فناوری‌های نوین صنعت روشنایی، چالشها و مزیتها
سیدحسین سجادی
مدیرعامل سازمان بهره وری انرژی (سابا)
به گزارش تاسیسات نیوز، امروزه فناوری‌های به کار رفته در انواع محصولات روشنایی در جهان با پیشرفت چشمگیر خود تاثیر قابل توجهی بر میزان استفاده از انرژی گذاشته و همچنین مانع از انتشار آلودگی نوری شده است.
این روزها نسل جدید منابع روشنایی LED جایگاه خود را در صنعت روشنایی جهان تثبیت کرده و ایران نیز همگام با این حرکت جهانی با ارتقای سطح فناوری و استانداردهای نوین صنعت روشنایی خود موجب کاهش نگرانی‌های مردم در مورد سلامتی و آلودگی زیست محیطی شده و از این قافله جهانی عقب نمانده است.
سیدحسین سجادی مدیرعامل سازمان بهره وری انرژی (سابا)، در گفت و گو با دنیای اقتصاد از مزایای این محصولات و دلایل روی آوردن مردم به آنها می‌گوید و راهکارهایی برای جلوگیری و کاهش آلودگی نوری پیشنهاد می‌دهد.
وضعیت تازه ترین فناوری‌های روشنایی که LED نامیده می‌شود، در جهان و ایران چگونه است؟
طی سالهای اخیر، نسل جدید منابع روشنایی LED به بازارهای جهان و ایران عرضه شده و با نشان دادن قابلیتهای ویژه‌اش در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی، در حال تثبیت جایگاه خود در صنعت روشنایی است. سازمان بهرهوری انرژی ایران نیز از سال 1389 با تشکیل کارگروهی متشکل از نمایندگان تولیدکنندگان، تامین کنندگان، واردکنندگان، شرکتهای مشاوره، اعضای هیات علمی دانشگاهها و… و با هدف ارتقای سطح مهندسی محصولات LED و بررسی اقتصادی و بازرگانی آنها برای توسعه و به کارگیری در روشنایی، اقدام به تهیه مشخصات فنی انواع محصولات LED در 4 گروه سرپیچدار، تیپ فلورسنتی، خیابانی و نورافکنی کرد که با همکاری سازمان ملی استاندارد در قالب 5 استاندارد منتشر شد.
عملکرد شرکتهای تولیدکننده در تولید محصول باکیفیت و پربازده و تشکیل فهرستی از این محصولات در سایت سابا، بیانگر همگام بودن ایران با جهان در نوع فناوری به کاررفته و کیفیت این محصولات است و می‌توان گفت در این زمینه از سایر کشورها عقب نیستیم.
مهمترین مزیت و دلیلی که مردم باید به این فناوری روی آورند چیست؟
محصولات LED در مقایسه با سایر منابع نوری متداول مزایای زیادی دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
توان مصرفی پایین، بهره نوری بالا (حداقل lm/ W 80)، طول عمر بالا (حداقل 25هزار ساعت)، انعطافپذیری بالا (امکان ساخت محصول در توان و اندازه دلخواه)، عدم حساسیت به دفعات بالای کلیدزنی، تنوع رنگ، روشن و پرنور شدن سریع و آنی، قابلیت هدایت هدفمند نور، امکان به کارگیری گروهی آن با تلفیق رنگهای مختلف، تطابق با انواع سیستمهای کنترلی و تضعیف کننده نور، همخوانی با سیستمهای انرژی خورشیدی، عدم انتشار اشعه ماوراءبنفش و مادون قرمز، دوام و قابلیت اطمینان بالا، فراهم کردن روشنایی با کیفیت بالا به دلیل داشتن ضریب وضوح رنگ مناسب، عدم استفاده از جیوه در ساختار آنها و در نتیجه کاهش نگرانی در مورد آلودگیهای زیست محیطی و… .
مراکز نظارتی برای جلوگیری از عرضه لامپ‌های تقلبی که پرمصرفتر از لامپ‌های معمولی اند و خطر جدی برای سلامتی محسوب می‌شوند، چه کرده اند؟
تاکنون مدرک و مطلب علمی معتبری که بیانگر مضرات محصولات LED بر سلامتی انسان باشد منتشر نشده اما درخصوص نمونه های تقلبی و پرمصرف آنها، لازم است استانداردهای مربوطه اجباری شوند تا امکان نظارت بر کیفیت محصول وجود داشته باشد. در ارتباط با لامپ‌های کممصرف CFL نیز مطالب متعددی در مورد خطرات آنها بر سلامتی انسان در سایتهای مختلف منتشر شده اما تاکنون هیچ یک از مراجع علمی معتبر گزارشی در این خصوص اعلام نکرده‌اند.
نتایج آزمونهای انجام شده این سازمان در زمینه میزان اشعه ماوراءبنفش (UV) تولیدشده لامپ‌های کممصرف، بیانگر اختلاف بسیار زیاد بین‌حداکثر مقدار مجاز مندرج در استاندارد با مقدار اندازهگیریشده است که حتی برای لامپ‌های غیراستاندارد نیز این اختلاف زیاد مشهود بود که بیانگر عدم وجود نگرانی در این خصوص است. البته نوع شیشه به کاررفته در تیوب لامپ‌های کممصرف تاثیر بسزایی در جذب UV و جلوگیری از انتشار آن دارد.
در مورد آلودگی نوری که این روزها بر زبانها افتاده توضیح دهید. چه پیشنهاداتی برای کاهش این آلودگی دارید؟
به طور کلی منظور از آلودگی نوری، هر نوع کاربرد نادرست سیستم روشنایی است که منجر به تابش نور به محلی غیر از محل موردنظر می‌شود. از عوامل بروز آلودگی نوری می‌توان به تابش نور به آسمان (که منجر به از بین‌رفتن دید ستارگان و اختلال در مهاجرت پرندگان می‌شود)، تابش نور به نقاط ناخواسته (مانند مزاحمت نور پروژکتورهای موجود در پارکها برای همسایگان)، خیرگی، توزیع نامناسب درخشندگی، استفاده نامناسب از نورهای رنگی و … اشاره کرد.
آلودگی نوری بر سلامتی انسان و سایر موجودات زنده اثرات منفی دارد، اثراتی مانند برهم خوردن ریتم سیرکادین (Circadian Rhythm) و افزایش سردرد، اضطراب و استرس در انسان، تغییر عادات مختلف خوردن، خوابیدن، تولید مثل و مهاجرت در جانوران. برای مقابله با آلودگی نوری روشهای مختلفی وجود دارد که هریک از دیدگاهی متفاوت به مقابله با آن میپردازد. در این میان، دو دیدگاه «اصلاح سیستم روشنایی» و «اصلاح الگوی مصرف انرژی» اصلیترین راههای مقابله با آلودگی نوری است.
راهکارهایی از جمله استفاده از منابع نوری مناسب (برای ایجاد حداقل نور موردنیاز در معبر)، خاموشی چراغهای اضافی غیرضروری در زمانهای مختلف (با استفاده از تایمرها و سایر ابزارهای کنترلی)، بهبود کیفیت لامپها، چراغها و تجهیزات مورداستفاده، بهبود و طراحی مجدد پلانهای روشنایی (با توجه به تغییر استانداردها و پیشرفت فناوری) برای اصلاح سیستم روشنایی معابر موثر خواهند بود.
این راهکارها از طریق کاهش نور منعکس شده از سطح خیابان با اجتناب از اضافه روشنایی، محدودسازی نور مستقیم رو به آسمان در چراغها با طراحی مناسب آنها و کاهش نور منعکس شده از سطوح خارج از منطقه روشنایی با کاهش نور رو به پایین تلف شده ، باعث کاهش آلودگی نوری می‌شوند.
از دیدگاه اصلاح الگوی مصرف انرژی نیز می‌توان با کاهش مصرف انرژی حاصل از به کارگیری لامپها و چراغهای پربازده، استفاده از تجهیزات الکترونیکی کنترل لامپ، خاموشی یا کاهش نور سیستمهای روشنایی غیرموردنیاز و … به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر آلودگی نوری تاثیر گذاشت.
انتهای خبر