وزارت راه و شهرسازی در نوبت جدایی

تاسیسات نیوز – صدیقه بهزادپور: بحث درباره تفکیک وزارت راه و شهرسازی در مجلس  با قید یک فوریت مورد بررسی قرار گرفت. برخی از نمایندگان ضمن مخالفت با این امر، این فرآیند را اقدامی در مسیر حرکت به عقب می دانستند، اما در  مقابل موافقان نیز بر این اعتقاد بودند که اساسا ادغام دو وزارت راه و مسکن در گذشته کار اشتباهی بوده و باید به مسیر درست برگردیم. کارشناسان بر این باور هستند که وزارت راه و شهرسازی گستره ای از حوزه های متنوع با موضوعات مختلف است که سهم عمده ای در اقتصاد کشور برعهده دارد، این مسئله به ویژه در بخش مسکن حائز اهمیت بیشتری است و نیاز به تمرکز افزونتری دارد، لذا باید ضمن بررسی های دقیق و کارشناسی شده، پیش از اجرای آن با رعایت تمام جوانب و جلوگیری از تحمیل هزینه های احتمالی بیشتر نسبت به انجام آن تصمیم نهایی را گرفت.

وزارت راه و شهرسازی یکی از وزارتخانه‌های کلیدی در ایران است که وظیفه سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت بر حوزه‌های زیرساختی نظیر حمل‌ونقل، مسکن و شهرسازی را بر عهده دارد. در سال‌های اخیرمرتباً بحث تفکیک این وزارتخانه به دو وزارتخانه مستقل (وزارت راه و وزارت مسکن و شهرسازی) مطرح شده است. برخی از کارشناسان با توجه به گستردگی وظایف وزارت راه و شهرسازی و متنوع بودن حوزه های تحت پوشش آن  شامل حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی، دریایی، مسکن و شهرسازی معتقدند مدیریت مطلوب بر این حوزه های نیازمند تفکیک آن به دو بخش است، اما گروهی نیز بر این باور هستند که جداسازی وزارت راه و شهرسازی در شرایط کنونی باعث هزینه تراشی های بیشتر و تعدد در تصمیم گیری در موضوعات مرتبط به هم خواهد شد.

تمرکز بر تخصص

کارشناسان معتقدند؛ تفکیک وزارت راه و شهرسازی می‌تواند به ایجاد دو وزارتخانه مستقل منجر شود که هر یک بر اساس تخصص‌های خود به مسائل مربوط به راه و شهرسازی بپردازند، این امر می‌تواند به بهبود کیفیت تصمیم‌گیری و اجرای پروژه‌ها کمک کند و در نتیجه با تفکیک این وزارتخانه، هر وزارتخانه می‌تواند به صورت مستقل و با تمرکز بیشتری بر روی پروژه‌های خود فعالیت کند، این موضوع می‌تواند به تسریع در روند اجرای پروژه‌ها و کاهش زمان‌های تأخیر کمک کند. بعلاوه جداسازی وزارتخانه مذکور به برنامه‌ریزی و مدیریت بهتری در حوزه‌های مختلف منجر خواهد شد و این مهم  با توجه به چالش‌های موجود در حوزه مسکن و راه، این تفکیک می‌تواند به توسعه پایدار و متوازن‌تر کمک کند. گروهی از کارشناسان نیز معتقدند؛  با ایجاد وزارتخانه‌های مستقل، امکان جذب سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و خارجی در هر یک از حوزه‌های مسکن و راه افزایش می‌یابد، این موضوع می‌تواند به بهبود زیرساخت‌ها و پروژه‌های مسکن کمک کند. به گفته گروهی از صاحبنظران؛ با توجه به بحران مسکن در ایران و ضرورت توسعه سیاست‌های ویژه در این حوزه، تفکیک وزارتخانه می‌تواند به تقویت برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های مرتبط با مسکن کمک کند.

معایب احتمالی

از سوی دیگر برخی از مخالفان اجرای این طرح نیز بر این اعتقاد هستند که؛  تفکیک وزارتخانه‌ها ممکن است به افزایش هزینه‌های اجرایی و اداری منجر شود، در حقیقت  ایجاد دو وزارتخانه جدید نیازمند منابع مالی و انسانی بیشتری است که می‌تواند فشار بیشتری بر بودجه دولت وارد کند، همانگونه که پیش از این نیز این احتمال در باره جدایی تفکیک وزارت بازرگانی و صمت گفته شده بود.  همچنین یکی از چالش‌های اصلی تفکیک، احتمال عدم هماهنگی بین دو وزارتخانه جدید است، این موضوع می‌تواند به بروز مشکلاتی در اجرای پروژه‌ها و برنامه‌ریزی‌های مشترک منجر شود یا شاید  در مراحل ابتدایی تفکیک، ممکن است پروژه‌ها با تأخیر مواجه شوند. تغییرات ساختاری و اداری می‌تواند زمان‌بر باشد و این موضوع ممکن است بر روند اجرای پروژه‌ها تأثیر منفی بگذارد.

موفقیت مشروط

با توجه به مزایا و معایب مطرح شده، تأثیر تفکیک وزارت راه و شهرسازی بر پروژه‌های مسکن و راه به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر این تفکیک به درستی مدیریت شود و برنامه‌ریزی‌های لازم برای هماهنگی بین دو وزارتخانه انجام گیرد، می‌تواند به پیشرفت پروژه‌ها و بهبود کیفیت خدمات منجر شود. از سوی دیگر، اگر تفکیک به صورت نامناسب و بدون برنامه‌ریزی کافی انجام شود، ممکن است به بروز مشکلاتی در اجرای پروژه‌ها و کاهش کیفیت خدمات منجر شود. بنابراین، موفقیت این اقدام به مدیریت صحیح و هماهنگی بین دو وزارتخانه جدید بستگی دارد. قطعاً  برای بهره‌برداری بهینه از این اقدام، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت مؤثر وجود دارد که البته باید حتماً هدف اصلی یعنی؛  بهبود کیفیت زندگی شهروندان و توسعه پایدار زیرساخت‌ها باشد.