تاسیسات نیوز/ مهدی بستانچی رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران: صنعت تهویه مطبوع یکی از صنایع قدیمی و ریشه‌دار در کشور است. شرکت‌های بسیار زیادی در این صنعت فعالیت می‌کنند که چندین دهه سابقه و قدمت دارند. امروزه هم با وجود مسائل و مشکلات متعدد هنوز در این صنعت فعالیت کرده و محصولات قابل قبولی عرضه می‌کنند. بخش بزرگی از نیاز کشور امروزه از طریق تولیدات داخلی تامین می‌شود. امری که به اشتغال و عدم خروج ارز از کشور کمک بسیار زیادی کرده است. البته طبیعتاً صنعت تهویه مطبوع هم مثل سایر صنایع کشور مشکلات زیادی دارد. مشکلاتی که منجر به آن شده که دغدغه‌های فراوانی برای فعالان این حوزه به وجود بیاید. از موضوعات بسیار مهمی که وجود داشته و لازم است به آن اشاره شود، بحث رقابت‌پذیری در صنعت تهویه مطبوع است.
دسترسی مطلوب
صنعت تهویه مطبوع در ایران به لحاظ زیرساختی یعنی دسترسی به ماشین‌آلات تولید و دسترسی به مواد اولیه جایگاه خیلی خوبی به نسبت رقبای منطقه‌ای خود دارد. بخش قابل توجهی از مواد اولیه این صنعت در داخل کشور وجود دارد. دسترسی به محصولات مورد نظر این حوزه هم توسط شرکت‌های داخلی و اعضای همین انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع تولید می‌شود. بخش قابل توجهی از تجهیزات و ادوات سیستم‌های تهویه مطبوع در داخل کشور تولید می‌شود و خود تجهیزات هم تولید داخل داشته و عمق داخلی‌سازی در صنعت تهویه مطبوع، بسیار بالاست. به‌طوری که در بعضی از بخش‌ها، بالای ۸۰ درصد عمق داخلی‌سازی بر تجهیزات تهویه مطبوع وجود دارد. این موضوع باعث می‌شود که محصولات تولیدی داخلی از نظر قیمت محصولی رقابتی باشند و بتوانند با محصولات مشابه تولیدی در کشورهای همسایه رقابت کنند. گفتنی است که بازار اصلی رقابتی ما بازار تولیدی محصولات ترکیه است و شرکت‌های ایرانی به خوبی می‌توانند با محصولات ترکیه‌ای رقابت کنند.
جولان تولیدکننده‌نما
طبیعی است که به واسطه برخی مشکلات و به نوعی می‌توان گفت تحریم‌های داخلی و بین‌المللی، مصائب مختلفی در این صنعت بروز کرده است. یکی از مهم‌ترین آنها این است که ما در داخل اصولاً استانداردی برای این صنعت نداریم و محصولات با مشخصات فنی مختلف بعضاً توسط گروهی تولیدکننده‌نما که تولیدکننده واقعی نیستند تولید می‌شود. تولیدکننده‌نمایان متاسفانه وارد این صنعت شده‌اند و با کیفیت پایین بخشی از محصولات را تولید می‌کنند. ما می‌دانیم که این گروه از دو ناحیه به صنعت آسیب وارد می‌کنند، ابتدا اینکه وجهه صنعت را خراب می‌کنند، سپس اینکه به برند این محصول در بازار صادراتی آسیب می‌زنند. این موضوعی است که قاعدتاً از طریق سازمان‌های مرتبط باید مورد پیگیری قرار گیرد. به‌‌رغم اینکه فعالان این صنعت و اعضای انجمن تولیدکنندگان سیستم تهویه‌های مطبوع برای این موضوع اهمیت زیادی قائل‌اند، و بارها و بارها موضوع استاندارد را پیگیری کرده‌اند ولی هنوز راه به جایی نبرده است.
جای خالی انجمن
اخیراً شنیده‌ایم که کمیته‌ای برای تدوین استاندارد در این حوزه تشکیل شده است با این حال جای تعجب است که در این کمیته اعضای انجمن سیستم‌های مطبوع تهویه حضور ندارند. این موضوعی نگران‌کننده است. اعضا و تولیدکننده اصلی این صنعت در کمیته‌ای که برای تدوین استاندارد تشکیل شده، حضور ندارند. اصلاً دعوتی هم از آنها نشده است. متاسفاته در سنوات گذشته رویکردهایی مشابه را شاهد بودیم. شاهد بودیم که چطور در امور مختلف مربوط به این حوزه از خبرگان آن کمک نگرفته‌اند و در ادامه هم شاهد بودیم که اقداماتشان به چه نتایج اسفباری رسیده است. باید بگویم که صنعت خودرو امروز گرفتار چنین نگاه‌هایی در داخل کشور شده است که به وضعیت اسفبار رسیده و وضعیت تولیداتش همان است که می‌بینیم. امروز تولیدکنندگان صنعت تهویه به صورت جدی این مطالبه را دارند که برای تدوین استاندارد باید از ظرفیت انجمن تولیدگنندگان سیستم تهویه مطبوع استفاده بهینه شود تا اسم این صنعت و برند آن دچار خدشه نشود. باید تدوین استاندارد به نحوی صورت گیرد که تولیدکنندگان باکیفیت صنعت دچار خدشه نشوند و خروجی کار به تولید محصولات بی‌کیفیت و بی‌اصالت منتهی نشود.
مصائب تحریم بین‌المللی
مشکل دیگری که صنعت تهویه با آن روبه‌رو است، تحریم‌های بین‌المللی بوده که منجر به آن شده است که در داخل این صنعت نتواند در استانداردهای مناسب بین‌المللی که طبیعتاً برای تایید محصولات مختلف وجود دارد، حضور داشته باشد. اکنون ما در داخل محصولاتی داریم که در سطح استانداردهای بین‌المللی تولید می‌شوند ولی به واسطه تحریم‌ها امکان تست این محصولات وجود ندارد. طبیعتاً درخواست ما این بوده که بتوانیم از این خدمات استفاده کنیم. متاسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم استفاده مناسبی از این خدمات داشته باشیم. انتظار می‌رود با کمکی که در حوزه‌های مختلف دریافت می‌کنیم و ارتباطاتی که می‌توانیم با نهادهای متناظر بین‌المللی بگیریم، استانداردها را مجاب کنیم که داخل کشور ما هم کار کنند. رفع تحریم‌های بین‌المللی می‌تواند در این حوزه به صنعت کمک کند. همچنین ما همواره از ورود تکنولوژی به کشور استقبال کرده‌ایم. تحریم‌ها از بابت دیگری هم به ما آسیب وارد کرده‌اند، متاسفانه به واسطه تحریم‌ها شاهد آن بودیم که محصولاتی با نام برندهای بین‌المللی تولید می‌شود و در بازار کشور عرضه می‌شود. در حالی که آن محصولات نه‌تنها تولید آن برندها نیستند بلکه آن برندها حتی از تولید چنین محصولات بی‌کیفیتی در داخل کشور ما مطلع نیستند. در واقع این موضوع سوءاستفاده از برخی تجار و بازرگانان در این صنعت را به همراه داشته است و این باعث می‌شود که اعتماد به محصولات پایین بیاید. ما می‌دانیم که محصول تهویه مطبوع یک کالای بادوام است و طبیعتاً در این حوزه بحث کیفیت اهمیت زیادی دارد.
ارتقای تشخیص سازندگان
طبیعی است که رقابت با محصولات فیک نه هدف تولیدکنندگان انجمن بوده و نه تمرکزی بر آن دارند اما طبیعی است که برخی سازندگان توانایی تشخیص محصول فیک و اصل را نداشته باشند. ما از این افراد درخواست می‌کنیم که از کمک و مشاوره انجمن بهره ببرند و از محصولات باکیفیتی که در داخل کشور تولید می‌شود استفاده کنند و کیفیت ساخت خود را با استفاده از محصولات معتبر ارتقا دهند. متاسفانه اکنون به واسطه تولید برخی محصولات فیک و بی‌کیفیت عمر محصولاتی که در بعضی ساختمان‌ها به‌کار می‌رود به دو یا سه سال و حداکثر پنج سال محدود شده است. و بعد باید محصول جایگزین شود. در حالی که نوع این محصول به نحوی است که باید با عملکرد صحیح دهه‌ها کار کند.
افق روشن رفع تحریم‌ها
همان‌طور که پیشتر توضیح دادم اکنون سطح قیمت و سطح کیفیت محصولات این حوزه به صورتی است که کیفیت محصولات تولیدشده در سطح ترکیه است و به این واسطه به راحتی می‌توانیم با رقبای منطقه‌ای خود رقابت کنیم. با این حال تاکید می‌کنم که چالش استانداردهای بین‌المللی صادرات را با دشواری روبه‌رو کرده است. اکنون چالش محصولات فیک و بی‌کیفیت در کنار نبودن آزمایشگاه‌های کافی برای تست محصولات تهویه مطبوع باعث شده هر نوع محصول با هر کیفیتی و با هر برندی در کشور توزیع شود که به اعتماد و سرمایه مصرف‌کننده لطمات جدی وارد می‌کند. ما امیدواریم که سازمان‌های متولی از جمله استاندارد، اقدام کرده و وظیفه ذاتی خود را در قبال یکی از صنایع ریشه‌دار و اصیل مملکت ایفا کنند. انتظار ما این است که از خبرگان انجمن در جلسات تخصصی تدوین استاندارد استفاده شود. ضمن اینکه امیدها بر این است که با رفع تحریم‌های بین‌المللی و ازسرگیری ارتباطات بین‌المللی، دانش این صنعت هم در داخل کشور ارتقا پیدا کند.
