گفتگو با عضو هیئت مدیره نظام مهندسی تهران

عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران با بیان اینکه جداسازی نمای ساختمان از کلیت بنا و معماری صحیح نیست، گفت: چالش های موجود در زمینه نمای ساختمان، همان چالش های موجود در زمینه معماری است.

به گزارش پایگاه خبری تاسیسات نیوز، الهه رادمهر همچنین با ارزیابی مثبت از تحول در زمینه آموزش معماری، این تحول را زمینه ساز افزایش کیفیت فضا، معماری و همچنین نمای ساختمان ها حتی در شهرهای کوچک و نیز روستاها برشمرد.

مشروح مصاحبه با این کارشناس معماری به شرح زیر است:

چه چالش هایی در زمینه نمای ساختمان ها وجود دارد؟

در ابتدا لازم است مشخص شود که نمای ساختمان یک بخش جدا از خود ساختمان و درواقع جدا از کلیت معماری نیست. بنابراین جداسازی نمای ساختمان از کلیت بنا و معماری کار درستی نیست. چالش هایی که در زمینه نمای ساختمان وجود دارد، همان چالش هایی است که در زمینه معماری پیش رو داریم.

اینکه چگونه در عین حال که به روز و معاصر باشیم، هویت و اصالت خودمان را نیز حفظ کنیم؛ اینکه چگونه معماریمان و همچنین نمای آن با زمینه و محیط همساز و همگرا باشد؛ اینکه چگونه تعادلی بین تکنولوژی، صنعت و فناوری و نیز هویت و اصالت ایجاد کنیم؛ اینکه از یک سو پارادایم های زمانه را درخصوص معماری بشناسیم و از سوی دیگر در دام باز تولید و تقلید گرفتار نشویم؛ اینکه معماری و نمای آن را به مثابه میراث مشترک بشری و به عنوان یک اثر هنری منحصر به فرد تلقی کرده و در جهت تولید باکیفیت این اثر منحصربه فرد تلاش کنیم.

یکی از چالش های کنونی نمای ساختمان مربوط به عدم شناخت و توجه مالکان نسبت به هویت و اصالت نما است. این امر چه مسائلی ایجاد کرده و چه سازمان هایی در این خصوص می توانند روشنگری کنند؟

چالش مهم در این زمینه ارتقای دانش عمومی و سلیقه مردم در زمینه معماری است. راه حل این مسئله در آموزش عمومی معماری است. در اروپا یک فارغ التحصیل دوره متوسطه حداقل ۱۰۰۰ صفحه تاریخ هنر و معماری می خواند، لذا از این طریق با همه سبک ها، سیر تحول آنها، روش تفکر و بیان در هنر و معماری آشنا می شود و در این خصوص سلیقه عمومی مردم در باب هنر و معماری بالا است.

لذا باید از طریق آموزش عمومی معماری در دوره متوسطه، دانش عمومی و همچنین سلیقه هنری و معماری افراد ارتقا یابد. در این صورت طراحی و معماری به عنوان یک رشته حرفه ای و تخصصی تلقی شده و مردم به جای تحمیل سلایق شخصی و بعضا نادرست خود در طراحی ساختمان، ضمن درک مبانی هنری و معماری، به نظر و سلیقه طراح و معمار به عنوان فرد متخصص و حرفه ای احترام خواهند گذاشت.

آیا صرف هزینه برای نمای ساختمان هدررفت منابع محسوب می شود؟

نمای ساختمان معرف هویت ساختمان و بخشی از هویت شهر است. لذا صرف اعتبار درخصوص ایجاد یک نمای مناسب، زیبا و مقاوم نه تنها هزینه نیست، بلکه سرمایه گذاری محسوب می شود.

اگر از لحاظ رعایت ضوابط و مقررات فنی در طراحی نما، به زلزله کرمانشاه توجه کنیم، می بینیم که عدم رعایت ضوابط و مقررات فنی در ایجاد جداره های خارجی باعث شد تا علیرغم اینکه سازه ساختمان ها پابرجا مانده بود، لیکن بعضا جداره های نما کاملا تخریب شدند.

از لحاظ زیبایی شناسی، به شهرهای تاریخی و یا حتی معاصر نگاه کنید. جاذبه های گردشگری در شهرها در واقع ارزش افزوده تک تک بناهایی است که کنار هم قرار می گیرند و این شهرها را به موزه ای بزرگ از معماری تبدیل می کنند.

بنابراین صرف اعتبار چه به لحاظ فنی و اجرایی و چه به لحاظ زیبایی و ایجاد اثر منحصر به فرد، نه تنها هزینه محسوب نمی شود، بلکه به نوعی سرمایه گذاری نیز هست.

گفته می شود که تا چند سال پیش توجه به نمای ساختمان ها از سوی شهرداری، شورای شهر و حتی سازمان نظام مهندسی فاقد ارزش و اهمیت بود. در این رابطه چه نظری دارید؟

نمای ساختمان هرگز و هیچ زمان از سوی هیچ نهادی بی ارزش و کم اهمیت تلقی نمی شد. بلکه در چند سال گذشته، درواقع در چند دهه گذشته، شاهد تحول و توسعه بسیار خوبی در عرصه معماری بوده ایم که یکی از اثرات این توسعه، افزایش کیفیت معماری و توجه به عناصر آن ازجمله نمای ساختمان است.

در این راستا مقایسه کنید که تعداد دانشکده های معماری در ابتدای دهه شصت، به تعداد انگشتان یک دست هم نبود. در حالی که در اواخر دهه شصت با ورود دانشگاه آزاد اسلامی به آموزش معماری، علاوه بر تهران در اکثر مراکز استان ها مانند شیراز، تبریز، مشهد، همدان و اصفهان، گروه معماری تاسیس شد. یا به طور مثال به سیر تحول مسابقات معماری نگاه کنید که از دهه ۷۰ با مسابقه فرهنگستان های جمهوری اسلامی شروع شد و ادامه یافت.

همچنین تعداد مجلات معماری بخش خصوصی از اواخر دهه ۷۰ با نشر مجله معمار، روحی تازه به کالبد این حوزه دمیده شد و توسعه این حوزه از لحاظ کیفی و کمی تا به امروز نیز ادامه دارد. همچنین توجه کنید به کار باارزش معماری دیپلماتیک که از اوایل دهه ۸۰ شروع شد.

در این حوزه کار طراحی و ساخت سفارتخانه های جمهوری اسلامی در کشور های مختلف توسط معماران و طراحان پیشروی ایرانی صورت گرفت. تحولاتی از این دست در زمینه معماری قابل بیان است.

تحولات ذکر شده به خصوص تحول در زمینه آموزش معماری باعث شد تا طراحی ساختمان های متداول که تا چند دهه گذشته توسط مهندسان راه و ساختمان انجام می شد، امروز حتی در شهرهای کوچک و نیز روستاها توسط مهندسان معمار دارای صلاحیت طراحی شوند.

این مسئله به نظر من منجر به افزایش کیفیت فضا، معماری و همچنین نمای ساختمان شده است. لذا اساسا تغییر در چهره بناها و ازشمند شدن آنها رابطه مستقیمی با توسعه و ارتقای کیفیت در معماری دارد و نهادهای ذکر شده نیز متضمن تحقق بخشی از این کیفیت هستند و ورود آنها در این حوزه در جهت اعمال نظارت، رعایت ضوابط و مقررات مربوطه است.

طی چند سال اخیر تشکیل کمیته نما را در بهبود وضعیت نماها چطور ارزیابی می کنید؟

تشکیل کمیته نما در شهرداری ها در جهت انطباق ضوابط و معیارهای طرح های شهری و همچنین ایجاد هماهنگی نما ساختمان و تک بنا با مجاورین آن، نقش و جایگاه دارد و نقش آن بسیار مفید و موثر بوده است.

از آنجایی که نمای ساختمان ها و تک بناها درواقع سازنده و هویت بخش چهره شهر است، لذا از دریچه این دیدگاه، نمای ساختمان متعلق به همه شهروندان است. بنابراین نازیبایی آن درنهایت به آشفتگی بصری شهر می انجامد.

یا اینکه عدم رعایت ضوابط و مقررات فنی در طراحی و اجرای نمای ساختمان ها ممکن است خطرات جانی و مالی برای شهروندان به همراه داشته باشد. لذا کنترل جنبه های مختلف آن توسط شهرداری در قالب کمیته نما، مانند کنترل نقشه های فاز یک معماری، از وظایف ذاتی شهرداری است. لذا ارزیابی بنده از فرایند کنترل نما توسط شهرداری مثبت است.

یادآور می‌شود «همایش نما با محوریت مصالح و جزییات اجرایی» در تاریخ نهم تا یازدهم بهمن سال جاری در بوستان گفت‌وگو تهران برگزار خواهد شد.

موضوعاتی همچون آسیب‌شناسی نمای ساختمان از منظر جزئیات اجرایی، نگهداری نما، ضوابط نظارت در طراحی و ساخت نما، نقش‌نما در بهینه‌سازی مصرف انرژی و ضرورت‌های اجرایی نما به‌منظور رعایت ایمنی از محورهای این همایش است.

از اهداف برگزاری این همایش می‌توان به آسیب‌شناسی نمای ساختمان، معرفی مصالح ساختمانی نما که متناسب با الگوی بومی شهرها، مصالح ساختمانی استاندارد، معرفی نماهای برتر، روشنگری و توجیه مردم برای ایجاد مطالبه گری از سازندگان برای استفاده از نماهای الگو و معرفی نماهای الگو متناسب بافرهنگ شهرها اشاره کرد.