تاسیسات نیوز – صدیقه بهزادپور: پشه آئدس و تب دنگی با درد استخوان شکن چندی است که در صدر اخبار رسانه ها قرار گرفته و هشدارهای پیاپی حکایت از این دارد که احتمال دارد این بیماری نیز پس از چندی همچون کرونا تبدیل به اپیدمی در کشور شود. از نظر مردم روند شکل گیری این خبر و پیش روندگی این بیماری، تداعی کننده بیماری کرونا از روزهای نخست آن از شهر قم و به تدریج همه گیر شدن سریع آن در کشور است که در ابتدا به دلیل فقدان مدیریت بحران در قبال آن با مشکلات بسیاری در حوزه بهداشت و درمان و به تدریج درگیری با چالش های بخش معیشتی، آموزشی و … ایجاد کرد. از این رو به نظر می رسد برنامه ریزی صحیح بر اساس استانداردهای جهانی در حوزه بهداشت از سوی مسئولان به ویژه در شهرهای جنوبی که مرکز اصلی ایجاد و گسترش این بیماری اعلام شده اند ضرورتی انکارناپذیر است.
تهدیدات جدی گزش پشه آئدس
نیش پشه ای به نام آئدس و ابتلاء به تب دنگی، چندی است که پس از ابتلاء در سطح نسبتاً وسیع در امارات در شهرهای جنوبی کشور به ویژه هرمزگان، بوشهر و سپس استان گلستان و مازندران نیز رویت شده و باعث شایع شدن این بیماری در سطح کشور شده و بهداشت و سلامت عمومی را با تهدید روبرو کرده است. چرا که نیش پشه می تواند باعث انتقال بیماری هایی از جمله تب دنگی، چیکونگونیا و ویروس زیکا شود. اجتناب از نیش پشه برای پیشگیری از این بیماری ها بسیار مهم است. ویروس زیکا، اگرچه نادر است، اما در ایران از جمله در مناطق جنوبی گزارش شده است. زنان باردار به ویژه در برابر ویروس زیکا آسیب پذیر هستند، زیرا می تواند باعث نقص مادرزادی شود.بر اساس این گزارش، شهرهای جنوبی ایران به دلیل شرایط خاص آن و همجواری با کشورهای حاشیه خلیج فارس که محل اصلی پیدایش این بیماری بوده است، احتمال تکثیر این بیماری بیش از محل های دیگر وجود دارد از این رو افزاش آگاهی نسبت به این بیماری به ویژه درمناطق جنوبی ضرورتی انکارناپذیر است تا با افزایش آگاهی مردم منطقه جنوب کشور و اطلاع از خطرات مرتبط با بیماری های منتقله از طریق پشه احتمال انتقال و تاخیر در تشخیص و درمان را کند یا متوقف کرد. زیرساخت‌های مراقبت‌های بهداشتی ناکافی و جدی نگرفتن تهدیدی که حتی درصد آن کم باشد، میزان آمادگی منطقه در برابر بیماری های ناشناخته به ویژه پس از تجربه موردمشابه آن یعنی «کرونا»، را افزایش می دهد و سلامت و آرامش در بین مردم را بیشتر می کند.به گفته برخی از کارشناسان بهداشت و درمان، در برخی مناطق، زیرساخت‌های مراقبت‌های بهداشتی ممکن است برای رسیدگی به نیازهای شیوع بیماری‌های ناشی از پشه مجهز نباشد، که می‌تواند منجر به تاخیر در تشخیص و درمان شود.
اقدامات پیشگیری و کنترل
به گفته کارشناسان؛ برای کاهش خطر نیش پشه، در بیرون از منزل از پیراهن‌های آستین بلند، شلوارهای بلند و جوراب استفاده کنید. استفاده از دافع حشرات حاوی DEET، پیکاریدین یا روغن اکالیپتوس لیمو را روی پوست و لباس نیز می تواند به دفع حشرات کمک کند. همچنین مراقبت در دفع آب راکد در اطراف خانه و نقاط مختلف شهر می تواند اماکنی برای تکثیر و تخمک گذاری این حشرات را کاهش دهد. علاوه بر این استفاده از تهویه مطبوع راهکاری موثر برای کاهش مکان های پرورش پشه اعلام شده است که البته مانع از حضور پشه آندش و نیش زدن آن هم می شود. بر اساس اعلام نظر کارشناسان؛ ساعات اوج فعالیت پشه در سپیده دم و غروب است، بنابراین بهتر است ساعات خروج از منزل در این ساعات را کاهش داده یا خوددداری شود. با انجام این اقدامات پیشگیری و کنترل می توانید خطر ابتلا به بیماری های ناشی از پشه را کاهش دهید و از خود و اطر افیان در برابر این خطرات محافظت کنید.
اهمیت پیشگیری و ممانعت از تکثیر
دکتر حسین فرشیدی معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره وضعیت این پشه در کشور گفت: در حال حاضر در پنج استان شامل هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، گیلان و مازندران پشه آئدس صید شده و نوع پشه صید شده در شمال و جنوب با یکدیگر متفاوت است و پشه جنوب تهاجمی‌تر و بیماری‌زاتر است و شدت بیماری بیشتری دارد. تعداد زیادی از بیماران مبتلا به تب دنگی از کشورهای دیگر به ایران آمده‌اند. یکی از مسائل مهم جهت پیشگیری، جلوگیری از انتقال داخلی بود که متاسفانه این انتقال داخلی بالاخره صورت گرفت. مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار در انتقال بیماری و تب دنگی، محیط است که اجازه رشد، گزش، تولید مثل و انتقال بیماری را به پشه می‌دهد و اگر بتوانیم محیط را برای پشه ناسالم کنیم و اجازه تخم‌ریزی ندهیم، می‌توانیم گام خوبی در جهت کنترل بیماری برداریم. وی تاکید کرد: یکی از خصوصیات خاص پشه آئدس این است که تخم‌های آن خصوصیاتش را به نسل آینده منتقل می‌کنند. یعنی اگر پشه به سم مقاومت داشته یا حامل ویروس باشد به تخم پشه هم منتقل می‌شود و نسل بعدی هم این خصوصیات را دارا خواهد بود، لذا در مبارزه با پشه آئدس کار آسانی نخواهیم داشت و از الان باید به فکر بهسازی محیط و آموزش همگانی باشیم.
گزارش تکثیر آئدس و تب دنگی در بوشهر تا تیرماه
قاسم برجویی‌فرد معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان بوشهر درباره وضعیت انتقال این بیماری در استان بوشهر گفت: همه اقدامات مراقبتی برای مقابله با پشه ناقل بیماری دنگی در استان انجام شده است، مناطق آلوده به این پشه در استان بوشهر سم‌پاشی و نظام مراقبتی ویژه‌ای ایجاد شده تا قابلیت انتقال تب دنگی محلی وجود نداشته باشد، از آنجایی که لاستیک‌های مستعمل که آب راکد در آن وجود داشته باشد عامل رشد و تولید پشه آئدس است که شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و مردم نقش مهمی در از بین بردن این پشه با بهسازی محیط دارند. معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان بوشهر یکی از نگرانی‌ها در افزایش پشه آئدس را در بارندگی‌های فصل پاییز و زمستان پیش‌رو و افزایش محل‌های آب راکد دانست و گفت: تمهیدات لازم برای جلوگیری از رشد و گسترش پشه آئدس در این فصول اندیشیده می‌شود. به گفته وی تا کنون ۴ بیمار مبتلا به تب دنگی در استان بوشهر شناسایی شده که هر ۴ نفر سابقه سفر به کشور امارات متحده عربی را داشته‌اند. ۲ نفر از این بیماران مبتلا به تب دنگی درمان و از بیمارستان ترخیص شده‌اند و ۲ بیمار دیگر نیز به درخواست خودشان برای درمان به دیگر استان‌ها رفته و بهبود یافته‌اند. بیماران مبتلا به نوع خفیف این بیماری دچار ضعف، بی‌حالی و درد استخوان می‌شوند ولی بیماران تب دنگی نوع شدید دارای خون‌ریزی داخلی، خون‌ریزی لثه و بینی، درد عضلانی، سر درد و درد پشت حدقه چشم می‌شوند که تا کنون این موارد در استان بوشهر گزارش نشده است. معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان بوشهر با بیان این‌که اکنون ۳ شهرستان عسلویه، کنگان و دشتستان نسبت به آلودگی پشه آئدس نشان‌دار شده‌اند، اضافه کرد: بر اساس بررسی‌های انجام شده در یک نقطه در شهر برازجان پشه آئدس شناسایی شده و دیگر نقاط این شهرستان آلوده نیست.
