در سایه نواقص ریشه‌ای در طراحی ساختمان‌ها
به دنبال اعلام آمار مرگ حداقل روزی دو نفر به علت گازگرفتگی در کشور طی 10 سال گذشته، رییس کارگروه پیشگیری از مرگ‌های خاموش انجمن جامعه ایمن ضمن تشریح اشکالات ریشه‌ای در طراحی و اجرای تاسیسات ساختمان‌ها، ایمن ترین سیستم‌های گرمایشی برای ساختمان‌های بزرگ نظیر دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس و … را برشمرد.
به گزارش تاسیسات نیوز، دکتر جواد نوفرستی با بیان اینکه هر نوع سیستم گرمایشی در ساختمان هایی که مطابق با مقررات ملی ساختمان و اصول مهندسی طراحی نشده و توسط افراد ذیصلاح نیز ساخته و نظارت نشوند، می تواند منجر به حوادث جبران ناپذیر شود، گفت: آنچه در مرحله اول اهمیت قرار دارد آن است که در هر ساختمان متناسب با نوع و شرایط آن، از سیستم گرمایشی مناسب با آن ساختمان استفاده شود و در مرحله دوم، باید ساختمان و همچنین سیستم گرمایشی مطابق با مقررات ملی ساختمان و اصول ایمنی، بصورت مهندسی طراحی، و توسط افراد و یا شرکت‌های ذیصلاح اجرا شوند.
وی ادامه داد: با وجود نص صریح قانون و مقررات، متاسفانه اغلب ساخت و سازهای کشور و همچنین اجرای تاسیسات آنها، توسط افراد فاقد صلاحیت قانونی، طراحی و اجرا می شوند لذا تا زمانی که این معضل حل نشود، مشکل ریشه ای حوادث برطرف نشده و هرسال باید انتظار رشد حوادث تلخ نظیر گازگرفتگی و مرگ‌های خاموش را داشت.
نوفرستی با تاکید براینکه نمی توان به راحتی پاسخ داد که کدام سیستم گرمایشی ایمن است، اظهارکرد: ایمنی تنها به ایمن بودن خود سیستم یا وسیله تامین گرمایش خلاصه نمی شود بلکه به ایمن بودن ساختمان و شرایط محل نصب و نحوه اجرا، نصب و نگهداری نیز وابسته است. از این رو، با وجود اینکه به درستی انتظار می رود سیستم حرارت مرکزی نسبت به سایر سیستم ها ایمن تر بوده و حادثه گازگرفتگی و مرگ خاموش نداشته باشد، اما در عمل اینگونه نیست و در ماه‌های سرد هر سال، شاهد اخبار متعدد حوادث گازگرفتگی دسته جمعی در مجتمع های مسکونی و خوابگاه‌های دارای سیستم حرارت مرکزی هستیم.
رییس کارگروه کشوری پیشگیری از مرگ های خاموش انجمن جامعه ایمن با بیان اینکه بر اساس گزارش آتش نشانی تهران، آمار حوادث گاز گرفتگی سال 88 در تهران در ساختمان های دارای حرارت مرکزی از حوادث آبگرمکن و بخاری بیشتر بوده است، درباره اینکه علت این واقعه چیست و اشکال کار کجاست، گفت: به نظر من، کمترین اشکال به خود سیستم یعنی اجزای موتورخانه و نیز طراحی و اجرای غیر اصولی ساختمان، موتورخانه، دودکش و تهویه آن برمی گردد و از آن می‌توان به عنوان سندی برای اثبات کیفیت نامطلوب و ناایمن بودن ساختمان ها نام برد.
به گفته این عضو شورای سیاستگذاری انجمن جامعه ایمن، مسئولان و متولیان صنعت ساختمان باید برای این مشکل ریشه ای چاره ای اساسی بیندیشند.
خطرموتورخانه کمتر است اما …
نوفرستی با اشاره به اینکه در مورد ایمنی سیستم های گرمایشی باید به دو مولفه یعنی احتمال وقوع حادثه و شدت یا قدرت حادثه توجه داشت، گفت: اگرچه احتمال وقوع حادثه گازگرفتگی با موتورخانه کمتر است اما اگر در اجرای موتورخانه و دودکش آن اصول و ضوابط رعایت نشده باشد و منجر به حادثه شود، به‌علت ظرفیت چند برابری مشعل موتورخانه و درنتیجه حجم چند برابری محصولات احتراق آن، در صورت وجود یا بروز هرگونه اشکال در دودکش و تهویه موتورخانه نظیر عدم اتصال و دودبندی کامل قطعات دودکش در زمان ساخت، مسدود شدن، شکسته شدن قطعات دودکش داخل دیوار، مختل شدن کارکرد ایمن دودکش و … محصولات احتراق و گاز مونواکسیدکربن از کانال ها و مسیرهای مختلف مانند ترک های دیوار، کانال‌های سیم کشی برق، سقف های کاذب، کانال عبور لوله های تاسیسات و حتی راهروها وارد محیط شده و سلامت و جان ساکنان را تهدید می کند.
رییس کارگروه پیشگیری از مرگ های خاموش انجمن جامعه ایمن اضافه کرد: در صورتی که از جانمایی درست، اصولی و ایمن محل موتورخانه، طراحی و اجرای اصولی و مهندسی دودکش موتورخانه از طریق اجرای آن در داکت جدا و مستقل از دیوار واحدهای مسکونی با رعایت تمام الزامات مهندسی و مقررات ملی ساختمان و آیین نامه دودکش مرکز تحقیقات ساختمان و همچنین تهویه مناسب موتورخانه و نصب سیستم ها یا سنسورهای ایمنی در موتورخانه مطمئن شویم می‌توان گفت حرارت مرکزی سیستم ایمن تر خواهد بود که البته این اقدام غیر ممکن نیست و راهکار دارد .
به گفته نوفرستی براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 90، حدود 2.2 میلیون واحد یعنی نردیک 11 درصد واحدهای مسکونی کشور از حرارت مرکزی استفاده می کنند که این سهم در تهران حدود 30 درصد و در مشهد تنها در حدود پنج درصد است.
عضو شورای سیاستگذاری انجمن جامعه ایمن ادامه داد: بیشترین حوادث ساختمانی در این زمینه و بخش عمده دغدغه های ما مربوط به ساختمان هایی است که با سیستم های آبگرمکن و بخاری مورد بهره برداری قرار می گیرند که متاسفانه در حال حاضر، بیش از 70 درصد واحدهای مسکونی در کشور شامل 50 درصددرصد واحدهای مسکونی تهران و 80 درصد واحدهای مسکونی مشهد، از این سیستم استفاده می کنند.
نوفرستی تاکید کرد: این در حالی است که براساس مقررات ملی ساختمان استفاده از سیستم های تکی گرمایشی به‌علت محدودیت ها و ملاحظات مختلف از جمله الزام ارتفاع عمودی دودکش، محل عبور دودکش ها و … برای ساختمان های با بیش از 10 واحد و همچنین ساختمان های عمومی و خاص مانند تجاری، آموزشی و …و همچنین در واحدهای زیر 60 متر مربع با محدودیتهایی در شرایط نصب مواجه است که در این موارد یا باید از سیستم حرارت مرکزی استفاده شود یا باید هوای مورد نیاز برای احتراق سیستم گرمایش تکی، از فضای خارج ساختمان تامین شود و این یعنی الزام استفاده از سیستم های با محفظه احتراق بسته با دودکش دوجداره به جای استفاده از سیستم های محفظه احتراق باز که بعلت استفاده از هوای خانه، می توانند با کاهش سطح اکسیژن و با کوچکترین نقص درعملکرد دودکش یا مختل شدن آن خطراتی مانند گاز گرفتگی را به دنبال داشته باشد.
سیستم‌های حراراتی مناسب برای ساختمان‌های بزرگ چیست؟
وی افزود: بدیهی است در ساختمان های بزرگ، استفاده از آبگرمکن و بخاری رایج نبوده و عمدتا از سیستم شوفاژ استفاده می شود. که در اینجا نیز باید به این نکته توجه داشت که حتی با وجود اینکه سیستم های گرمایشی تکی از نظر مدیریت مصرف و هزینه انرژی و سایر مسائل مربوط به رفاه و استقلال هر واحد مسکونی نزد برخی از مردم ترجیح داده می شود، اما برای ساختمان های با تعداد زیاد واحد مسکونی، سیستم گرمایش تکی گزینه مناسبی نیست. در ساختمان های مسکونی بزرگ و حتی ساختمان های عمومی و مدارس، باید به سمت استفاده از سیستم های حرارت مرکزی برویم اما تاکید می شود که در طراحی و اجرای موتورخانه های مرکزی نیز باید به سمت استفاده از فناوری های روز حرکت کنیم و با جایگزین کردن سیستم سنتی دیگ و مشعل موتورخانه ای با دیگ های چگالشی، به سمت ایمنی بیشتر و مدیریت بهینه تر انرژی در ساختمان ها حرکت کنیم.
عضو شورای سیاستگذاری انجمن جامعه ایمن اضافه کرد: این سیستم بهینه و ایمن حتی می تواند به جای نصب در زیرزمین، پشت بام ساختمان اجرا شود تا خطر بالقوه سرایت شعله های حریق و انفجار یا انتشار گاز مونواکسیدکربن از طبقات زیرین ساختمان برطرف شده تا به بالاترین درجه ایمنی در برابر حوادث گاز برسیم.
عضو شورای سیاستگذاری انجمن جامعه ایمن کشور افزود: در مدارس نیز ایمن ترین سیستم، سیستمی است که خارج از ساختمان باشد. یعنی پکیج یا سیستم حرارت مرکزی می تواند پشت بام نصب شوند، البته پکیج روی دیوار خارجی یعنی در محل مناسب و خارج از دسترسی دانش آموزان داخل یک محافظ مناسب هم می تواند نصب شود. بدین ترتیب سیستم حرارتی و بستر خطر بالقوه حریق و انفجار و گازگرفتگی بطور کامل از ساختمان مدرسه خارج می شود.
نوفرستی در پایان در خصوص مناسب ترین، ایمن ترین و کم مصرف ترین سیستم گرمایشی برای ساختمان ها گفت: با وضعیت فعلی کیفیت ساخت و ساز در کشور ما، در ساختمان های بزرگ، سیستم حرارت مرکزی پشت بام با دیگ و مشعل چگالشی و در سایر ساختمان ها یا درصورت تمایل به استفاده از سیستم های گرمایش تکی، استفاده از پکیج های با محفظه احتراق بسته با دودکش دوجداره فن دار ترجیحا چگالشی که با رعایت نکات ایمنی توسط سرویسکاران مجاز در آشپزخانه یا ترجیحا در اتاقک اختصاصی پکیج یا بالکن با پیش بینی و رعایت الزامات مربوطه نصب می شوند، مناسب ترین انتخاب هستند.
پایان پیام /.