قیمت بنزین و محیط زیست
به گزارش تاسیسات نیوز ، وضع عوارض زیست محیطی بر قیمت بنزین و چند سوال از رئیس محترم فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامیدر خبر‌ها به نقل از جناب آقای تابش، رئیس محترم فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی، اعلام شده بود که کمیسیون تلفیق مجلس، به دولت اجازه داده است به‌منظور مقابله با تخریب محیط‌زیست، روی قیمت بنزین در کلان‌شهر‌ها و شهر‌های بالای جمعیت یک میلیون نفر، عوارض وضع کند. ایشان همچنین فرموده بودند که در صورت تصویب این مصوبه در صحن علنی مجلس، 1100 میلیارد تومان منابع مالی در اختیار دولت قرار می‌گیرد تا بتواند صرف مقابله با تخریب محیط‌زیست، توسعه مترو در کلان شهر‌ها، توسعه ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی، جایگزینی سوخت استاندارد، از رده خارج کردن خودرو‌ها و موتور سیکلت‌های فرسوده و سایر اقدامات موثر کند. در همین زمینه چند سوال یا ابهام قابل طرح است. امیدوارم ایشان و سایر نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی قبل از رای به این مصوبه در مورد آن تامل کنند.
• در چند سال اخیر که با معضل شدید آلودگی هوا در کلان‌شهر‌ها و به‌ویژه در تهران مواجه هستیم، همواره فشار اقدامات و راه‌حل‌های مبارزه با آلودگی هوا بر گرده مردم بوده است. اجرای طرح زوج و فرد، تعطیل کردن مدارس و درخواست از مردم برای استفاده نکردن از خودرو‌های شخصی، تمرکز اصلی دولت در مواقع بحران بوده و کمتر به راه‌حل‌های اساسی مانند بهبود کیفیت سوخت، ارتقای استاندارد‌های زیست‌محیطی خودرو‌ها و توسعه حمل‌و‌نقل عمومی توجه شده است.
هر چند که مردم هم باید سهم خود را در بهبود وضعیت محیط‌زیست ایفا کنند، اما سوال مهم در اینجا، این است چرا هم‌اکنون که برای نخستین بار از یک راه‌حل اقتصادی می‌خواهیم برای بهبود الگوی مصرف سوخت استفاده کنیم، باز هم مستقیما سراغ مردم رفته‌ایم و با وضع عوارض بر بخش مصرف به دنبال حل موضوع هستیم. آیا راه‌حل‌های مدرن ما نیز باید صرفا از کانال مردم که نقشی در تولید سوخت بی‌کیفیت ندارند، بگذرد و به دولت اجازه دهیم که همچنان سوخت بی‌کیفیت تولید کند و آنگاه با وضع عوارض، مصرف آن را از کانال مردم کنترل کنیم؟ در این زمینه چند نکته قابل تامل است:
در کشور‌های پیشرفته هم بر مصرف سوخت مالیات وضع می‌کنند، اما سوختی که با بهترین کیفیت تولید می‌شود. بنابراین اگر به دنبال چنین تقلیدی هستیم باید حتما کیفیت سوخت نیز اصلاح شود، در غیر این‌صورت وضع چنین عوارضی تصمیم عادلانه‌ای نخواهد بود.در نظام عوارض و مالیات‌های محیط‌زیستی، به غیر از وضع عوارض بر مصرف کالاهای آلاینده، وضع مالیات بر تولید کالاهای آلاینده نیز قابل تصور است. با توجه به اینکه متهم اصلی آلودگی هوا در کلان‌شهر‌ها، نه مردم، بلکه تولیدکنندگان سوخت و خودرو‌های بی‌کیفیت هستند، آیا بهتر نیست که این عوارض بر تولید چنین کالاهایی وضع شود؟ در همین زمینه می‌توان واحد مالیاتی تعریف کرد که بر اساس میزان کربن یا گوگرد یا هر نوع آلاینده دیگری که در سوخت موجود است از تولیدکننده دریافت و صرف بهبود محیط‌زیست شود. چرا با وضع عوارض زیست‌محیطی به فکر کنترل تولید محصولات آلوده‌کننده نباشیم؟ آیا مردم باید عوارض تولید چنین محصولاتی را هنگام مصرف بپردازند؟به نقل از دبیر شورای‌عالی ترافیک کشور در یکی از خبر‌ها مطرح شده بود که تاکنون برای توسعه مترو در شهر تهران پنج هزار میلیارد تومان هزینه شده است. این در حالی است که شبکه متروی تهران به لحاظ تعداد خطوط به‌هیچ‌وجه قابل مقایسه با شبکه تار عنکبوتی متروی کلان‌شهر‌هایی چون سئول، لندن و… نیست و در شرایط فعلی نیز به لحاظ ظرفیت، پاسخگوی نیاز سفرهای درون شهری بخشی از جمعیت تهران که هم‌اکنون از آن استفاده می‌کنند، نیست.سوال اینجا است که انجام فهرست طویلی از اقدامات موثری که توسط نماینده محترم برای بهبود اوضاع کلان‌شهر‌ها تعریف شده و در بالا به آنها اشاره شد با 1100 میلیارد تومان منابع ایجاد شده از وضع عوارض بر مصرف بنزین چگونه میسر خواهد بود؟با توجه به اینکه بر اساس بعضی از اظهار نظر‌ها از سوی مقامات سازمان حفاظت محیط‌زیست، هم‌اکنون چهار میلیون خودرو فرسوده در کشور وجود دارد، با در نظر گرفتن قیمت میانگین هر خودرو 15 میلیون تومان و یک حساب سرانگشتی، اگر بخواهیم همه این 1100 میلیارد تومان را فقط به از رده خارج کردن خودرو‌های فرسوده اختصاص دهیم، در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توان 80 هزار دستگاه خودرو را از رده خارج کرد.
• با توجه به اینکه بانک جهانی هزینه‌های ناشی از آلودگی هوا در ایران را در سال 1380 معادل 1810 میلیون دلار برآورد کرده است و روند آلودگی در طول 10 سال اخیر به شدت افزایش داشته و بنابراین ارقام بسیار کلان تری را هم‌اکنون می‌توان در قالب خسارات این معضل مهم تصور کرد، عواید ناچیز (البته در مقایسه با رقم خسارت‌ها) ناشی از وضع چنین عوارضی ره به کجا خواهد برد؟
در پایان توصیه می‌کنم، به جای فکر کردن به ایجاد درآمد برای دولت از محل فروش سوخت بی‌کیفیت و دریافت عوارض مصرف آن از مردم، به فکر تدابیر منطقی‌تری چون تامین و توزیع سوخت پاک در سراسر کشور باشیم. این سیاست هم از نظر محیط‌زیستی و هم از نظر اقتصادی یک سیاست کارآمد است. اولا سوخت پاک می‌تواند با اولویت مناطق آلوده توزیع شود و ثانیا هرچند که ممکن است هزینه‌هایی را بر دوش دولت بگذارد، اما چون منافعی را به لحاظ اقتصادی و اجتماعی از طریق بهبود وضعیت سلامت مردم و کاهش هزینه‌های منتسب به بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا ایجاد می‌کند، در نهایت یک تصمیم مبتنی بر اثربخشی هزینه، تخصیص بهینه منابع و رعایت ملاحظات محیط‌زیستی خواهد بود.
انتهای پیام