی و تشخیص داده شود.

وحیدی با اشاره به احتمال وقوع انفجار و حریق در پی نشت برخی گازهای شهری از جمله متان وجود دارد، افزود: وقوع انفجار یا حریق گاز، به چند عامل گاز، اکسیژن و گرما نیاز دارد. زمانی که درصدی از اکسیژن و درصدی از گاز با یکدیگر ترکیب می‌شوند، عامل احتراق ایجاد می‌شود. هر گاز در بازه‌ای آتش‌ می‌گیرد. به عنوان مثال، گاز متان یا شهری در بازه ۵ LEL و ۱۵ UEL دچار حریق می‌شود. یعنی این گاز زمانی می‌سوزد که پنج درصد حجمی گاز در فضا وجود داشته باشد و با ۹۵ درصد از هوا ترکیب شود؛ این ترکیب تا جایی ادامه پیدا می‌کند که ۱۵ درصد حجمی گاز با ۸۵ درصد حجمی هوا ترکیب شود؛ اگر چهار درصد حجمی گاز و ۹۶ درصد حجمی هوا داشته باشیم، به علت کمبود حجم گاز حریق اتفاق نمی‌افتد.

وحیدی تاکید کرد: دتکتورها، در صورت افزایش میزان گاز هشدار می‌دهند تا از وقوع حوادثی از جمله حریق، انفجار، مسمومیت با مونوکسید کربن و… جلوگیری شود.

وی افزود:‌ زمانی که در موتورخانه‌ها دتکتور نصب می‌شود، با سنسورهای خاص وجود گازها را در فضا تشخیص می‌دهد. دتکتور ها کمترین درصد حجمی گاز را شناسایی می‌کنند. این دتکتورها سریعا گاز را احساس کرده و به ما هشدار می‌دهند. با اخطاری که دتکتور اعلام می‌کند می‌توان از وقوع حریق یا انفجار و حتی در مواردی که گاز مونوکسید کربن منتشر می‌شود از مرگ خاموش جلوگیری کرد.

به گفته این کارشناس ایمنی، یکی از تاکیدات کارشناسان ایمنی در خصوص نصب دتکتورهای مخصوص اعلام گاز در موتورخانه‌هاست.

وی تاکید کرد: موتورخانه‌ها با توجه به بار حرارتی که پس از آغاز فصل سرما به آن‌ها وارد می‌شود، باید بازبینی و سرویس سالانه شوند. باید توجه داشت که خرابی تاسیسات ممکن است موجب شود که شعله‌ها ناقص سوزی داشته باشد. پس باید تعمیراتی انجام شود که امن‌ترین شعله با کامل‌ترین سوخت ایجاد شود. باید تعمیرات اساسی برای موتورخانه‌ها در نظر گرفت تا ریسک خطر آن کاهش پیدا کند.

وحیدی با بیان اینکه موتورخانه یکی از مکان‌هایی است که ریسک وقوع انفجار یا حریق آن وجود دارد، گفت: به همین دلیل حتما باید کپسول‌های اطفاء حریق در محدوده موتورخانه نصب شود. همچنین باید راه‌های فرار، نقشه تخلیه اضطراری و… نیز به خصوص در ساختمان‌های تجمعی برنامه‌ریزی شود. باید این دسته از ساختمان‌های تجمعی برنامه اضطراری داشته باشند.

این کارشناس ایمنی در ادامه نیز با اشاره به خطر نشت گاز  مونوکسید کربن و مرگ خاموش گفت: مونوکسید کربن یکی دیگر از گازهایی است که انتشار آن در محیط، جان افراد را به خطر می‌اندازد. بر همین اساس باید اقداماتی را در راستای کاهش ریسک نشت این گاز انجام داد. با آغاز فصل سرما باید دودکش‌ها را نیز مورد بررسی قرار داد. زمانی که فصل سرما می‌رسد و گرمایش بیش از پیش انجام می‌شود، دودکش‌ها نیز از وسایلی هستند که باید مورد بازبینی قرار گیرند.

وی ادامه داد:‌ حتما باید از دودکش‌های استاندارد استفاده شود. متاسفانه گاهی شاهد بودیم که استفاده از دودکش‌های غیر استاندارد موجب وقوع حادثه شده و جان شهروندان را به خطر انداخته است. مسیر دودکش‌ها را هم حتما باید چک کرد و بالای آن یک کلاهک H نصب کرد تا زمانی که باد می‌وزد و بارندگی اتفاق می‌افتد وارد دودکش‌ها نشود. ضمن اینکه ارتفاع دودکش‌ها باید یک متر از آخرین سقف ساختمان بالاتر باشد. یعنی اگر روی پشت بام اتاقکی واقع شده است، ارتفاع دودکش باید یک متر بالاتر از سطح سقف اتاقک باشد. در این شرایط گردش هوا به درستی اتفاق می‌افتد.

وحیدی با اشاره به ضرورت نصب دتکتورهای مونوکسید کربن نیز اظهار کرد: نصب دتکتورهای مونوکسید کربن در موتورخانه‌ها، به خصوص در ساختمان‌های تجمعی، حیاتی محسوب می‌شود. نصب این دتکتورها با اعلام هشدار و پیشگیری از انتشار گاز، می‌تواند از مرگ حتمی جلوگیری کند. اگر برای خانواده‌ای مقدور باشد، نصب دتکتور در مجاورت بخاری‌ها هم توصیه می‌شود و می تواند تاثیر چشمگیری بر کاهش این دسته از حوادث داشته باشد.

این کارشناس ایمنی افزود:‌ مغز انسان تمایل بیشتری به مونوکسید کربن دارد و برایش ۳۰۰ برابر دوست داشتنی‌تر از اکسیژن است و فرد بدون اینکه متوجه شود از حال می‌رود. مغز این گاز را دوست دارد و اگر در مکانی هم اکسیژن و هم مونوکسید کربن وجود داشته باشد، مغز فرمان جذب مونوکسید را زودتر از اکسیژن صادر می‌کند. مرگ خاموش به همین شکل اتفاق می‌افتد.

وی گفت: بعضی هم شعله‌هایی را روشن کرده و می‌خوابند که این به هیچ عنوان توصیه ما نیست. فقط برای گرمایش خانه باید از شوفاژ یا بخاری که استاندارد باشد، استفاده کرد.