سرانجام چشمه علی به کجا رسید؟
به گزارش تاسیسات نیوز چشمه علی شهر ری، یکی از مهمترین جاذبههای تاریخی و طبیعی شهر ری تهران، این روزها بهطور کامل خشک شده و نگرانی ساکنان و کارشناسان محیط زیست را برانگیخته است.
اما چرا چنین اتفاقی افتاده؟ بررسی تاسیسات نیوز از اخبار رسانه ها و خبرگزاری ها در سال های گذشته نشان می دهد. چشمه علی از سال ۹۶ رسما خشک شده بود به علت عملیات عمرانی خط ۶ مترو تهران و کم شدن آب قنات و آسیبی که ادوات مترو به میله های قنات وارد کرده بودند.
همشهری آنلاین در بخشی از خبر خود راجع به این موضوع در مهرماه سال ۱۴۰۲ موضوع را کمی باز کرده است:
متروی تهران در تمام این سالها با اتهامات متعددی در رابطه با وضعیت چشمهعلی مواجه شده است، اما این اتهامات هرگز از سوی مراجع رسمی تأیید نشد و در حال حاضر نیز با توجه به ورود دادستانی و جلسه ویژه معاونت پدافند غیرعامل، این شرکت در مسیر بررسی و ارائه گزارش قرار گرفته است. عباس فتحعلیپور، مجری خط۶ متروی تهران در گفتوگو با همشهری توضیح داد: در مردادماه امسال با توجه به اینکه چشمه کمآب شده بود، دست به تنظیم یک گزارش و ارسال آن به نهادهای ذیربط زدیم. موضوع چشمهعلی به چند عامل بستگی دارد و اینگونه نیست که خط۶ مترو اثرگذار باشد. او معتقد است که «خط۶ متروی تهران که از کنار حرم شاه عبدالعظیم عبور کرده است، در نیمه دوم سال۹۷ به پایان رسید؛ بهعبارت دیگر از سال۹۸ ما هیچ فعالیت عمرانی در این بخش نداشتیم. بر این اساس اتهام از دوش مترو برداشته میشود. ما فعالیت عمرانی در این محدوده نداریم و ضمنا این تونل در محدوده صفائیه و چشمهعلی حداقل ۲۳۰متر از مظهر چشمه فاصله دارد. بهنظر من اگر مترو عامل خشکی در سال۹۷ بود، پس از آن دیگر نباید آب به چشمه برمیگشت؛ درحالیکه بعد از یک مدت شاهد وجود دوباره آب در چشمه بودیم.» مجری خط۶ به بررسیهای انجام شده، اشاره کرد و گفت: ما به این نتیجه رسیدیم که تقریبا وجود چاههای مجاز و غیرمجاز نیز بر دِبی چشمه اثر میگذارد. بحث میزان بارندگی نیز پررنگ است. براساس آماری که سازمان هواشناسی ارائه کرده است، در ۲سال گذشته در وضعیت خشک و بسیار خشک قرار داشتهایم و قطعا این موضوع بر میزان آب چشمه اثر میگذارد؛ چراکه سطح آب زیرزمینی در ۲سال گذشته کاهش یافته است. حداقل ۶۰ تا ۷۰سانتیمتر از تراز آب زیرزمینی این مجموعه پایین رفته است. تمام این موارد اثرگذار است.
واکنش مترو به فرضیه انحراف آبهای زیرزمینی
برخی معتقد هستند که تونلهای مترو موجب انحراف آبهای زیرزمینی شدهاند؛ نکتهای که از سوی فتحعلیپور بهشدت رد میشود: «در مجموعه چشمهعلی بررسیهایی انجام دادیم و در این میان چند چشمه مانند چشمه درکه را نیز بهعنوان چشمه شاهد درنظر گرفتیم تا امکان مقایسه وجود داشته باشد. در ۲سال گذشته چشمه درکه نیز با کاهش میزان دِبی آب مواجه شده است. دستگاه TBM از ایستگاه حرم از ۲کیلومتر عبور کرده است و بر همین اساس بیان این نکته که مترو بر خشکی چشمهعلی تأثیرگذار است، درست نیست. شاید در آن مقطع زمانی (سال۹۷) یک تأثیر منفی مقطعی گذاشته باشد، اما آب مسیر خود را پیدا میکند.» او افزود: جلسههای متعددی از سوی معاونت پدافند سازمان مدیریت بحران، فرمانداری و… در این رابطه برگزار شد و آخرین دستور کار این است که یک کارشناس رسمی انتخاب و در نهایت براساس نظر این کارشناس تصمیم نهایی گرفته شود؛ چراکه حفظ کتیبه قدیمی در چشمهعلی برای ما هم مهم است. از نظر من با شروع سال آبی و بارندگیهای پاییز، سطح آب بالا خواهد آمد و شاهد ورود آب به چشمهعلی خواهیم بود.
چاههای غیرقانونی و پایین آمدن سطح آب زیرزمینی
شورای شهر ششم در کنار سایر مسئولان شهری این موضوع را پیگیری میکند. جعفر شربیانی، عضو شورای شهر نیز در گفتوگو با همشهری به بیان دلایل احتمالی خشک شدن چشمهعلی پرداخت: «مجموعهای از موضوعات دست بهدست هم دادند تا این اتفاق بیفتد و یکی از دلایل شاید مربوط به سلسله فعالیتهای مترو در دوره قبل باشد، اما دلایل دیگری همچون پایین آمدن سطح آب زیرزمینی، استفاده از قناتهای مسیر چشمهعلی از طریق چاههای غیرقانونی و… وجود دارد.» بهگفته او «در حال حاضر باید بهدنبال راهحل باشیم تا آب به مسیر خود بازگردد، امکان احیای چشمهعلی وجود دارد. در دوره پنجم یکبار شاهد خشکسالی چشمهعلی بودیم و این چشمه احیا شد، ما در تلاش هستیم که نهتنها آب به مسیر چشمهعلی بازگردانده شود، بلکه یک اقدام جامع و کامل برای حل این مشکل اندیشیده شود.» خشک شدن چشمهعلی در سالهای مختلف با فرضیههای متعددی همراه بوده است، اما هنوز به شکل رسمی هیچیک از این فرضیهها تأیید نشده و باید منتظر ماند و دید که همکاری مشترک نهادهای مربوطه با دادستانی چه جوابی برای این معمای چندینساله خواهد داشت.
