نبودِ نظارت نظام مهندسی، عامل افزایش تخریب زلزله سی سخت

به گزارش ایسنا، بعد از زلزله سی‌سخت که در ۲۹ بهمن ماه جاری با بزرگای ۵.۶ در استان کهگیلویه و بویر احمد رخ داد، خرابی‌های رخداده در سازه‌ها و ساختمان‌ها و مشکلات ایجاد شده در منطقه مورد بررسی محققان پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله قرار گرفت و در این مطالعات مهمترین موضوعی که از نظر صنعت ساختمان و جامعه مهندسی مورد سوال قرار گرفت، عملکرد اجزای غیرسازه‌ای و دیوارها در این زلزله بود.

با توجه به بزرگا و شدت این زلزله، سیستم سازه‌ای در ساختمان‌ها دچار گسیختگی و شکست نشدند و بیشتر خسارات و خرابی‌ها مربوط به دیوارها و اجزای غیرسازه‌ای است و با بررسی خرابی‌ها و خسارت ایجاد شده در منطقه در این زلزله، نشان از اهمیت بالای اجزای غیرسازه‌ای و دیوارها داشت که متاسفانه در اجرای سازه‌ها و ساختمان‌ها مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

بر اساس مطالعات دکتر ناطقی الهی عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله و مهندس سعید قشلاقی از محققان این پژوهشگاه، اجرای صحیح میلگرد بستر و وال پست در دیوارهای غیرسازه‌ای باعث بهبود عملکرد این اجزا در هنگام زلزله می‌شود.

خسارات ایجاد شده در دیوارها و میانقاب‌ها در زلزله سی سخت به این شرح است:

دکتر ناطقی الهی، عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در گفت‌وگو با ایسنا تاکید کرد: نکته‌ای که در خرابی‌های رخ داده در این زلزله مورد توجه قرار گرفته است، خرابی دیوارهای غیرسازه‌ای است که در آن از وال‌پست استفاده شده است. همان‌طور که در تصاویر زیر از خرابی دیوارها مشاهده می‌شود، وال پست‌ها عملکرد مناسبی نداشتند و دیوارها ترک خوردند و در بعضی موارد دچار گسیختگی کامل شدند.

مهندس سعید قشلاقی نیز در گفت و گو با ایسنا خاطرنشان کرد: با توجه به موارد اجرایی پیشنهاد شده در استاندارد ۲۸۰۰ در مورد دیوارهای غیرسازه‌ای   باید در تمام رج‌های دیوار از میلگرد بستر استفاده شود و وال پست‌های قائم و افقی به تیر و ستون‌های قاب پیرامونی دیوار متصل نشوند.

قشلاقی اضافه کرد: با توجه به اینکه تیر و ستون‌های اطراف دیوار می‌توانند “دریفت” و تغییرمکان ایجاد شده را به دیوار انتقال دهند، وال پست‌ها با ایجاد فاصله مناسب می‌توانند از این انتقال و خرابی دیوارها جلوگیری کنند.

همچنین در تحقیقات انجام شده بر روی دیوارهای غیرسازه‌ای با طول و ضخامت‌های مختلف با جزئیات متفاوت در ساخت، توسط دکتر ناطقی الهی و مهندس سعید قشلاقی در پژوهشگاه زلزله اهمیت بالای استفاده از میلگردهای بستر اثبات شده است. در نمودارهای زیر قسمتی از نتایج بدست آمده نشان داده شده است:

قشلاقی ادامه داد: همانطور که در نمودارهای بالا مشاهده می‌شود، وال پست‌ها در ابتدا به صورت ناچیز مقاومت خارج از صفحه دیوار را افزایش می‌دهند اما با افزایش بار وارده کارایی ندارند. اما میلگردهای بستر علاوه بر افزایش مقاومت خارج از صفحه، رفتار دیوارها را بهبود می‌بخشند. باید به این نکته توجه کرد که اجرای صحیح وال پست‌ها در طول و ارتفاع دیوار بسیار حائز اهمیت است و مهندسین ناظر و اجرا باید در این زمینه بسیار دقت کنند.

وی تاکید کرد: با توجه به خسارات رخداده در این زلزله، برای جلوگیری از ایجاد خسارات مشابه در زلزله‌های آینده، مطالعات در زمینه دیوارهای غیرسازه‌ای باید ادامه یابد و راهکارهای مختلف بهبود این اجزاء مورد آزمایش قرار گیرند، علاوه بر آن در دیوارهای غیرسازه‌ای حتما از میلگرد بستر استفاده شود. استفاده تنها از وال پست‌های قائم و افقی، همانطور که در خرابی‌های زلزله سی سخت مشاهد شد، عملکرد مناسبی در دیوارها ایجاد نمی‌کنند و دیوارها دچار گسیختگی و ترک می‌شوند.

وی با بیان اینکه بررسی‌های ما نشان می‌دهد که وال‌پست‌ها نباید به تیر و ستون‌های قاب پیرامونی دیوار متصل شوند و با ایجاد فاصله از آنها قرار گیرند، خاطر نشان کرد: میلگردهای بستر ضمن افزایش مقاومت خارج از صفحه دیوارها، یکپارچگی دیوارها را حفظ می‌کنند که در وقوع زلزله عامل مهمی در حفظ عملکرد مناسب دیوارهاست.

این محقق پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ضمن تاکید بر استفاده از مصالح سبک و نوین در اجرای دیوارهای غیرسازه‌ای و همچنین توجه به شکست ترد دیوارها با استفاده از مصالح سبک و نوین یادآور شد: باید مطالعات بیشتری جهت استفاده از این مصالح و راهکارهای جدید انجام شود تا بتوان در جهت بهبود عملکرد دیوارهای غیرسازه‌ای در زلزله‌های آینده راهکارهای اجرایی و مناسب ارائه کرد.