پژوهشگر ایرانی با بهرهگیری از هوش مصنوعی، دقت بازرسی خطوط برق را افزایش داد
به گزارش تاسیسات نیوز به نقل از روابطعمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، رساله دکتری شهرزاد فلاحتنژاد با عنوان «تشخیص اشیای کوچک در تصاویر پهپادی مبتنی بر فراتفکیکپذیری تصویری با نگاه کاربردی در صنعت برق»، با راهنمایی اعظم کرمی و مشاوره حسین نظامآبادیپور و با حمایت بنیاد ملی علم ایران انجام شده است.
فلاحتنژاد در توضیح اهمیت این پژوهش گفت: در صنعت برق و تأسیسات انتقال انرژی، خطوط انتقال و فوقتوزیع نقش حیاتی در رساندن جریان الکتریکی از نیروگاهها به مصرفکنندگان دارند. این خطوط در اثر عواملی مانند طوفان، یخبندان، صاعقه، یا برخورد پرندگان ممکن است دچار نقص یا اتصال کوتاه شوند؛ رخدادهایی که میتواند موجب قطع برق، خسارت اقتصادی و اختلال در شبکه تأسیسات شهری شود.
او افزود: در گذشته، بازرسی این خطوط بهصورت دستی و توسط کارشناسان انجام میشد. در روشهای سنتی بازدید صعودی، تکنسینها برای بررسی دکلها مجبور به قطع جریان برق بودند؛ اقدامی که نهتنها خطرناک و پرهزینه است، بلکه احتمال خطای انسانی را نیز افزایش میدهد.
به گفته وی، در سالهای اخیر استفاده از پهپادها و سامانههای هوشمند بازرسی تأسیسات برقی جایگزین روشهای سنتی شده است. با این حال، تحلیل دستی حجم بالای تصاویر ثبتشده همچنان زمانبر و مستعد خطاست. از اینرو، بهرهگیری از فناوری هوش مصنوعی و شبکههای یادگیری عمیق برای پردازش خودکار تصاویر پهپادی به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است.
فلاحتنژاد خاطرنشان کرد: «در این پژوهش برای تشخیص عیوب بسیار کوچک در خطوط انتقال برق مانند کسری پیچومهره، نقص اشپیل یا شلی اتصالات، از الگوریتمی مبتنی بر فراتفکیکپذیری تصویری استفاده شده است. این روش موجب افزایش وضوح مؤثر تصاویر و بهبود قابل توجه دقت در شناسایی اشیای کوچک شده است.»
او در پایان افزود: «الگوریتم طراحیشده شامل دو شبکه یادگیری عمیق است؛ یکی برای ارتقای تفکیکپذیری تصویر و دیگری برای تشخیص اشیای کوچک. این دو شبکه بهصورت سرتاسری (End-to-End) آموزش دیده و از بازخورد متقابل برای بهبود عملکرد استفاده میکنند. نتایج حاصل از این مدل، امکان شناسایی دقیق عیوب کوچک در خطوط برق چندین استان کشور را فراهم کرده و از بروز خاموشیها، آسیب به تأسیسات و خسارات اقتصادی سنگین جلوگیری کرده است.»
این پژوهش نمونهای موفق از کاربرد هوش مصنوعی در صنعت تأسیسات و انرژی کشور است که میتواند به توسعه سیستمهای هوشمند نگهداری و پایش زیرساختهای برق در سطح ملی منجر شود.