نمی توان با روش های گذشته، آینده آب را مدیریت کرد

به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، سروش طالبی در نشست تخصصی «نظام تخصیص آب، تحولات مورد نظر و اصلاحات مورد نیاز» در سومین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذاری با اشاره به اینکه باید در ابتدا توضیحی در ارتباط با بازتخصیص آب داشته باشیم، گفت: در صورت بسته شدن حوضه آبی به دلیل عدم تأمین همه تقاضاهای آب موجود ناشی از افزایش مصارف نسبت به منابع در دسترس، می‌توانیم شاهد بازتخصیص آب باشیم. به عبارتی دیگر بازتخصیص آب به معنای جابجایی حقوق آب از مصارف گذشته برای تأمین نیازهای جدید در شرایط بسته شدن حوضه آبی است. به طور مثال جابجایی آ ب از مصرف کشاورزی برای تأمین آب مورد نیاز صنعت.

وی با اشاره به اینکه بازتخصیص آب به صورت داوطلبانه در قالب بازار آب یا روش‌های مذاکره‌ای انجام می‌شود، ادامه داد: روش غیرداوطلبانه بازتخصیص آب نیز به صورت رسمی، اداری و تصاحب آب انجام می‌شود.

تخصیص آب برعهده دولت است

به گفته این کارشناس حوزه آب، طبق ماده ۲۱ قانون توزیع عادلانه آب، تخصیص آب و اجازه بهره برداری از منابع عمومی آب برای مصارف شرب، کشاورزی، صنعت و سایر موارد منحصراً در اختیار وزارت نیرو است. از سویی دیگر بر اساس ماده ۱ همین قانون منابع آب از مشتراکات است و مسؤولیت حفظ، اجاززه و نظارت به بهره برداری از آب ببه دولت محول می‌شود.

طالبی اظهار داشت: بازتخصیص خاموش به بازتخصیص آبی گفته می‌شود که جابجایی حقوق آب به صوت تدریجی و بدون آگاهی کامل حقابه داران و در فضایی مبهم گفته می‌شود. در نتیجه بازتخصیص خاموش آب شاهد کاهش ظرفیت پایدارسازی، مدیریت آب تضعیف حقوق آب، هرج و مرج در بهره برداری و … هستیم.

وی بی میلی بهره برداران آب و دیگر ذی نفعان به بازتخصیص آب را از جمله چالش‌های حرکت در مسیر بازتخصیص پایدار آب دانست و افزود: یکی دیگر از این چالش‌ها بی رغبتی دولت به بازتخصیص آب است. از سویی دیگر شاهد عدم پشتیبانی نظام قضائی برای پشتیبانی حقوق عامه و بهره بردار در حوزه بازتخصیص پایدار آب هستیم.

بازتخصیص آب همراه با جابجایی حقآبه

در ادامه این نشست تخصصی، صدیقه ترابی، مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا وزارت نیرو درباره بازتخصیص آب گفت: بازتخصیص فرآیندی است که می‌تواند مستلزم جابجایی حقابه های مصرفی از یک منطقه یا بخش آب بر به بخش دیگر باشد. یا می‌توان آن را فرآیند کاهش مجموع استفاده مصرفی دانست به گونه‌ای که سهم آب بیشتری به محیط زیست تخصیص می‌یابد.

وی افزود: بحث بازتخصیص آب در حوضه‌هایی که قبلاً تخصیص یافته اند (در قالب بازنگری تخصیص) و به ویژه در حوضه‌های بیش تخصیص یافته (در قالب جابجایی تخصیص) تعریف می‌شود.

راهی جز اصلاح الگوی حکمرانی نداریم

عباسقلی جهانی، کارشناس حوزه آب در ادامه این نشست تخصصی در رابطه با الگوی حکمرانی و نظام تخصیص آب اظهار داشت: هدف اصلی از حکمرانی خوب در آب، دست یافتن به امنیت آبی است. البته دسترسی پایدار کلیه آحاد جامعه و اکوسیستم‌های آبی به به آب مورد نیاز با رعایت چهار شرط مقدار صحیح، کیفیت صحیح، زمان صحیح با قیمت صحیح امکانپذیر است.

وی افزود: در صورتی که شرایط کنونی در بخش مدیریت آب در آینده ادامه داشته باشد شاهد بروز مهاجرت‌های کلان و تشدید مشکلات حاشیه نشینی و اشتغال می‌شود. از سویی دیگر شاهد تشدید شرایط بحرانی به دلیل وقوع پدیده تغییر اقلیم هستیم.

به گفته جهانی، تعمیق مشکلات مربوط به پایداری محیط زیست و تشدید و تسری تنش‌های اجتمماعی در سراسر کشور و همچنین تشدید تعارض رشد اقتصادی در مقابل ظرفیت‌های آبی از جمله پیامدهای ادامه روند کنونی شرایط مدیریت آب است.

این کارشناس حوزه آب ادامه داد: دیگر نمی‌توان با تکیه بر روش‌های گذشته آینده مدیریت آب را رقم زد و راهی جز ایجاد تغییر و اصلاح در الگوی حکمرانی آب وجود ندارد.