سخت‌کوشی کشاورزان یزد در کم آبی
به گزارش تاسیسات نیوز، استان یزد در زمینه تولید روناس رتبه اول،زعفران رتبه دوم، بلدرچین رتبه اول، بادام و انار رتبه پنجم، گل‌های زینتی رتبه ششم، پسته رتبه سوم و محصولات گلخانه‌ای رتبه سوم را دارد. این ویژگی‌ها نشان‌دهنده جایگاه ممتاز استان یزد در زمینه کشاورزی است.
حسین پهلوان‌پور رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق یزد، معتقد است كه با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد کشاورزی در اين استان ، کم توجهی به این بخش می تواند به رکود و ورشکستگی واحدهای بهره‌برداری، کاهش امنیت غذایی و استانداردهای زیست محیطی استان منجر شود. مشروح گفت‌وگو با حسین پهلوان‌پور را می‌خوانید:
مهم‌ترین پتاسیل‌ها و ظرفیت‌های بخش کشاورزی یزد و صنایع تبدیلی استان چیست؟
استان یزد از دیرباز به کم آبی و خشکی مشهور بوده ، اما سخت کوشی کشاورزان آن به کم آبی مجال نداده و وضعيت کشاورزی را به جایی رسانده که اکنون استان یزد در تولید تعدادی از محصولات کشاورزی پیشتاز است. محصولات عمده زراعی استان شامل گندم، جو، ذرت، محصولات باغی شامل پسته، انار، بادام و محصولات گلخانه‌ای است.
استان یزد در تولید گوشت بلدرچین و کبک، گوشت مرغ و ایجاد مجتمع‌های دام و طیور در کشور در جایگاه برتر قرار دارد. همچنین در تولید پسته، زعفران، بادام، انار و برخی دیگر از محصولات نیز جایگاه مناسبی در سطح ايران دارد. یزد همچنين از استان‌های برتر از نظر تولید محصولات گلخانه‌ای به شمار می‌رود.
در همین حال صنایع تبدیلی حلقه تکمیلی و زنجیره تولید استان است. با آنكه بخشی از محصولات کشاورزی بر اثر عوامل گوناگون فیزیکی و شیمیایی در مراحل بعد از برداشت ضایع شده و از بین می‌رود، اما می‌توان با برنامه ریزی صحیح و حمایت از صنایع تبدیلی بخش قابل توجهی از این ضايعات را جبران کرد. در استان یزد فرآوری و بسته‌بندی محصولات صادراتی و تطابق آن با استانداردهای جهانی بسیار ضعیف است، به‌طوری‌که در محصولاتی مانند زعفران، روناس، انار، پسته، خیارسبز و گوشت سفید اعم از مرغ، کبک و بلدرچین که بهترین تولیدات آنها را داريم، به لحاظ بسته‌بندی و فرآوری پیشرفت چشمگیری نداشته ایم که همین امر ضررهاي زیادی را متوجه استان و تولید‌کنندگان کرده است.
استان یزد را به لحاظ زیرساخت‌هاو پتانسیل‌های کشاورزی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در استان یزد بخش خصوصی کارآمد و توانمند براي سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های اقتصادی وجود دارد که پتانسیل بالایی را برای استان و کشاورزی آن فراهم می‌آورد.
از سوی دیگر، وجود ظرفیت‌های علمی، فنی و تخصصی (سرمایه انسانی) و مراکز پژوهشی و آموزشی در استان، امکان توسعه کشت محصولات صادراتی(گیاهان داروی، گلخانه‌ای)، قرار گرفتن در مرکز کشور و در مسیر راه‌های ترانزیتی، از ديگر مزیت‌های استان یزد است.
کشاورزی در استان یزد با چه چالش‌ها و مشکلاتی مواجه است؟
بزرگترین چالش استان یزد ، کم آبی و بزرگترین عامل محدود‌کننده و تهدید‌کننده بخش کشاورزی آن کمبود منابع آب است. کمبود سرمایه‌گذاری دولتی در زمینه احداث استخرهای ذخیره آب، پوشش نهرها، جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی نيز مشهود است. به‌رغم بالا بودن بهره وري استفاده از آب در این استان در مقایسه با متوسط کشور، لازم است اين بهره وری به نحو چشمگیری افزایش یابد. این امر به کمک پوشش کامل نهرهای سنتی، استفاده از فناوری‌هاي جدید مانند آبیاری تحت فشار در مناطق مساعد، ساخت استخرهای آب و گسترش عملیات آبخیزداری همزمان با احیای منابع طبیعی در مناطق بالادست حوضه آبخیز محقق می‌شود.
آیا کشاورزی یزد توانسته از ظرفیت‌های این بخش بهره‌برداری لازم را داشته باشد؟
متوسط بهره وري استفاده از آب در این استان در مقایسه با مناطق ديگر کشور بالاست. همچنین در بسیاری از زمینه‌های کشاورزی، استان یزد رتبه خوبی در ايران دارد و از ظرفیت‌های بخش تولید حداکثر استفاده را برده است، آنچنان که در تولید روناس رتبه اول، زعفران رتبه دوم، بلدرچین رتبه اول، بادام و انار رتبه پنجم، گل‌های زینتی رتبه ششم، پسته رتبه سوم و محصولات گلخانه‌ای رتبه سوم را دارد.
سهم بخش کشاورزی در اقتصاد استان و درآمدزایی آن چگونه است؟ آیا این بخش می‌تواند توسعه بیشتری داشته باشد؟
شرایط خاص جغرافیایی منطقه (میزان اندک نزولات جوی، حرکت ماسه‌های روان، اراضی خشک و بیابانی، مراتع فقیر، کمبود منابع تامین‌کننده آب) موجب شده که 28درصد وسعت استان فاقد هرگونه بهره‌دهی اقتصادی باشد. از این گذشته، مناطق نیمه مساعد کشاورزی نیز با عوامل بازدارنده توسعه این بخش مواجه است.
محدودیت‌های تولید در رابطه با منابع آب، کیفیت پایین آب مورد استفاده، وقوع مکرر خشکسالی، کوچک بودن واحدهای بهره‌برداری دهقانی، کم سوادی، بالا بودن میانگین سنی بهره‌برداران و قرار گرفتن استان در منطقه کویری، واقعیت هايي انکارناپذیر است.
بخش کشاورزی در تمام زمینه‌ها از جمله عرضه نیروی کار، اشتغال‌زایی، تامین مواد غذایی و مواد خام صنعتی، صادرات محصولات و غیره، در فرآیند اقتصادی استان نقش مثبتی داشته است.کم توجهی به این بخش می‌تواند به رکود و ورشکستگی واحدهای بهره‌برداری، کاهش امنیت غذایی و استانداردهای زیست‌محیطی استان از نظر جمعیت و فعالیت هاي اقتصادی منجر شود.
بنابراین به منظور تقویت بخش کشاورزی و توسعه اقتصادی استان، افزایش درآمد کشاورزان ضروری است و بايد در برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی استان با تاکید بر آن، برنامه‌های خاصی برای بهبود وضع درآمد روستاییان تدوین شود. در این خصوص توسعه فعالیت‌های صنایع روستایی، ایجاد مشاغل جنبی بخش کشاورزی و ارائه تسهیلات و کمک‌های بلاعوض به منظور افزایش بهره وري استفاده از آب پیشنهادهايي است که می‌تواند راهگشا باشد.
پیشنهاد دیگر این است که اعتبارات عمرانی و انجام فعالیت‌های زیربنایی در روستاها افزایش یابد، زیرا درآمدزایی واحدهای گلخانه‌ای در یزد به‌طور میانگین سالانه 350 میلیاردتومان اعلام شده است. این محصولات به‌طور عمده به خارج از استان و به ديگر شهرها صادر می‌شوند. این در حالی است که در استان یزد به دلیل فقر آب و خاک حاصلخیز به هیچ وجه افزایش سطح زیر کشت را دنبال نمی‌کنیم. باید از آب و زمین حداکثر بهره‌برداری را داشته باشیم و کشاورزی باید به سمت کشت گلخانه‌ای و مکانیزه سوق داده شود.
منبع: دنیای اقتصاد
انتهای خبر