حل بحران آب با پیشنهاد ایلان ماسک
تاسیسات نیوز: ایلان ماسک به‌تازگی در جریان برگزاری دهمین مجمع انجمن جهانی آب در کشور اندونزی، اعلام کرده است که از نظر او، مشکل کمبود جهانی آب شیرین به آسانی قابل حل است و پتانسیل بالایی برای رفع این مشکل وجود دارد.
از نظر ایلان ماسک، تبدیل آب اقیانوس به آب شیرین با استفاده از انرژی خورشیدی، گزینه‌ای منطقی برای رفع مشکل کمبود آب است.
آیا واقعاً مشکل کمبود جهانی آب را می‌توان حل نمود؟
به گزارش دیجیاتو، تغییرات اقلیمی در دهه‌های اخیر موجب شده‌است تا مشکل جهانی کمبود آب بسیار پررنگ‌تر از گذشته شود. اکنون ۲.۳ میلیارد نفر در کشور‌های تحت تنش آبی زندگی می‌کنند و حدود ۴ میلیارد نفر هم حداقل یک ماه از سال را با مشکلات مرتبط با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند.
هدف از برگزاری جلسات انجمن جهانی آب، ارائه راهکار‌ها و نظرات کارشناسان، سیاستمداران و فعالین این حوزه است که امسال در شهر بالی اندونزی صورت گرفت. رئیس‌جمهور اندونزی در طی این نشست به اهمیت پرداختن به پایداری منابع آبی اشاره کرد و حفظ کیفیت و دسترسی به چنین منابعی را با توجه به تغییرات اقلیمی و آسیب‌های محیط‌زیستی، دشوار دانست.
ایلان ماسک یکی از دعوت‌شدگان به مجمع انجمن جهانی آب بود که در طی یک جلسه پرسش و پاسخ و ارائه کوتاه، نظرات خود را بیان کند. البته هدف اصلی از سفر او، آگهی بخشی از قابلیت‌های سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک بوده است؛ اما او نظرات خود پیرامون سایر مسائل را هم با رسانه‌ها به اشتراک گذاشته‌است.
ظاهراً این میلیاردر دنیای فناوری نسبت به رفع مشکل جهانی کمبود آب بسیار خوشبین است و عقیده دارد که راه‌حل‌های مختلفی مبتنی بر فناوری‌های نوین وجود دارند که اکنون مقرون به‌صرفه به نظر می‌رسند و می‌توانند مشکل مذکور را رفع کنند. وی مطالعاتی که مشکل کمبود آب را غیرقابل حل می‌دانند، مضحک دانسته است و داده‌های آن‌ها را به‌دلیل استفاده از قیمت‌گذاری‌های گذشته، منسوخ شده می‌داند.
ماسک در ادامه سخنان خود اشاره کرده است که فرایند نمک‌زدایی از آب‌های شور با کاش هزینه چشمگیری مواجه بوده است و اکنون می‌توان از این روش برای دسترسی به آب شیرین باکیفیت استفاده نمود. همچنین پیشرفت‌های زیادی در زمینه بهبود عملکرد فرایند نمک‌زدایی انجام شده که استفاده از این مسیر را به بهترین گزینه فعلی تبدیل کرده است.
البته از نظر او، راه‌حل نهایی با توجه به موقعیت هر منطقه، متفاوت خواهد بود؛ اما در نهایت کاهش هزینه نمک‌زدایی موجب شده تا به گزینه منطقی برای تامین مصارف انسانی و حتی کشاورزی نوین (مانند کشت هیدروپونیک) تبدیل شود.
مصرف انرژی بالا یکی از فاکتور‌های محدودکننده تبدیل آب اقیانوس به آب شیرین است و ایلان ماسک فکر می‌کند که با استفاده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، می‌توان اقدام به تامین برق مورد نیاز برای فرایند نمک‌زدایی کرد. هزینه‌های مرتبط با تولید انرژی خورشیدی و ذخیره آن (مانند قیمت باتری‌ها) هم در سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده و فرایند‌های گفته شده را به‌صرفه کرده است.
گفته‌های ایلان ماسک تا چه به واقعیت نزدیک است؟
طبق داده‌های منتشر شده از سوی موسسه Renew Economy، هزینه انرژی خورشیدی در بازه بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ شاهد کاهش ۸۸ درصدی بوده است و اکنون در برخی کشور‌ها به گزینه‌ای ارزان‌تر از سوخت‌های فسیلی تبدیل شده‌است.
همین موضوع برای تولید آب شیرین از اقیانوس توسط فرایند نمک‌زدایی هم مطرح است؛ به‌طوری که عربستان سعودی در سال ۲۰۲۱ توانست رکورد جهانی بهره‌وری را بشکند و با مصرف تنها ۲.۲۷۱ کیلووات ساعت برق، ۵ هزار متر مکعب آب شیرین در روز با استفاده از فناوری اسمز معکوس تولید کند. همچنین با راه‌اندازی آب‌شیرین‌کن Sorek B در سال جاری انتظار می‌رود که قیمت هر متر مکعب آب نمک‌زدایی شده به رکورد ۰.۴۱ دلار برسد.
اما مشکل اصلی وقت نمایان می‌شود که به هزینه تاسیس کارخانه‌های نمک‌زدایی و آب‌شیرین‌کن بپردازیم. برای مثال برای ساخت و راه‌اندازی Sorek B حدود ۶۰۰ میلیون دلار هزینه در پی داشته است؛ رقمی که برای کشور‌های عربی با صندوق‌های توسعه ثروتمند، رقم چندانی به نظر نمی‌رسد.
اما باید توجه کنیم که بسیاری از کشور‌های تحت تنش آبی، از اقتصاد قدرتمندی برخوردار نیستند. برای مثال جمهوری دموکراتیک کنگو در آفریقا حدود ۱۰۵ میلیون نفر جمعیت دارد که ۵۴ درصد از آن‌ها با سختی دسترسی به آب مواجه هستند و ۶۴ درصد از جمعیت هم در فقر شدید زندگی می‌کنند. در نتیجه راندمان یا فناوری، موانع اصلی پیش‌رو نیستند؛ بلکه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، مشکل بسیار جدی‌تری به‌شمار می‌رود.