حفظ منابع آبی، یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که لازم است در کشور ما به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد. محققان در این راستا، استفاده از حصیر درخت نخل خرما را به عنوان یک ماده طبیعی برای جلوگیری از تبخیر آب مورد تاکید قرار داده‌اند.
به گزارش تاسیسات نیوز، کمبود آب، یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین چالش‌های قرن است که توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است. امروزه در کشور ما، نزدیک به ۹۴ درصد از ذخایر آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. کنترل و مدیریت منابع آب و محافظت از این ذخایر باارزش در کشور ما که دارای آب‌وهوای گرم و خشک بوده و با وقوع خشک‌سالی‌های وسیع و تلفات بخش وسیعی از منابع آب مواجه است، از اهمیت خاصی برخوردار است. در ایران، به‌غیراز حاشیه دریای خزر، مقدار تبخیر از نرخ بارندگی بیشتر است و تقریبا ۷۲ درصد از بارش پس از رسیدن به زمین تبخیر می‌شود. این درحالی است که در بُعد جهانی، این مقدار حدود ۵۷ درصد است.
آن گونه که متخصصان می‌گویند، برای جلوگیری از تبخیر آب مخازن، روش‌های متنوعی وجود دارد که ازجمله این روش‌ها، روش‌های فیزیکی، بیولوژیک و شیمیایی کاهش تبخیر هستند. در روش فیزیکی به‌منظور کنترل تبخیر آب، از مواد و پوشش‌هایی که توانایی ماندن در سطح آب را داشته و در عین حال، آب را آلوده نمی‌کنند استفاده می‌شود. قطعات یونولیت، توپ‌های روزنه‌دار پلی‌اتیلنی و توپ‌های ریز از جنس پروپیلن و همچنین پوشش‌هایی از جنس پلی استیرن از جمله مواردی هستند که در این خصوص مورد آزمایش قرار گرفته و نتایج مثبتی به همراه داشته‌اند. ولی دانشمندان کماکان در حال جستجوی مواد طبیعی بدین منظور هستند.
در این رابطه، پژوهشگرانی از دانشگاه سمنان اقدام به انجام مطالعه‌ای کرده اند که در آن از یک ماده طبیعی جالب یعنی حصیر درخت خرما برای کاهش تبخیر آب در مناطق خشک استفاده شده است.
آن ها در پژوهش خود کارآیی حصیر گیاه خرما را با دو سطح پوشش ۵۰ و ۱۰۰ درصدی به‌عنوان پوشش‌های کاهنده تبخیر از سطح تشت‌های استاندارد تبخیر مورد بررسی قرار دادند.
نتایج بررسی‌های انجام شده در این تحقیق نشان داد که پوشش ۱۰۰ درصدی با حصیر خرما، می‌تواند در فصول مختلف سال بین ۷۰ تا ۷۸ درصد از میزان تبخیر آب بکاهد که رقم قابل توجهی محسوب می‌شود. بر اساس این نتایج، پوشش ۵۰ درصدی نیز تا حدودی توانست از میزان تبخیر کم کند.
بنا بر گفته‌های محمدرضا یزدانی، دانشیار و پژوهشگر دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان و همکارانش، «در پژوهش حاضر، برای اولین بار در کشور، پوشش حصیر گیاه خرما که در بیشتر مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران در دسترس است، به‌منظور کاهش تبخیر مورد استفاده قرار گرفت تا با توجه به بحران کم‌آبی و تبخیر زیاد، گامی هرچند کوچک در این راستا با استفاده از این پوشش قابل دسترس کم‌هزینه و بومی برداشته شود».
آن ها می‌گویند: «علیرغم محدودیت در خصوص استفاده از مخازن بزرگ‌تر یا بازه‌های زمانی طولانی‌تر در فصل‌های مختلف، تحقیق حاضر صورت پذیرفت و نتایج آن حاکی از تأثیر خوب پوشش حصیر خرما در کاهش تبخیر بود».
با توجه به یافته‌های حاصل از این پژوهش که در فصل‌نامه «مدیریت بیابان» متعلق به انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران منتشر شده‌اند، انتظار می‌رود در مناطق خشک و بیابانی، برای کاهش تبخیر از مخازن و استخرهای آب، پوشش حصیر خرما کاربردهای مفید و مؤثری داشته باشد.
