همانطور که می دانید ایران در منطقه گرم و خشک قرار دارد و در سالهای اخیر، بارش کم باران، سوء مدیریت منابع آبی و نادرستی الگوی مصرف آب، باعث تشدید بحران کم آبی در این کشور پهناور شده است. البته این معضل فقط گریبان ایران را نگرفته است. طبق برخی از آمارها، تا سال ۲۰۳۰ تقریبا نیمی از مردم کره زمین با این معضل روبرو خواهند شد. این مسئله باعث شده که تغییراتی در سبک زندگی مردم ایجاد شود و متخصصان به فکر راهکارهایی باشند.
تاسیسات نیوز: یکی از حوزه هایی که می تواند در مواجهه با این مشکل نقش مهمی داشته باشد، مهندسی عمران و تصفیه آب و فاضلاب و مهندسی فنآوری ساختمان است.
نگاهی بر وضعیت آب و ضرورت تصفیه فاضلاب
طبق گزارش سازمان ملل متحد، در سال ۲۰۲۰ بیش از ۷۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا با معضل کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند و اگر اقدامی صورت نگیرد، تا سال ۲۰۲۵ م این رقم به ۳ میلیارد نفر افزایش پیدا خواهد کرد. طبق تخمین کارشناسان، هر ۲۰ سال، مصرف آب در جهان دوبرابر خواهد شد اما افزایش میزان تولید آب به این اندازه نیست. برای برون رفت از این بحران علاوه بر رفع اشکالات در مصرف، باید فاضلاب را تصفیه و مجددا از آن در حوزه‌های مختلف استفاده کرد. برای رفع معضل کمبود آب باید اقداماتی نظیر آموزش و تغییر الگوی مصرف، استفاده از تکنولوژیهای نوین برای ذخیره آب، بازچرخانی فاضلاب و … انجام شود. مهندسی عمران می‌تواند در این حوزه راهگشا باشد. از جمله کارهایی که مهندسی عمران می‌تواند انجام دهد، تعبیه تأسیسات تصفیه فاضلاب متناسب با هر پروژه است.
یکی از راهکارها، که توجه بیشتری را به خود معطوف داشته است، رواج سیستم بازچرخانی آب است. این سیستم حتی در کشورهای پیشرفته، که دارای سطح بالای بارندگی نیز هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بازچرخانی آب به معنی استفاده مجدد از آب است. این کار از طریق تصفیه آب و فاضلاب صورت می‌گیرد. طبق تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور، آب حاصل از فاضلاب‌های تصفیه شده را می‌توان در مصارف شرب و غیرشرب استفاده کرد. مهندسی عمران گرایش آب و فاضلاب و مهندسی فنآوری ساختمان، با استفاده از تجهیزات نوین مربوط به تصفیه آب و فاضلاب، به بازچرخانی آب کمک فراوانی می‌کنند.
سپتیک تانک
سپتیک تانک یکی از پرمصرف‌ترین تجهیزاتی است که جهت تصفیه فاضلاب ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و مراکز عمومی استفاده می‌شود. این تانک، مخزنی است که کار پیش تصفیه فاضلاب را انجام می‌دهد و آلودگی‌های فاضلاب را حداقل تا ۴۰ درصد و حداکثر تا ۶۰ درصد کاهش می‌دهد. به بیان دیگر، کار سپتیک تانک این است که فاضلاب را آنقدر تصفیه کند تا وقتی داخل چاه فاضلاب می‌رود، حفره ها و منافذ نفوذپذیر چاه را کور نکند و باعث انسداد نشود. به طور کلی، سپتیک تانک ها تنوع گسترده ای دارند و هرکدام دارای مزایا و معایب خاص خود هستند.
سپتیک پیش ساخته بتنی که از جنس بتن مسلح است و شاید تنها نقطه ضعف این تانک ها وزن بالا و حمل و نقل مشکل آنها باشد و البته مزایایی همچون قیمت مناسب تر، طول عمر بالا هم آنها را از رقبای خود متمایز کرده است.
آجری: از جنس آجر فشاری و ملات ماسه سیمان است. مشکل آن، نفوذپذیری بالا و نشتی از دیواره‌ها و کف آن می‌باشد.
پلیاتیلنی: نقطه ضعف مدل آجری را ندارد، در برابر خوردگی بسیار مقاوم است و نصب آن بسیار سریع آسان انجام می‌شود و البته در برابر نور مستقیم خورشید ضعیف و به تناسب قیمت بالاتری نسبت به مدل بتنی پیش ساخته و یا آجر دارد.
ضرورت استفاده از سپتیک تانک در پروژه‌های مسکونی
پس از ورود فاضلاب به سپتیک تانک و ته‌نشین شدن مواد فاضلابی سنگین، با کمک فرایندهای شیمیایی و بیولوژیکی، فعل و انفعالاتی در مخزن صورت می‌گیرد. طی این فرایند، باکتری‌های بی‌هوازی حجم لجن در مخزن را تقریبا تا بیش از ۵ سال ثابت نگه داشته و گاز متان ایجاد شده در داخل مخزن، از طریق لوله ونت به بیرون رانده می‌شود. این تانک‌ها با حذف ذرات قابل ته‌نشینی و چربی‌ها باعث جلوگیری از پرشدن چاه‌های جذبی و گرفتگی لوله‌های فاضلاب می‌شود. همچنین می‌توانند فرایند پمپاژ فاضلاب در سیستم تصفیه فاضلاب را برای تصفیه تکمیلی متعادل می‌کند.
انواع سپتیک تانک‌های پیش ساخته تصفیه فاضلاب، منهول تقسیم، چربیگیر و فیلترهای بیولژیکی
کلام آخر
با توجه به معضل کم آبی و تهدیدی که این مسئله برای حیات بشر و سایر موجودات ایجاد می‌کند، چاره اندیشی در این خصوص بسیار حائز اهمیت است. یکی از حوزه‌هایی که می‌تواند به حل این معضل کمک شایانی کند، مهندسی عمران و گرایش های آن از قبیل مهندسی آب و فاضلاب و مهندسی فنآوری ساختمان است. مهندسی عمران با بکارگیری تجهیزات متناسب با پروژه و استفاده از فن آوری‌های نوین ساختمان، ترتیبی اتخاذ می‌کند که هم فاضلاب تا حد زیادی تصفیه شود و هم ساختمان از نظر استحکام در وضعیت مطلوب قرار داشته باشد و از حفر چاه‌های جذبی غیرمجاز جلوگیری بعمل آید.
