پارادوکس نظام فنی‌‌‌‌‌واجرایی ساخت و ساز با هوشمندسازی
هوشمندسازی ساختمان یکی از مفاهیم پیشرفته صنعت ساختمان است که با استفاده از فناوری‌های جدید، قابلیت کنترل هوشمندانه بر سیستم‌های نورپردازی، سیستم‌های گرمایش و سرمایش همچون ترموستات لمسی، سرویس‌های الکترونیکی و دسترسی به اطلاعات در هر زمان و مکان را برای ساکنان فراهم میکند. هدف اصلی این فناوری، بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش هزینههای مربوط به مصرف انرژی در ساختمان است.
به گزارش تاسیسات نیوز، در سیستم‌های ساختمان هوشمند و خانه هوشمند، از دستگاه‌های دیجیتالی مانند سنسورها، دستگاه‌های کنترلی و دستگاه‌های ارتباطی برای جمعآوری داده‌ها و مدیریت سیستم‌های مختلف استفاده میشود. با تحلیل دقیق داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوری‌شده، این سیستم‌ها به نحو بهینه، مصرف انرژی و هزینههای مربوط به آن را به حداقل می‌رسانند.
مزایای هوشمندسازی ساختمان
بهبود کارایی و کاهش هزینههای مربوط به مصرف انرژی، افزایش راحتی و رفاه کاربران و کاهش هزینههای نگهداری و تعمیرات ساختمان، ازجمله مزایا و فواید داشتن ساختمان هوشمند هستند. درواقع، هوشمندسازی ساختمان به‌عنوان یک ابزار مؤثر در بهره‌وری انرژی و بهینه‌سازی سیستم‌های ساختمان، به دلیل پوشش دادن اجزای مختلف زیرساخت ساختمان همچنین نیاز کاربران به‌راحتی و بهره‌وری، به ابزاری حیاتی برای ساختمانهای استاندارد تبدیل شده است.
همچنین فناوری‌های ساختمان هوشمند در پیشگیری و رفع مشکلاتی مانند شیوع ویروس‌ها، خطر حریق و سایر مشکلات ایمنی، امنیتی و بهداشتی نیز مؤثر هستند. درنتیجه، هوشمندسازی ساختمان به‌عنوان یک گام مؤثر در جهت بهبود کارایی و کیفیت زندگی افراد، به‌عنوان ابزاری حیاتی برای مناطق شهری و ساختمانهای مختلف شناخته شده است.
سیستم‌های هوشمندسازی ساختمان همچنین مخاطبان دیگری نیز دارند. افرادی که استفاده مستقیم از ساختمان را ندارند، مانند مدیران ساختمان و مدیران تجهیزات، نیز از سیستم‌های هوشمندسازی ساختمان بهره می‌برند. این سیستم‌ها به آنها کمک می‌کنند تا بهترین کارایی و مدیریت دعاوی و سمعی و بصری طول عمر تجهیزات را حفظ کنند، همچنین با تحلیل کارایی و مصرف انرژی، این سیستم‌ها به آنها کمک می‌کنند تا به بهترین شکل از تجهیزات و امکانات ساختمان استفاده کنند.
سیستم‌های هوشمندسازی ساختمان به همه کاربران اجازه می‌دهد تا در بهره‌وری انرژی همکاری کنند. با اطلاع از مقدار مصرف انرژی ساختمان و تغییرات قیمت، کاربران می‌توانند بهترین تصمیمات مربوط به مصرف انرژی خود را بگیرند. همچنین، نصب تجهیزات انعطاف‌پذیر مانند محدودکننده‌های نورپردازی، آنها را قادر می‌سازد تا به‌طور دقیق مصرف انرژی در نورپردازی را تنظیم کنند.
هوشمندسازی به معنی سیستم مدیریت ساختمان
در این راستا کیومرث زمانی، بنیان‌‌‌‌‌گذار شرکت مرکز کنترل ایران درخصوص اهداف هوشمندسازی ساختمان گفت: مثال ساده‌‌‌‌‌ای که در این زمینه می‌‌‌‌‌توان تشریح کرد، این است که چگونه یک فرد از امکانات هوشمند گوشی موبایل بهره می‌‌‌‌‌برد و استفاده از یک گوشی پیشرفته سهولت در انجام کارها و دسترسی به امکانات بیشتر را برای او فراهم میکند. این مسئله در صنعت ساختمان نیز صادق است، هوشمندسازی فقط کنترل سرمایش و گرمایش ساختمان نیست، بلکه به معنی «سیستم مدیریت ساختمان» است که شامل حفاظت، ایمنی، ارتباطات، سرمایش و گرمایش و… است. هدف اصلی، سیستم مدیریت ساختمان صرفه‌‌‌‌‌جویی در مصرف انرژی و هزینههای مربوط به آن و همچنین ایجاد امکانات رفاهی لازم برای ساکنان ساختمان با توجه به نوع کاربری به صورت جامع و گسترده و سهولت استفاده و کنترل آنها است.
بازگشت سرمایه در هوشمندسازی
وی در پاسخ به اینکه آیا با توجه به این خدمات، برای هوشمندسازی باید بهای زیادی پرداخت شود، گفت: مسلما هزینههای مربوط به هوشمندسازی نسبت به هزینه‌‌‌‌‌هایی که برای ساخت‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌ساز یک ساختمان انجام میشود، ناچیز است. به طور مثال هزینه‌‌‌‌‌هایی که برای سنگ‌‌‌‌‌فرش کف یک ساختمان ۱۵ طبقه میشود بیشتر از هزینه هوشمندسازی در آن ساختمان است. این در حالی است که با انجام هوشمندسازی در ساختمان، سرمایه‌‌‌‌‌گذاری که برای این منظور انجام شده است، به مرور زمان جبران میشود.
وی با تاکید بر اینکه هوشمندسازی ساختمان به هیچ وجه تجملی نیست، بیان کرد: مهمترین هدف هوشمندسازی ساختمان‌‌‌‌‌ها علاوه بر صرفه‌‌‌‌‌جویی در هزینه‌‌‌‌‌ها و مصرف انواع انرژی، ایجاد امکانات بیشتر برای آسایش افراد است. به همین دلیل هزینه‌‌‌‌‌ای که در بخش هوشمندسازی میشود، در طی دوره‌‌‌‌‌ای مشخص، جبران میشود.
زمانی همچنین در پاسخ به اینکه بهترین زمان در ساخت ساختمان برای هوشمندسازی چه زمانی است؛ گفت: بهترین زمان برای این کار موقعی است که نقشه ساختمان توسط آرشیتکت طراحی و با همکاری مهندسین مشاور در زمینه هوشمندسازی محل قرارگیری کلیه تجهیزات تعیین میشود. به طور کلی همه مواردی که قرار است در یک ساختمان اجرا شود، باید در نقشه اولیه لحاظ شود تا از دوباره‌‌‌‌‌کاری و دستکاری ساختمان جلوگیری شود.
موانع و مشکلات توسعه هوشمندسازی
وی درخصوص موانع موجود بر سر راه توسعه هوشمندسازی بیان کرد: ناآگاهی مردم از این صنعت و همچنین کسانی که در امر ساختمان و تجهیزات ساختمانی فعالیت دارند، باعث میشود تا مزایای هوشمندسازی کمتر به چشم آید و ناشناخته بماند. از طرفی دیگر وجود تحریم‌‌‌‌‌هایی که از طرف کشورهای صادرکننده تجهیزات اعمال میشود، مهمترین موانع توسعه هوشمندسازی در بازار ایران است.
صنعت ساختمان پشت دیوار نسل دوم تحول صنعتی زمین‌‌‌‌‌گیر است
در جوامع پیشرفته علاوه بر ساختمانهای بزرگ در خانه‌‌‌‌‌های کوچک نیز سعی در هوشمندسازی شده است. بر این اساس، در حالی که در دنیا گام‌‌‌‌‌های بزرگی در مسیر هوشمندسازی ساختمان‌‌‌‌‌ها برداشته شده است، در ایران عقب‌ماندگی جدی و اساسی در این بخش دیده میشود.
در همین رابطه رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان و فن‌‌‌‌‌آوران صنعتی ساختمان، مشکل هوشمند نشدن ساختمانهای کشور را ناشی از نبود زیرساخت‌‌‌‌‌های مناسب و کافی برای اجرایی شدن این امر دانست.
عبدالرضا فریدنایینی تاکید کرد: استقبال از ساخت خانه‌‌‌‌‌های هوشمند در کشور زیاد بوده و در جوامع بزرگ مهندسی و جوامع دانشگاهی معتبر نیز مباحثی مانند هوشمندسازی که مباحث روز دنیا است، در این حوزه‌‌‌‌‌ها به گفتمان قالب تبدیل شده است.
وی در عین حال بیان کرد: این مباحث مربوط به نسل چهارم تحولات صنعتی بوده و برای تحقق این اهداف لازم است به لحاظ فناوری، شرایط آن وجود داشته باشد. اما متاسفانه فرآیند صنعت ساختمان پشت دیوار نسل دوم تحولات صنعتی زمین‌‌‌‌‌گیر شده است.
ساخت خانه‌‌‌‌‌های هوشمند زیرساخت‌‌‌‌‌های مناسب می‌‌‌‌‌خواهد
رئیس انجمن تولیدکنندگان و فن‌‌‌‌‌آوران صنعتی ساختمان افزود: تا زمانی که زیرساخت‌‌‌‌‌های مناسب برای اجرایی شدن خانه‌‌‌‌‌های هوشمند وجود نداشته باشد، قادر نخواهیم بود قبل از توسعه صنعتی ساختمان، این اهداف را محقق کنیم و این مباحث در سطح گفتمان باقی خواهند ماند.
فریدنایینی در مورد نقش‌‌‌‌‌آفرینی نهادهای ذیربط ازجمله سازمان نظام مهندسی ساختمان، شهرداری‌‌‌‌‌ها و وزارت راه و شهرسازی در زمینه توسعه هوشمندسازی صنعت ساختمان تصریح کرد: همه ارگان‌‌‌‌‌ها توانایی تاثیرگذاری در این زمینه را دارند و مهمترین موضوع در این بخش ایجاد زیرساخت‌‌‌‌‌های مورد نیاز هوشمندسازی ساختمان است.
این صنعتی‌‌‌‌‌ساز مسکن یادآور شد: سازمان‌‌‌‌‌هایی مثل نظام مهندسی ساختمان مشکلات زیادی را در بحث زیرساخت فنی و مهندسی دارند و به دلیل نبود زیرساخت‌‌‌‌‌ها، توانایی ورود به این حوزه را ندارند.
خلأ سه عنصر اصلی در جامعه مهندسی
وی در ادامه اذعان داشت: در حال حاضر سه عنصر اصلی در جامعه مهندسی غیبت دارند که شامل برنامه‌‌‌‌‌ریزی، بسترسازی و سازماندهی زیرساخت‌‌‌‌‌ها است.
رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان و فن‌‌‌‌‌آوران صنعتی ساختمان در گفت‌‌‌‌‌وگو با چابک آنلاین افزود: در زمینه برنامه‌‌‌‌‌ریزی و تدوین طرح جامع توسعه صنعتی، باید طرح جامع مسکن را روزآمد کرد و باید یک ساختار برای جمعآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات ایجاد شود.
ناسازگاری نظام فنی و اجرایی با تولید صنعتی ساختمان
فریدنایینی افزود: در حوزه بسترسازی باید نظام فنی و اجرایی را برای تولید صنعتی و هوشمندسازی ساختمان سازگار کرد و ضوابط و معیارهای طراحی و تولید صنعتی در قالب مبحث۱۱ مقررات ملی ساختمان را تدوین کرد و ادامه داد که در این راستا باید نظام آموزش و تخصص‌‌‌‌‌ها با یکدیگر سازگار شوند.
وی بیان کرد: در زمینه سازماندهی زیرساخت‌‌‌‌‌ها و نیروی کار در بخش ساختمان باید گواهی تخصص فراگیر وجود داشته باشد و مواد و مصالح نیز باید استانداردهای فراگیر داشته باشند.
لزوم تدوین و ابلاغ استانداردهای ساختمان سبز و پایدار
به گفته این فعال صنعت ساختمان، باید استانداردهای ساختمان سبز و پایدار تدوین و ابلاغ شوند و مشوق‌‌‌‌‌هایی برای حضور نظام دانشگاهی و جامعه مهندسین در بخش صنعتی‌‌‌‌‌سازی طراحی شود.
رئیس انجمن تولیدکنندگان و فن‌‌‌‌‌آوران صنعتی ساختمان اطمینان داد که با آماده‌‌‌‌‌سازی این زیرساخت‌‌‌‌‌ها، به تولید صنعتی ساختمان نزدیک‌‌‌‌‌تر خواهیم شد و سپس می‌‌‌‌‌توانیم به نسل چهارم تحولات صنعتی برسیم.