نفت زیر 50 دلار برندگان و بازندگان
به گزارش تاسیسات نیوز، قیمت هر بشکه نفت برنت در روزهای اخیر به کمتر از 50 دلار یا 33 پوند سقوط کرده است که این قیمت کمتر از نصف قیمت هر بشکه نفت در ژوئن سال 2014 است که 115 دلار بود. قیمت روزهای اخیر هر بشکه نفت مطابق پیش‌بینی ماه دسامبر سال گذشته کارشناسان بانک آمریکا است که پیش‌بینی کرده بودند قیمت هر بشکه نفت به کمتر از 50 دلار خواهد رسید. اما سوال اساسی این است که کاهش قیمت نفت چه برندگان و چه بازندگانی را به دنبال خواهد داشت و آیا تمامی تاثیرات کاهش قیمت نفت فقط تاثیرات اقتصادی است یا تاثیرات دیگری را نیز به دنبال خواهد داشت؟ برندگان کاهش قیمت نفت عبارتند از:
1- مصرف‌کنندگان: با کاهش شدید قیمت نفت، قیمت هر لیتر بنزین در بریتانیا به حدود 1 پوند کاهش یافته است، در صورتی‌که این نرخ تا 1.18 پوند برای هر لیتر بنزین در ماه دسامیر 2014 رسیده بود، این کاهش نرخ موجب شده است مصرف‌کنندگان از نظر روانی احساس کنند سایر صورت‌حساب‌های مصرف انرژی آنها نیز از قبیل قبوض برق و گاز نیز کاهش خواهد یافت بنابراین کاهش نرخ نفت موجب شده تا مصرف‌کنندگان این محصول و محصولات وابسته به آن بزرگ‌ترین برندگان نامیده شوند.
2- سیاست‌مداران: بسیاری از گروه‌های سیاسی کشورها که در حال حاضر در راس حکومت هستند و به نوعی رقابت سیاسی را به رقبایشان باخته‌اند یا در پی این هستند تا برگ برنده‌ای در مقابل رقبایشان به مردم نشان دهند دومین گروه برندگان کاهش قیمت نفت به‌شمار می‌روند. به‌عنوان مثال در بریتانیا محافظه‌کاران که هم اکنون با کمک لیبرال دموکرات‌ها توانسته‌اند حداکثر کرسی‌ها را در پارلمان به‌دست آورده و دیوید کامرون را به نخست‌وزیری برگزینند، امید دارند تا با کاهش هزینه‌های مصرف انرژی نزد مردم بریتانیا وجهه خوبی برای خود به‌وجود آورده تا در انتخابات سال جاری پارلمان نه تنها گوی سبقت را از رقیب دیرینه خود حزب کارگر ربوده که حتی با بیرون کردن لیبرال دموکرات‌ها به رهبری نیک‌کلگ از صحنه رقابت بتوانند دولت بعدی را بدون ائتلاف با گروه‌های سیاسی دیگر و تشکیل کابینه کاملا محافظه کار تشکیل دهند. و به این دلیل جرج ازبورن وزیر خزانه داری بریتانیا بیان کرده است که قیمت‌های پایین تر نفت حتی ممکن است لیبرال دموکرات‌ها را نیز در معرض خطر قرار دهد. حتی مشابه این مورد را نیز می‌توان در رفتار دولت فعلی ایالات متحده مشاهده کرد که در حال حاضر شکست خورده انتخابات مجلس سنا است. دولت اوباما امیدوار است با استفاده از قیمت پایین تر نفت و به تبع آن کاهش هزینه مصرف انرژی خانوارها توان رقابتی خود را افزایش دهد و با اقدام به فروش نفت سبک خود، در کنار عربستان در کاهش بیشتر قیمت نفت تاثیر گذارده تا با درآمد بیشتری که از این محل کسب می‌کند بودجه خود را بهبود داده و در امر رفاه مردم بیشتر خرج کند.
3- شرکت‌های هواپیمایی: قیمت‌های فعلی خطوط هواپیمایی ممکن است که کاهش یابند، چراکه این شرکت‌ها می‌توانند به‌خاطر کاهش قیمت نفت، سوخت ارزان‌تری را خریداری کرده و قیمت‌های خود را تا حدی اصلاح کنند، بنابراین به این جهت خطوط هواپیمایی با افزایش حجم مسافران مواجه شده و از آن جهت که کاهش قیمت پروازها مطمئنا به میزان کاهش قیمت نفت نخواهد بود لذا خطوط هواپیمایی با حاشیه سود بیشتری نسبت به سابق مواجه خواهند شد که نتیجه آن را در رشد قیمت سهام این شرکت‌ها می‌توان مشاهده کرد، به‌طور مثال سهام بریتیش ایرویز 7/1 درصد، رایان ایر 3/1درصد یا ایر لینگوس 1/1 درصد رشد را در روزهای اخیر داشته‌اند. ضمنا صنایع دیگری همچون صنایع سنگین، صنعت حمل‌ونقل، شرکت‌های شیمیایی و شرکت‌های هم‌خانواده با این شرکت‌ها نیز وضعیت مشابهی را با صنعت هواپیمایی خواهند داشت.
4- کشورهایی که تولید‌کننده نفت نیستند: اکثر کشورهای جهان تولید‌کننده نفت نیستند، بنابراین تمامی آنها جزو مشتاقان کاهش قیمت نفت برای بهبود وضعیت اقتصاد خود هستند. براساس تحقیق گروه مطالعات اقتصادی آکسفورد در میان کلیه کشورها فیلیپین بزرگ‌ترین منفعت را از کاهش قیمت نفت خواهد داشت، به‌طوری‌که کاهش قیمت نفت در سطح فعلی نرخ رشد اقتصادی این کشور را به‌طور به‌مقدار قابل توجهی، برای دو سال آتی، خواهد رساند. کشور دیگری که از کاهش قیمت نفت بیشترین سود را می‌برد چین است که اخیرا رشد اقتصادی آن آهنگ آهسته‌ای را داشته است.چین به‌عنوان دومین کشور وارد‌کننده نفت در جهان به ازای هر دلار کاهش در قیمت نفت می‌تواند 1/2 میلیارد دلار صرفه جویی کند. همچنین کاهش قیمت نفت می‌تواند به این کشور کمک کند تا با خرید سوخت‌های مرغوب‌تر و البته ارزان‌تر وضعیت شهرهای خود را از لحاظ آلودگی هوا و آلاینده‌ها بهبود بخشد.اما در این میان کاهش قیمت نفت تاثیر بسیار کمی را روی اقتصاد آمریکا خواهد گذاشت، چراکه آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین وارد‌کننده، تولید‌کننده و مصرف‌کننده است که تقلیل قیمت نفت بر هر دو طرف معادله این کشور تاثیر گذاشته و می‌تواند تاثیر مثبت قلیلی را روی اقتصاد این کشور داشته باشد اما همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، ایالات متحده با فروش نفت خود در بازار فعلی نه تنها درآمدهای خود را افزایش می‌دهد بلکه قیمت تمام شده تولیدات خود را هر چه بیشترکاهش داده تا بتواند در تجارت جهانی موفق‌تر بوده و به افزایش ارزش دلار در مقابل سایر ارزها کمک کند که سقوط ارزش یورو در مقابل دلار در روزهای اخیر شاهدی بر این مدعا است.
بازندگان کاهش قیمت نفت عبارتند از:
1- شرکت‌های نفتی: البته بسیار شفاف است که کاهش قیمت نفت می‌تواند تاثیر منفی زیادی را روی شرکت‌های بزرگ نفتی داشته باشد، اما این شرکت‌های بزرگ همچون بریتیش پترولیوم و شل نیز از جانب دیگر می‌توانند به‌واسطه سرمایه‌گذاری کمتر در اکتشاف و استخراج نفت تاثیر معکوسی را روی کشورها و دولت‌ها بگذارند. منتها در نقطه مقابل شرکت‌های تولید‌کننده کوچک در سراسر دنیا و شرکت‌هایی که وابسته به صنایع نفتی هستند و آنها را پشتیبانی می‌کنند جزو مجموعه‌هایی هستند که بیشترین زیان را خواهند دید. در این بین شرکت‌های کوچک کانادایی، آمریکایی و برزیلی بیشترین لطمه و صدمه را خواهند دید.
2- روسیه: نفت و گاز در مجموع دو سوم صادرات روسیه را به خود اختصاص می‌دهند و بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول کشور روسیه تنها با قیمت نفت به میزان هر بشکه 105 دلار می‌تواند بودجه خود را در حالت توازن نگه دارد. بانک مرکزی روسیه در ماه دسامبر گزارش کرد که اقتصاد این کشور، با نرخ متوسط 60 دلار برای هر بشکه، شاهد 5/4 درصد جمع رکود کمتر برای هر بشکه نفت لحاظ شود در این صورت درصد مورد اشاره افزایش خواهد یافت.
روبل روسیه، به‌رغم تمام تلاش‌هایی که بانک مرکزی این کشور انجام داد، در سال گذشته میلادی نیمی از ارزش خود را در مقابل دلار از دست داد که این خود منجر به این شده است که شرکت‌های روسی با رشد فزاینده بدهی‌های دلاری مواجه شده و انتظار عمومی بر این است که روبل روسیه در سال جدید میلادی نیز با کاهش ارزش بیشتری مواجه شود. در حال حاضر نرخ برابری یک دلار معادل 63 روبل روسیه است.
3- ایران: از آنجا که اقتصاد ایران سال‌های زیادی است که با تحریم‌های سنگین روبه‌رو است، وجود این وضعیت خود مقاومت اقتصادی را در کشور به‌وجود آورده است، بنابراین این خصیصه موجب شده است که براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، تنها 38 درصد از اقتصاد ایران وابسته به نفت باشد و بر اساس همین منبع، اقتصاد ایران در سال 2014 با توجه به کاهش قیمت نفت رشدی برابر 5/1 درصد را پس از دوسال رکود اقتصادی داشته است. همچنین به دلیل کاهش قیمت نفت، این شائبه پیش آمده است که آیا بروز این نا‌ملایمات اقتصادی و جنگ قیمتی نفت به‌صورتی پیش می‌روند که روی آینده مذاکرات هسته‌ای میان ایران وغرب تاثیر گذار باشند؟!
4- ونزوئلا: کلیه اهدافی که انقلاب سوسیالیستی ونزوئلا به‌دنبال آن بوده است، محقق نشده‌اند. در حال حاضر 96درصد از منابع ارزی این کشور از طریق فروش نفت تامین می‌شود و این کشور با نرخ تورم 64 درصدی مواجه است و به این خاطر بسیاری از شرکت‌های ونزوئلایی در حال تعطیل شدن هستند. کاهش قیمت نفت موجب شده است که اخیرا رئیس‌جمهور نیکولاس مادورو از چین دیدار کند تا درخصوص بدهی‌های ارزی ونزوئلا چاره اندیشی شود.
5- کشورهای عربی خلیج فارس: اگرچه عربستان سعودی اعلام کرده است که با کاهش میزان تولید نفت اوپک موافقت نخواهد کرد، اما جای هیچ شبهه‌ای نیست که با نرخ‌های کنونی نفت بسیاری از شرکت‌های آمریکایی و اروپایی فعال در حوزه نفتی کشورهای خلیج فارس نمی‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند؛ بنابراین در نهایت قیمت‌های ارزان‌تر نفت می‌تواند عربستان و هم‌پیمانان آن را در خلیج فارس مورد اذیت قرار دهد و آنها را نیز در دراز مدت دچار بحران کند.