مسیر معماری شهرها تا سال ۲۰۵۰

اگرچه معماری به شیوه طراحی فیزیکی سازه‌ها اشاره دارد، با این حال روش‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی زندگی بشر را به تصویر می‌کشد که همزمان با تغییر سبک زندگی مردم، تحولات بی‌شماری را در آینده تجربه خواهد کرد.
تاسیسات نیوز: بسیاری از مورخان از طریق مطالعه سبک معماری‌ها در شهرهای مختلف جهان، به شیوه زندگی مردم در هر دوره تاریخ پی می‌برند و حتی می‌توانند از فرهنگ حاکم بر زندگی هر قوم باخبر شوند، ضمن این‌که آگاهی از مذاهب و سنت‌های بشر از طریق معماری تا حد زیادی قابل حدس است. درواقع، معماری هر دوره بر اساس نیازها و گرایش‌های انسانی شکل گرفته است و به همین دلیل می‌توان مبتنی بر سناریوی حاکم بر شیوه زندگی بشر امروزی، به پیش‌بینی معماری تا چند دهه آینده نیز پرداخت.
اینترنت اشیا، طراحی‌های پارامتریک، هوش مصنوعی، رباتیک، فناوری پرینتر سه‌بعدی، کلان‌داده‌ها و واقعیت مجازی سراسر زندگی امروز بشر را در بر گرفته است، ضمن این‌که فرصت‌های جدیدی را پیش روی طراحان شهری قرار داده است. این فناوری‌ها، معماران را قادر می‌کند تا بهتر و هوشمندانه‌تر به طراحی شهرها، سازه‌ها و فضاهای عمومی بپردازند و حتی به پیش‌بینی معماری در چند دهه آینده نیز کمک خواهد کرد.
بدیهی است که اثربخشی این رویکردها برای طراحی شهرهای امروز و پیش‌بینی معماری آینده، زمانی اثربخش‌تر خواهد بود که معماران هرچه بیشتر از آن‌ها در طراحی‌های امروز بهره بگیرند و به تجزیه و تحلیل تأثیر آن‌ها بر حل مشکلات کنونی شهرها بپردازند.

شهرهای هوشمند
گزارش‌ها حاکی از آن است که جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ از ۱۰ میلیارد نفر تجاوز خواهد کرد که این رویداد از اکنون یک هشدار جدی برای معماران جهت تأمل در مورد شیوه‌های طراحی شهرها و سازه‌ها به‌شمار می‌رود.
معماران برای حل مشکلات احتمالی که در آینده و به دنبال افزایش جمعیت در شهرها به وجود خواهد آمد، به طراحی شهرهای هوشمند خواهند پرداخت که در آنها خدمات عمومی به بهترین شکل ممکن در اختیار تمام شهروندان قرار می‌گیرد.

شهر هوشمند «نئوم»
«نئوم» در عربستان یکی از بهترین نمونه شهرهای هوشمند جهان محسوب می‌شود که در آن از کلان داده‌ها و هوش مصنوعی برای ایجاد بهترین شرایط زندگی شهروندان بهره گرفته خواهد شد. بدیهی است که مفهوم شهرهای آینده تا حد زیادی مبتنی بر عملکرد یک اکوسیستم داده‌محور است که در آن هر گونه تعامل در زمان واقعی ثبت می‌شود و برآورده کردن نیازهای شهروندان نیز از طریق رویکردهای تکنولوژیک صورت می‌گیرد.
بعضی از مهم‌ترین مفهوم‌های شهرهای امروز توسط بسیاری از محققان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است تا به دنبال آن جابه‌جایی شهری، رفاه شهروندان، نحوه طراحی سازه‌ها، تغییر در میزان استفاده از فضاها طی بازه‌های زمانی مختلف و درنهایت، یکپارچه‌سازی فرهنگ‌ها و جوامع مختلف تا چند دهه آینده پیش‌بینی شود.
علاوه بر این، گرایش کنونی مدیران و مردم به اتخاذ روش‌های پایدار در زندگی، ایجاد شهرهایی پایدارتر و سبزتر را در آینده به دنبال خواهد داشت، ضمن این‌که فناوری و انرژی تجدیدپذیر نیز بخش اعظم معماری شهرهای آینده را از آن خود خواهد کرد.
بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که شهرهای آینده به واسطه کم بودن فضا، به شکل آسمان‌خراش‌هایی پوشیده در مزارع سبز خواهد بود که از سبزیجات آن‌ها برای رفع نیازهای خوراکی ساکنان بهره گرفته خواهد شد.

بهره‌‌گیری از انرژی تجدیدپذیر
تغییرات اقلیمی یکی از مهم‌ترین بحران‌های امروز زمین و زندگی بشر به ‌شمار می‌رود که معماران و مدیران شهری را به تلاش برای یافتن رویکردهایی جهت کاهش اثرات آن سوق داده است.
گزارش‌ها نشان از آن دارد که ۳۸ درصد از انتشار کربن، به عنوان عامل اصلی تغییرات اقلیمی، بر اثر انرژی مورد استفاده در ساختمان‌ها و فرآیندهای عمران شهری تولید می‌شود که بهره‌گیری از انرژی تجدیدپذیر برای این منظور می‌تواند، اثرات این گاز را در افزایش دما به حداقل برساند. امروزه مدیران و متخصصان بیش از گذشته از این واقعیت آگاه هستند و عزم خود را جزم کرده‌اند تا مصرف انرژی شهری را کاهش دهند و نیروی تجدیدپذیر را جایگزین آن کنند که همواره بر این گرایش افزوده می‌شود.
تولید تکنولوژیک مواد ساخت‌وساز
بر اساس تحقیقات مختلف، هر ساله حدود ۳۰ میلیارد تن بتن برای احداث پل‌ها، جاده‌ها، آسمان‌خراش‌ها، سیستم‌های آب و فاضلاب و سایر سازه‌های شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد و به همین دلیل، سطح سخت این ماده، بخش بزرگی از زمین را در خود محصور کرده است.
بدیهی است که بتن و آسفالت نقش مهمی در انتشار گازهای آلاینده ایفا می‌کند و از این طریق، تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا را تشدید می‌کند.
البته مدیران امروز از حقیقت این امر بیش از قبل آگاه شده‌اند و در تلاش هستند تا از استراتژی‌های دیگری برای سنگ‌‌فرش معابر یا پوشش سازه‌ها بهره بگیرند و از این طریق، اثرات بتن و آسفالت را بر آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی به حداقل برسانند.
در این راستا، مدیران و مهندسان عزم خود را جزم کرده‌اند تا از رویکردهای تکنولوژیک برای تولید مواد دوستدار محیط‌‌زیست استفاده کنند و از این طریق، پایداری شهرها را در آینده افزایش دهند.
همچنین، بازیافت مواد ساختمانی برای استفاده بهینه دوباره آن‌ها در ساخت‌وسازهای شهری می‌تواند انتشار کربن را به طور قابل‌توجهی کاهش دهد و از این طریق به ایجاد شهرهای پایدارتر در آینده منجر شود.
از سوی دیگر، پوشش نماهای ساختمانی با باغ‌های عمودی از دیگر روش‌ها برای کاهش استفاده از بتن و آسفالت در سازه‌ها به ‌شمار می‌رود که علاوه بر به حداقل رساندن بهره‌گیری از این مواد، گیاهان و سبزیجات به کار برده شده برای ساخت دیوارها از طریق جذب دی‌اکسیدکربن به کاهش آلاینده‌های موجود در هوا کمک می‌کند.