راه عبور از تنگنای ناترازی برق

تاسیسات نیوز – مهدی بستانچی، رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی سراسر کشور:  ویدیوی تذکر مقام معظم رهبری به آقای علی آبادی وزیر نیرو بازتاب زیادی در میان فعالان صنعتی داشت. به ویژه آنکه ایشان در خصوص انرژی برق تاکید بر صرفه جویی داشتند. پیش از ایشان، رئیس جمهور پزشکیان هم در انتقادی علنی از آقای علی ‎آبادی گفت: وزیر نیرو گفته بود اگر ۲ ساعت خاموشی بدهیم مشکل حل می‌شود اما محاسبات درست نبود و متوجه شدیم که حتی اگر یک روز هم خاموشی می‌دادیم مشکل حل نمی‌شد.
جالب اینکه وزیر نیرو مهرماه امسال گفته بود سال۱۴۰۴  برآورد می‌شود ۲۵هزار مگاوات کسری برق داشته باشیم و ۴ماه بعد ۵ هزار مگاوات از آن کم کرده.

البته بسیار بعید است در یک فاصله ۶ماهه وزارت نیرو بتواند ۲۰ هزار مگاوات کسری برق کشور را تامین کند اما از آنجا که در ۳ سال دولت مرحوم رئیسی بار اصلی قطعی برق و خاموشی روی تولید و صنعت بود و بر اساس برآوردها تا ۳۰ درصد کاهش تولید در تابستان را به صنعت تحمیل کرد، چند پیشنهاد زیر را به دولت برای کمک به جبران ورشکستگی و کسری برق ارائه می کنم تا لااقل تولید در کشور دوباره شاهد آن اتفاقات تلخ نباشد.
لغو طرح غلط و اشتباه تثبیت ساعت: مصرف بیشتر برق چند دلیل روشن از جمله افزایش دمای میانگین هوا، پرمصرف بودن تجهیزات هواساز به‌ویژه کولر‌‌‌های گازی و چیلر‌‌‌های قدیمی و فرسودگی و پرمصرف بودن ماشین‌آلات صنعتی دارد. در کنار اینها نباید فراموش کرد که تحمیل ۲۰هزار مگاوات کسری برق به شبکه دلیل مهم دیگری هم دارد و آن تصمیمات غلط مجلس و دولت رئیسی در حذف ساعت تابستانی و طرح تثبیت ساعت است.

مجلس انقلابی و دولت رئیسی بدون توجه به داده های واقعی کسری شدید برق و هشدار‌‌‌های کارشناسی که ساعت تابستانی صرفه‌‌‌جویی ۸ تا۱۰درصدی را به همراه دارد طرح عدم‌تغییر ساعت را از فروردین ۱۴۰۲ اجرایی کردند. ۸ تا۱۰درصد صرفه‌‌‌جویی با ساعت تابستانی یعنی چیزی در حدود ۶۳۰۰ تا ۷۹۰۰مگاوات برق به صورت روزانه و قطعی برق کمتر! برای درک بزرگی عدد کافی است بدانید در تابستان امسال استان آذربایجان شرقی ۲۵۰۰ مگاوات، مشهد ۲۱۰۰ مگاوات، اصفهان ۱۶۰۰ مگاوات، شیراز ۱۶۹۰ مگاوات برق مصرف کردند.

با این حال تغییر ساعت کار از ۶صبح تا یک‌بعدازظهر در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نیز نشان داد دولت از تامین برق برای مصرف‌کنندگان خانگی و صنعتی ناتوان است و وزارت نیرو مجبور به ارائه جدول خاموشی و تعطیلی روز‌‌‌های کاری در شهرک‌‌‌های صنعتی شد.

بهینه‌سازی کولرهای گازی قدیمی با حمایت از تولید کولر اینورتر: بر اساس گزارش های رسمی میزان مصرف برق در ساعات اوج بار شبکه در تابستان ۱۴۰۳ به ۷۹ هزار و ۸۷۲ مگاوات رسید. بر اساس آنچه کارشناسان صنعت برق می‌گویند حدود ۱۰ میلیون کولر گازی تقریبا ۲۰ هزار مگاوات مصرف برق دارند که در ساعت اوج سهمی معادل ۲۵‌درصد کل را به خود اختصاص می دهند.
به نظر می رسد از این ۱۰ میلیون کولر گازی حدود ۷.۵ میلیون دستگاه از انواع قدیمی و پر مصرف و ۲.۵ میلیون دستگاه از سری Inverter هستند. کولرهای گازی اینورتر حدود ۳۳ درصد مصرف برق کمتری از کولرهای گازی معمولی دارند اما هزینه خریدشان به نسبت کولرهای معمولی بالاتر است. هرچند که با قیمت فروش برق فعلی در مدت زمان کوتاهی این هزینه به خریدار بازگردانده می شود.

اگر دولت بتواند زنجیره ای با حضور تولیدکنندگان ایرانی، نظام بانک به عنوان تامین کننده سرمایه در گردش تولید، لندتک‌ها( پلتفرم‌های وام) به عنوان تامین کننده مالی مردم به عنوان مصرف کننده شکل دهد، مردم تشویق می شوند کولرهای گازی اینورتر را بی واسطه از تولیدکنندگان خریداری کنند.
در این چرخه از سویی هم تولیدکننده، خریدار و نظام پولی و بانکی منتفع می شوند و هم دولت می تواند بخش زیادی از مصرف برق را کاهش دهد. همچنین این تولید می تواند جلوی قاچاق محصولات بی کیفیت را بگیرد.
در ایران صنعت تهویه مطبوع از جمله صنایع پیشرو در دوران مدرن است و انواع سیستم های خنک کننده چیلر و کولر آبی و پنکه از دهه‌ها پیش در ایران تولید می شوند. در چند سال اخیر کارخانه‌های بزرگی مانند دمنده، ایران رادیاتور، امرسان، انرژی، اسنوا، تهویه و جی پلاس نیز به تولید انواع کولرهای گازی پرداخته‌اند.
ارزیابی من به عنوان رئیس انجمن تولیدکنندگان سیستم های تهویه مطبوع ایران این است که در کشور ظرفیت تولید ۱ میلیون کولر گازی اینورتر وجود دارد. اگر ما بتوانیم با کمک دولت و نظام بانکی با تامین مالی ۴۰۰ میلیون دلاری ۱ میلیون کولر گازی در سال به مردم تحویل دهیم، توانسته ایم ۶۰۰ مگاوات صرفه جویی ایجاد کنیم.
نکته با اهمیت اینجاست: تولید ۱ میلیون کولر گازی می تواند به سرعت و ظرف ۶ ماه انجام شود اما تولید نیروگاه ۶۰۰ مگاوات به ۲ تا ۴ سال زمان نیاز دارد، تازه اگر بودجه و تجهیزات به راحتی تامین شود. در حالی که کل ۴۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری تولید کولر گازی در پایان فروش بازگشته است و می توان دوباره این چرخه را تکرار کرد.
تسهیلات مالی برای بهینه سازی چیلرها و هواسازها: بر اساس پژوهش‌های انجام شده در انجمن تولیدکنندگان سیستم های تهویه مطبوع و مطالعه تحقیقات جهانی، بهینه‌سازی چیلرهای هواساز می‌تواند بین ۱۰ تا ۳۰ درصد مصرف برق را کاهش دهد و در برخی موارد، با استفاده از فناوری‌های نوین و سیستم‌های مدیریت انرژی، این کاهش می‌تواند به ۵۰ درصد یا بیشتر نیز برسد. موضوع اصلی کاهش شدید قدرت خرید مردم است. اگر دولت بتواند مشوق های مالی برای بهینه سازی سیستم های هواساز که از جمله محصولات انرژی بر هستند تامین کند، می توان شاهد صرفه جویی مصرف چند هزار مگاواتی باشیم. نکته مهم این است بخش زیادی از این سیستم ها در ساختمان‌های دولتی و بیمارستان ها نصب هستند و خود دولت می‌تواند در این زمینه پیشقدم شود.
تغییر الگوی خاموشی در کلان‌شهرها: یکی از سیاست‌های غلط دولت مرحوم رئیسی در بحران ورشکستگی برقی در تابستان، سیاست خاموشی صنایع در طول هفته بود. پیشنهاد می کنم وزارت نیرو در طول هفته و در روزها که سراها و مال ها مشتری کمتری دارند و نیمه فعال هستند، برای آنها برنامه خاموشی تنظیم کند و برای آخر هفته که صنایع بار مصرف شان کاهش می یابد، خاموشی اعلام شده، اعمال شود.